Sağ mədəcik: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 24:
| DorlandsID =
}}
== Sağ mədəcik ==
'''[[Sağ mədəcik]]''' - ([[Latın dili|lat.]] ''Ventriculus dexter'') üçbucaqlı piramidaya bənzəyir; bunun əsəsı sağ qulaqcığa və zirvəsi aşağı doğru baxır. Sağ mədəcikdən ağciyər kötüyü başlandığı üçün iki hissəyə bölünür; dal hissəsi tam mənada mədəcik boşluğunu təşkil edərək sağ qulaqcıq ilə rabitədə olur; qabaq hissəsi isə konusa ya qıfa bənzədiyi üçün ([[Latın dili|lat.]] ''conus arteriosus s. infundibulum'') adlanır. Bunlar bir-birindən əzələvi bir daraq - ([[Latın dili|lat.]] ''crista supraventricularis'') vasitəsilə ayrılmışdır. Qurluş cəhətcə konusun fərqi bundadır ki, burada ətli atmalar yoxdur, divar hamardır. Sağ mədəcik divarlarınada bir çox ətli atmalar - ([[Latın dili|lat.]] ''trabeculae carneae'') və üç ədəd məməyəbənzər əzələ - ([[Latın dili|lat.]] ''mm. papillares anterior, posterior et septalis'') vardır. Məməyəbənzər əzələlərdən biri ön və yan tərəfdə, digəri arxa və yan tərəfdə və üçüncüsü içəri tərəfdə (mədəciklər arası arakəsmədə) yerləşmişdir; bunlardan başqa bəzən bir neçə əlavə məməyəbənzər əzələlər də təsadüf olunur.
Sağ qulaqcıq-mədəcik dəliyi sağ qulaqcıq-mədəcik qapağı ya [[üçtaylı qapaq]] ([[üçtaylı qapaq|trikuspidal qapaq]]) - ([[Latın dili|lat.]] ''valva atrioventricularis dextra s. tricuspidalis'') ilə örtülmüşdür. Bunu təşkil edən tayların biri öndə - ([[Latın dili|lat.]] ''cuspis anterior''), digəri dal tərəfdə - ([[Latın dili|lat.]] ''cuspis posterior'') və üçüncü içəri tərəfdə - ([[Latın dili|lat.]] ''cuspis septalis (cuspis medialis - BNA)'') olur. Bunların şəkli üşbucağa bənzəyir: əsasları qulaqcıq-mədəcik dəliyini əhatə edən lifli halqaya - ([[Latın dili|lat.]] ''anulus fibrosus'') və kənarları ilə zirvələri vətər telləri - ([[Latın dili|lat.]] ''chordae tendineae'') vasitəsilə mədəcik divarına və ya məməyəbənzər əzələlərə bağlanmışdır.
Lifli halqa - ([[Latın dili|lat.]] ''anulus fibrosus'') lifli birləşdirici toxumadan təşkil olaraq qulaqcıq-mədəcik dəstəsi - ([[Latın dili|lat.]] ''fasciculus atrioventricularis'') keçən yerdən başqa tamamilə qulaqcıqların əzələ qişasını mədəciklərin əzələ qişasından ayırır. Lifli halqanın yan ucları bir qədər qalınlaşaraq üçbucaq şəklini alırlar və ([[Latın dili|lat.]] ''trigona fibroza'') adlanırlar.
Ağciyər kötüyünün sağ mədəcikdən başlanan ucu, yəni [[ağciyər kötüyü]] dəliyi ağciyər kötüyü qapağı - ([[Latın dili|lat.]] ''valva trunci pulmonalis (valvulae semilunaris art-ae pulmonalis - BNA)'') ilə tutulmuşdur. Bu qapaq üç aypara qapaqcıqdan təşkil olunmuşdur; bunlardan biri ön tərəfdə - ([[Latın dili|lat.]] ''valvulae semilunaris anterior''), digəri sağ tərəfdən - ([[Latın dili|lat.]] ''valvulae semilunaris dextra'') və üçüncüsü sol tərəfdən - ([[Latın dili|lat.]] ''valvulae semilunaris sinistra'') yerləşmişdir. Aypara qapaqcıqlar dəliyi örtərkən cib şəklini alırlar; bu ciblərə ağciyər kötüyü cibləri - ([[Latın dili|lat.]] ''sinus trunci pulmonalis'') deyilir. Qapaqcıqların çıxıq səthləri mədəciyə və basıq səthləri damara doğru baxır. Hər aypara qapağının azad kənarlarının ortasında kiçik bir düyüncük - ([[Latın dili|lat.]] ''nodulus valvulae semilunaris (Arantii - BNA)'') vardır, bununyan tərəfində qapaqcığın azad kənarları nazik bir halda qalaraq aycıq - ([[Latın dili|lat.]] ''lunula valvulae semilunaris'') adlanır. Mədəcik sistola edərkən ağciyər kötüyü qapağı açılıb qanı ağciyər kötüyünə buraxır; aypara qapaqcıqların ortasında yuxarıda göstərilən düyüncüklər olduğu üçün onlar, tamamən damarın divarına söykənmir; beləliklə mədəciyin diastolası zamanı damarda olan qan artıq təzyiq ilə aypara qapaqcıqların ciblərinə dolur, nəticədə bunlar bir-birinə yaxınlaşaraq ağciyər kötüyü dəliyini möhkəm qapayırlar; ayparalar yaxınlaşdıqda onların nazik kənarları (aycıqları) bir-birinə sıxılaraq qanın damardan mədəciyə qayıtmasına mane olur.
| |||