Lüdviq Vitgenşteyn: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot redaktəsi dəyişdirilir: ta:லுட்விக் விட்கென்ஸ்டைன்; cosmetic changes
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Alim
{{Şəxslər
|şəkilAdı = Ludwig Wittgenstein 1910 head.png = Lüdviq Vitgenşteyn
|Orijinal adı =
|şəkil məlumat =
|Şəkil = Ludwig Wittgenstein 1910 head.png
|şəkil miqyası = 200
|Adı şəkil məlumat = LÜDVİQ VİTQENŞTEYN
|TamDoğum tarixi Adı = {{Doğum tarixi|1889|4|26}}
|Doğum Yeriyeri = [[Vyana]], [[Avstriya-Macarıstan]]
|Digər Adları =
|Vəfatı = {{Vəfat tarixi və yaşı|1951|4|29|1889|4|26}}
|Fəaliyyəti =
|ÖlümVəfat yeri Yeri = [[Kembric]], [[Böyük Britaniya]]
|Milliyəti =
|Vətəndaşlıq =
|Doğum Tarixi = [[26 aprel]], [[1889]]
|Elm sahəsi =
|Doğum Yeri = [[Vyana]], [[Avstriya-Macarıstan]]
|ÖlümAlma Tariximater = [[29 aprel]] [[1951]] =
|Təhsili =
|Ölüm Yeri = [[Kembric]], [[Böyük Britaniya]]
|Ölümİş yeri Səbəbi =
|DəfnElmi dərəcəsi Yeri =
|Atası Elmi vəzifəsi =
|AnasıElmi rəhbəri =
|Tanınmış yetirmələri =
|Həyat yoldaşı =
|UşaqlarıTanınır =
|Mükafatları =
|Rəsmi vebsaytı =
|İmzası =
|İmzanın eni =
|Sayt =
}}
|}
 
'''Lüdviq Vitgenşteyn''' ([[26 aprel]] [[1889]], [[Vyana]], [[Avstriya-Macarıstan]] - [[29 aprel]] [[1951]], [[Kembric]], [[Böyük Britaniya]]) - [[Avstriya]] filosofu, analitik fəlsəfənin banilərindən biri və XX əsrin ən parlaq filosoflarında biri. Bəziləri isə Vitgenşteyni [[İmmanuel Kant]]dan sonra günümüzə qədərki dövrün ən böyük filosofu hesab edir. O qərb fəlsəfəsində iki inqilabın müəllifi kimi tanınır.
 
 
 
 
'''Lüdviq Vitgenşteyn''' ([[26 aprel]] [[1889]], [[Vyana]], [[Avstriya-Macarıstan]] - [[29 aprel]] [[1951]], [[Kembric]], [[Böyük Britaniya]]) - [[Avstriya]] filosofu, analitik fəlsəfənin banilərindən biri və XX əsrin ən parlaq filosoflarında biri. Bəziləri isə Vitgenşteyni [[İmmanuel Kant]]dan sonra günümüzə qədərki dövrün ən böyük filosofu hesab edir. O qərb fəlsəfəsində iki inqilabın müəllifi kimi tanınır.
 
Bunlardan birincisi onun "Məntiq-fəlsəfi traktat" əsərinin Vyana dərnəyinə təsiri və nəticədə məntiqi pozitivizmin yaranması, ikinci isə dilin təbiət və quruluşuna dair "Fəlsəfi tədqiqatlar" əsəri ilə bağlıdır.
Sətir 43 ⟶ 40:
== Məntiqi-fəlsəfi traktat ==
[[Şəkil:Wittgenstein notes 1914.jpg|thumb|right|1914-ci il tarixli əlyazma [[Kembric]], [[Triniti Kolleci]]]]
 
Quruluşca "Məntiqi-fəlsəfi traktat" izahlı cümlələrdən ibarət şaxəli sistemlə müşayət olunan yeddi aforizmdən ibarətdir. Tərkibcə əsər əsas fəlsəfi problemləri dünya və dil nöqteyi nəzərindən izah edən nəzəriyyədən ibarətdir:
 
* Dil və kainat - Vitgenşteyn fəlsəfəsinin mərkəzi anlayışı. Traktatda bu iki məfhum güzgü əksi kimi dururlar; dil dünyanı əks etdirir. Çünki dilin məntiqi quruluşu dünyanın ontoloji quruluşuna eynilik təşkil edir.
 
* Kainat əksər fəlsəfi sistemlərin güman etdiyi kimi obyektlər deyil faktlardan ibarətdir. Kainat bütün mövcud faktların yığımıdır. Faktlar sadə və mürrəkkəb ola bilər.
 
* Obyektlər odur ki, qarşılıqlı əlaqəyə girdikdə faktlar əmələ gətirirlər. Obyektlər onlara bu və ya digər münasibətə girməyə imkan verən məntiqi forma - xassə yığımlarına malikdir.
 
* Dildə sadə faktlar sadə cümlələrlə təsvir olunur. Adlar yox, sadə faktlar sadə dil vahidləridir.
 
* Bütün dil- kainatda olan hər şeyin, yəni bütün faktların tam təsviridir.
 
* Dil eyni zamanda mümkün faktların da təsvirinə imkan verir. Belə bir dil məntiq qanunlarına tabe olur və formalizasiyaya imkan verir. Məntiq qanunlarını pozan və ya müşahidə olunan faktlara aid olmayan bütün cümlələr Vitgenşteyn fəlsəfəsində mənasız qəbul olunur. Belə ki, etika, estetika və metafizika cümlələri mənasız sayılmalıdır.
 
* Lakin Vitgenşteynin qətiyyən bu sahələrin əhəmiyyətini azaltmaq niyyəti olmamış, sadəcə onlarda istifadə olunan dilin yararsızlığını israr etmişdir. " Nə haqqda ki danışmaq olmur, o haqda susmaq lazımdır" Traktatın sonuncu aforizmidir.
 
== Mənbə ==
 
* ''Logisch-Philosophische Abhandlung'', Annalen der Naturphilosophie, 14 (1921)
** ''Tractatus Logico-Philosophicus'', translated by C.K. Ogden (1922)
Sətir 88 ⟶ 78:
* ''Витгенштейн Л.'' [http://www.prognosis.ru/lib/Vitgenst.pdf Избранные Работы. М., Территория будущего, 2005.]
 
=== Lüdviq Vitgenşteyn haqqında ədəbiyyat ===
 
=== Lüdviq Vitgenşteyn haqqında ədəbiyyat ===
==== Kitablar ====
 
* ''Грязнов А. Ф.'' Эволюция философских взглядов Л. Витгенштейна: Критический анализ. — М., 1985. — 172 с. — (История философии).
* ''Грязнов А. Ф.'' Эволюция философских взглядов Л. Витгенштейна: Критический анализ. — М.: Изд-во МГУ, 1985.
Sətir 104 ⟶ 95:
 
==== Məqalələr ====
 
* ''Козлова М. С.'' Концепция философии в трудах позднего Витгенштейна // Природа философского знания. — М., 1975. — С. 218—263.
* ''Цыркун Н. А.'' Эстетические аспекты философии Л. Витгенштейна // Вопросы философии. — 1981. — № 10. — С. 83—94.
Sətir 125 ⟶ 117:
 
[[Kateqoriya:Avstriya filosofları]]
[[Kateqoriya:Vyanada doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Kembricdə vəfat edənlər]]
 
[[af:Ludwig Wittgenstein]]