14:56, 2 dekabr 2010 tarixindəki versiya redaktə NKOzi (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 15.900 redaktə Redaktənin izahı yoxdur ← Əvvəlki redaktə		08:26, 25 dekabr 2010 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Xqbot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 62.745 redaktə k r2.5.2) (Bot redaktəsi dəyişdirilir: nn:Den russisk-ortodokse kyrkja; cosmetic changes Sonrakı redaktə →
Sətir 12: Rusiyada baş verən [[Oktyabr inqilabı\|~~inqilab~~inqilabdan]]~~dan~~ sonra patriarx vəzifəsi yenidən bərpa edilmişdir. Bu dövrlərdə [[SSRİ\|kommunist ~~hakimiyyəti~~hakimiyyətinin]]~~nin~~ yürütdüyü siyasət nəticəsində monastır kilsələrin böyük əksəriyyəti bağlanmış, din xadimlərinin xeyli hissəsi repressiyaya uğramışdır. Həmçinin, kilsəyə məxsus əmlakın xeyli hissəsi müsadirə edilmiş, müqəddəs sayılan təbərrüklər də dövlət orqanları tərəfindən məhv edilmişdir. Bundan əlavə kilsə daxilində olan bəzi qüvvələr dövlətin birbaşa təhriki və yardımı nəticəsində Rus Pravoslav Kilsəsini hakimiyyətini tanımaqdan imtina etmişdir. SSRİ-dən mühacirət edən din xadimləri isə patriarxa tabe olmayan müstəqil kilsə təsis edilmişdir. SSRİ-də kilsəyə qarşı yönəldilmiş hərəkətlər yalnız [[Böyük Vətən müharibəsi]] illərində nisbətən yumşaldılmışdır. Hakim dairələr Rus Pravoslav Kilsəsini [[SSRİ]] ərazisindəki bütün pravoslavları birləşdirən qurum kimi tanımışdır. Sətir 43: XIX əsrdə Bakının dünya [[neft sənayesi]]nin mərkəzinə çevrilməsi buraya xeyli sayda əksəriyyəti ruslardan ibarət fəhlə qüvvəsinin axışmasına səbəb olmuşdur. Artıq mövcud kilsələr gələnlərin dini tələbatını ödəyə bilmirdi. Bu səbəbdən, Bakıda [[Qafqaz]]da ən böyük kilsə sayılan “Aleksandr Nevski” məbədi inşa edilmişdir. Bu məbəd on il ərzində tikilmiş və [[1898]]-ci ildə pravoslavların ixtiyarına verilmişdir. Şəhərin mərkəzində ucaldılmış bu kilsə, möhtəşəmliyi və gözəl memarlıq üslubu ilə seçilirdi. Azərbaycanda rus əhalisi artdıqca, ölkənin müxtəlif şəhərlərində, o cümlədən [[Bakı]], [[Gəncə]], [[Şamaxı]] və [[Xaçmaz]]da pravoslav məbədləri tikilirdi. Təkcə Bakıda 17 kilsə var idi. Onlar arasında “Mixail-Arxangel”, “Müqəddəs Məryəmin miladı”, [[Biləcəri]]də “Müqəddəs Varfolomey”, [[Sabunçu]]da “Misirli Makari”, [[ Bayıl]]da “Mitropolit Aleksi” və Bakı dəmiryol pravoslav kilsələrini qeyd etmək olar. Rus pravoslav xristian icmasının böyüməsi və onların dini həyatlarının tənzimlənməsi ilə bağlı [[1905]]-ci ildə Bakı arxiyerey kafedrası (yeparxiyası) təsis edilmişdir. Daha sonra bu idarənin yepiskopları “Bakı və Xəzəryanı” adı ilə çağrılmışlar. Yeparxiyanın tərkibinə [[Xəzər dənizi]]nin qərb sahili boyu olan pravoslav təsisatları daxil idi. [[SSRİ\|Bolşevik hakimiyyəti]] qurulanadək Azərbaycanda bütün pravoslav kilsələri, o cümlədən Bakı və Xəzəryanı yeparxiya Gürcüstan ekzarxatlığının arxiyepiskopuna və ya mitropolitinə (bir neçə yeparxiyanı birləşdirən pravoslav vilayət idarəçiliyi) tabe olmuşlar. Buradan ölkəyə dini rəhbərlər (blaqoçinniylər) təyin edilmişlər. [[1904]]-cü ildə Azərbaycanda iki blaqoçin idarəsi var idi: birincisi, [[Göyçay]], [[Quba]] və [[Şamaxı]] qəzalarını, ikincisi isə, [[Lənkəran]] və [[Cavad qəzası\|Cavad]] qəzalarını əhatə etmişdir. Sətir 51: Azərbaycan bolşeviklər tərəfindən işğal ediləndən və burada [[ateizm\|ateist]] [[kommunist]] rejimi qurulandan sonra bütün konfessiyaların nümayəndələri, din xadimləri təqib edilmiş, güllələnmiş, xeyli [[məscid]], [[kilsə]] və [[sinaqoq]] dağıdılmış, müqəddəs kitablar məhv edilmiş, dini ayinlərin icrası qadağan olunmuşdur. Rus Pravoslav kilsəsi də komminstlərin zülmü ilə üzləşmiş və ciddi itkilər vermişdir. Bakıda mövcud olmuş on yeddi kilsədən yalnız üçü qalmış, qalanlarının fəaliyyəti qadağan edilmiş, keşişlər isə repressiya qurbanı olmuşlar. [[1934]]-cü ildə son Bakı yepiskopu Mitrofan Polikarpovun ölümü ilə Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın fəaliyyəti dayanmışdır. Həmin dövrdə rəhbərsiz qalan sadə pravoslavlar qəbiristanlarda və evlərdə gizlicə yığışaraq müqəddəs bayramlarını keçirmiş və beləliklə, dini inanclarını qorumağa çalışmışlar. [[II Dünya müharibəsi]]nin baş verməsi Sovet hakimiyyətinin dinə münasibətini bir qədər yumşaltdı. Nəticədə, [[1944]]-cü ildə Müqəddəs Məryəmin miladı məbədi fəaliyyətini bərpa edilərək, Baş kafedral kilsə statusu almış, [[1946]]-cı ildə Mixail-Arxangel kilsəsi yenidən rus pravoslav kilsəsinin ixtiyarına verilmişdir. Hətta, həmin dövrdə Xaçmazda rus dindarları yeni ibadətgah tikməyə nail olmuşlar. Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanın rus pravoslav məbədləri Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı-[[Stavropol]] yeparxiyasının tərkibinə daxil edilmişlər. 1991-ci ildə Azərbaycan xalqının müstəqilliyini bərpa etməsi və dünyəvi, demokratik, hüquqi dövlət quruculuğuna qədəm qoyması ilə yerli pravoslavlar üçün geniş imkanlar və perspektivlər açılmışdır. Sətir 63: === Bakı yeparxiyası === Qədim yunan sözü olan “yeparxiya” arxiyerey (arxiyerey və ya yepiskop- katolik və pravoslav iyerarxiyasında əhəmiyyətinə görə üçüncü şəxs) tərəfindən idarə olunan əyalət və vilayət mənasına gəlir. Yeparxiya Roma və Pravoslav kilsələrində yepiskopun idarə etdiyi inzibati-ərazi kilsə vahidi və ya dairəsi sayılır. Onun tərkibinə müxtəlif dini təsisatlar, prixodlar, monastırlar, şəhər və məhəlli kilsələr, qardaşlıqlar, xeyriyyə təşkilatları, ruhani təhsil ocaqları, missiyalar daxildir. Hazırda Azərbaycanda bir yeparxial idarə fəaliyyət göstərir. Bu Rus Pravoslav Kilsəsinin Bakı və Xəzəryanı yeparxiyasıdır. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycana böyük sayda rus mənşəli insanların gəlməsi və onların dini həyatlarının tənzimlənməsi ilə əlaqədar [[1905]]-ci ildə yaradılan bu idarə ilk vaxtlar Bakı arxiyerey kafedrası adını daşımış, daha sonra ona “Bakı və Xəzəryanı” statusu verilmişdir. Çar Rusiyası dövründə Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın səlahiyyəti Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşmiş pravoslav təsisatları ilə məhdudlaşırdı. Bu idarənin ilk yepiskopu Nikandr Fenomenov təyin edilmişdir. Qısa müddət yeparxiyaya rəhbərlik etmiş bu din xadimi ilahiyyat və xristianlıq sahəsində dərin biliyi ilə seçilmiş, yüksək idarəçilik qabiliyyətinə və natiqliq məharətinə malik olmuşdur. Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın arxiyereyi titulunu daşımış on iki din xadiminin adı məlumdur: Nikandr Fenomenov, Qriqoriy Vaxnin, Pimen Peqov, Qriqoriy Yatskovskiy, Pavel Vilkovskiy, Mitrofan Oqiyenko, Arseniy Sokolovskiy, Serafim Protopopov, Nikon Purlevskiy, Valerian Rudiç, Mitrofan Polikarpov, Aleksandr Rayevskiy. Sətir 80: Hazırda yeparxiyanın tərkibində 4 blaqoçınni, yəni şöbə fəaliyyət göstərir. Onlardan ikisi Azərbaycanda (Bakı və Azərbaycan rayonlarının blaqoçinnilərı), ikisi isə Dağıstanda (Mahaçkala və Qızlar blaqoçinnilərı) yerləşir. Burada otuzdan artıq keşiş və rahib dindarlara xidmət göstərir. Onlar arasında müxtəlif kilsə rütbələrinə mənsub ruhanilər var. Bundan başqa, Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın tərkibində iyirmidən artıq məbəd var ki, onlardan üçü Bakıda, digərləri isə Sumqayıt (Mərhum Serafim Sarovskiy prixodu), Gəncə (Aleksandr Nevski kilsəsi) və Xaçmaz (möcüzə göstərən Nikolay məbədi) şəhərlərində fəaliyyyət göstərirlər. Eyni zamanda, Dağıstanın müxtəlif şəhər və qəsəbələrində yeparxiyanın ondan artıq məbədi var. Bakının mərkəzində yerləşən, gözəl memarlıq üslubu ilə seçilən Jen Mironosets Baş Kafedral Kilsəsi Bakı və Xəzəryanı yeparxiyanın baş məbədi sayılır. Sətir 87: * '''Müəllif:''' ''Anar Əlizadə''- "Cəmiyyət və din" qəzeti [[Kateqoriya:Din]] [[Kateqoriya:Xristianlıq]] [[af:Russies-Ortodokse Kerk]] Sətir 121 ⟶ 122: [[mk:Руска Православна Црква]] [[nl:Russisch-orthodoxe Kerk]] [[nn:Den russisk-ortodokse kyrkja]] ~~[[nn:Moskvas og heile Russlands patriarkat]]~~ [[no:Den russisk-ortodokse kirke]] [[pl:Rosyjski Kościół Prawosławny]]

Rus Pravoslav Kilsəsi: Redaktələr arasındakı fərq