Ənginar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{Takson
[[Şəkil:Artichoke Cynara cardunculus Head 2000px.jpg|right|thumb|Əkin artişoku(Ənginar)]]▼
| adı = {{latb|Cynara}}
[[Şəkil:Cynaracardunculus.jpg|right|thumb|İspaniya artişoku]]▼
| aləmi = Bitkilər
▲
| şəkil məlumat =
| şəkilaltı yazı = {{bt-azlat|Əkilən ənginar|Cynara scolymus}}
| yuxarı takson = Asteraceae
| ranqı = Cins
| latınca adı = Cynara
| müəllif =
| sinonim =
| tipik nümayəndə =
| aşağı takson adı =
| aşağı takson =
| arealın xəritəsi =
| arealın xəritəsi haqqında =
| arealın xəritəsinin eni =
| legend sərhədi =
| mühafizə =
| vikinövlər = Cynara
| vikianbar = Category:Cynara
| iucn =
| ütmx =
| mbmm =
| eol =
| grin1 =
| grin2 =
| ipni =
}}
'''{{latb|Cynara}}''' ({{lang-la|Cynara}}) - {{lataz|Asteraceae}} fəsiləsinə aid [[bitki]] cinsi.
'''Artişok''' ([[latınca|lat.]] ''Cynara''), [[mürəkkəbçiçəklilər]] (''Asteraceae'') fəsiləsindən bitki cinsi. [[Azərbaycan]]da artişokun iki növü əkilir [becərilir]. Bunların biri əkin artişoku, digəri isə İspaniya artişoku adlanır. Hər iki növ çoxillik, göy - yaşıl rəngdə bitkidir, 2 m-ə qədər hündürlükdə yerüstü gövdəsi var. Çiçəkləri qırmızı və ya bənövşəyidir, meyvəsi qutucuqdan ibarətdir. Bitki iyul ayında çiçəkləyir, meyvəsi avqustda yetişir. Əkin artişoku Azərbaycanda Lerik, Şamaxı rayonlarında və Mərəzədə becərilir. Abşeronda da becərilməsi yaxşı nəticə verir.
Sətir 7 ⟶ 40:
N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin əməkdaşları tərəfindən respublikada becərilən əkin artişokunun tərkibi kimyəvi analiz edilmiş, onun yarpaqlarında, çiçəklərində, toxumlarında və köklərində bir sıra bioloji fəal maddələr müəyyənləşdirilmişdir. Belə maddələrdən: sinarin qlikozidini, acı maddələri, şəkəri, piyli və qatranlı maddələri, üzvi turşuları, C vitaminini və s. göstərmək olar.
Xalq təbabətində artişokun qurudulmuş yarpaqlarından, çiçəklərindən, kökündən və toxumlarından çay kimi dəmləyib, ürək xəstəliklərində sakitləşdirici və qan təzyiqini azaldıcı dərman kimi istifadə edirlər. Bundan başqa xalq təbabətində artişok şəkər xəstəliyinə qarşı da işlədilir. Artişokun təzə toplanmış yerüstü hissələrindən alınan şirəni üzüm şərabı ilə qarışdırıb, sinqa və digər avitaminoz xəstəliklərinə tutulanlara gündə 3 - 4 dəfə, hər dəfə yarım stəkan içirlər.
Sətir 25 ⟶ 58:
''[[Cynara scolymus]]''<br />
''Cynara syriaca''<br />
==Mənbə==
<references/>
[[Kateqoriya:
[[ca:Cynara]]
|