Xələclər
Xələclər – İranda, Əfqanıstanda, Pakistanda və digər ölkələrdə məskunlaşmış türkköklü xalqı. Dilləri Altay dil ailəsinin Türk dilləri qrupunun Arqu yarımqrupuna aiddir. İrandan başqa yaşadıqları ölkələrdə digər xalqlar arasında assimilyasiyaya uğramışlar. Hazırda İranda xələclərin böyük əksəriyyəti azərbaycanlılar ilə qarışsa da, az bir qismi öz dillərini məişət səviyyəsində qorumuşdur. İranın Mərkəzi və Qum ostanlarında yaşayırlar .[2]
| Xələclər | |
|---|---|
| Cəmi say | 48.000 (2010)[1] |
| Əhəmiyyətli sayda yaşadığı bölgələr | İran, Əfqanıstan, Pakistan. |
| Dil | Xələc dili |
| Din | İslam |
| Yaxın etnik qruplar | Türklər, Azərbaycanlılar |
Xələclər Astara rayonunun Şahağac kəndində yaşayırlar. Məsud Məmmədov namizədlik dissertasiyasını Xələc dilinə həsr etmişdir. Xələclər buraya Şandermandan gəlmişlər.[3]
Adı mənşəyiRedaktə
Divani Lüğəti-Türkə boy adı belə izah edilir;
"..... İyirmi ikilər onlara Türkçe kal aç deyərlər, "ac qal" deməkdir. Sonradan bunlara "Xalaç" deyilmişdir; əslləri budur. "[4]
Oğuzlar və qıpçaqlar x nı k ya tərcümələr. Bunlar "Xalaçlar" dan bir bölüktür. Bunlar türklərin "qızım" dediyi yerdə "Xızı" deyərlər. Və yenə o biri Türklərin "kandi erdinğ" dediyi yerdə bunlar "xanda erdinğ" deyərlər ki, "harada idin" deməkdir.[5].
Oğuz Dastanında da "Xələc" sözünün bir Türk boyunun adı olaraq görülər və "ac qalmaq" söyleminden törədiyi ifadə edilmişdir.[6]
İstinadlarRedaktə
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2006-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-04.
- ↑ "Ethnologue: Languages of the World : Khalaj, Turkic". 2009-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-01.
- ↑ Məhəmmədqızı, Gülşən. ""Subtropik əməliyyatı" nın gizlinləri - Gülşən Məhəmmədqızı yazır". Ədalət (az.). 18 may 2021. 16 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 iyun 2022.
- ↑ Divanü Lügat-it – Türk Tercümesi, çev. Atalay Besim, TDK Yayınları 523, Ankara, 1992, Cilt III, s. 415.
- ↑ Divanü Lügat-it – Türk Tercümesi, çev. Atalay Besim, TDK Yayınları 523, Ankara, 1992, Cilt III, s. 218.
- ↑ Ögel B., Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, Cilt 1, s. 178.
