Xəzər dermatolitonu

Xəzər dermatolitonu (Dermatolithon capsicum (Foslie) Zaberzh. (Melobesia caspica Foslie, Litholepis caspica Foslie)) - qırmızı yosunlar şöbəsinə aid bitki növüdür. [1]

Xəzər dermatolitonu
Elmi təsnifat
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb.
Beynəlxalq elmi adı
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT
Bu parametr doldurulmayıb: latin

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu Populyasiya "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Nadir Xəzər endemikidir.[1][2]

Qısa morfoloji təsviri

redaktə

Nazik və ya kifayət qədər qalın qabıqlar əmələ gətirir, cavan olduqda yuvarlaq, yaşlandıqca qeyri-müəyyən çevrə formasını alır. Qabıqlar birqatlıdır, çox vaxt bir-birinin üzərinə söykənmiş olur və buna görə çoxqatlı görünür. Tallom bütün aşağı səthi ilə süxura yapışır. Hipotali hüceyrələri köndələn kəsikdə (14)23 – 34 sm hündürlükdə və 11-17 sm enindədir; hüceyrələrin uzunluğu eninə bərabərdir və ya iki dəfə ondan böyükdür. Konseptakul tetrasporangili, spermatangi və karposporlarla birgə 315 sm diametrindədir və hündürlüyü 143 mm. Tetrasporanginin hündürlüyü 46-65 sm və qalınlığı 26-37 sm; karposporlar demək olar ki, şarvaridir, 31-46 (63) sm diametrindədir. [3] [4]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

redaktə

Canlı və ölü balıqqulağı üzərində 4-6 m dərinliyində sinuziya, təsadüfi hallarda 14-15 m dərinliklərdə eyni tipli qruplaşma əmələ gətirir. Kolluq əmələ gətirmir.

Yayılması

redaktə

Xəzərin cənub hissəsində geniş yayılmışdır. [5]

Sayı və tendensiyası

redaktə

Məhdudlaşdırıcı amillərin təsirinə məruz qalması populyasiyanın azalma tendensiyasını yaradır. [5]

Məhdudlaşdırıcı amillər

redaktə

Təsərüfat fəaliyyətinin nəticəsi kimi lilin əmələ gəlməsi. Bu işıqlanmanı məhdudlaşdırır. [5]

Mühafizə tədbirləri

redaktə

Populyasiyanın vəziyyətinə nəzarət vacibdir. [5]

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri. II nəşr. Bakı-2013.
  2. http://redbook.az/?options=project&id=X%C9%99z%C9%99r%20dermatolitonu[ölü keçid]
  3. Foslie M., 1890
  4. Зинова А.Д., 1967
  5. 1 2 3 4 Qarayeva N.I., 2013