Xalıq Koroğlu
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Xalıq Hüseyn oğlu Koroğlu (24 yanvar 1919, Aşqabad, Türkistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası – oktyabr 2001, Moskva) — Azərbaycan türkoloqu, ədəbiyyatşünası, filologiya elmlər doktoru (1969), professor. [1]
| Xalıq Koroğlu | |
|---|---|
| Xalıq Hüseyn oğlu Koroğlu | |
| Doğum tarixi | 24 yanvar 1919 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | oktyabr 2001 (82 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
Həyatı
redaktəXalıq Koroğlu 24 yanvar 1919-cu ildə Aşqabadda Cənubi Azərbaycanın Sərab şəhərindən köçmüş bir ailədə anadan olmuşdur. O, fars dilində təhsil verən Nizamiyyə mədrəsəsində oxumuşdur. Daha sonra Moskva Tibb İnstitutuna daxil olmuş və 1946-cı ildə oranı bitirmişdir. Lakin Xalıq Koroğlu demək olar ki, həkim kimi fəaliyyət göstərməmişdir. Şərqşünas-alim olmaq istəyən Xalıq Koroğlu azərbaycanca, rusca, farsca, ərəbcə və türkməncəni mükəmməl bilirdi.[1]
Xalıq Koroğlu Tibb İnstitutunda oxuduğu dövrdə, yəni 1944-1946-ci illərdə Moskva Şərqşünaslıq İnstitutunda fars dili müəllimi kimi dərs demişdir. O, 1947-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin qiyabi bölməsinə daxil olmuş və 1952-ci ildə həmin universiteti bitirmişdir.[1]
Əmək fəaliyyəti
redaktəXalıq Koroğlu Tibb İnstitutunda oxuduğu ərəfədə, 1944-cü ildən 1947-ci ilə kimi Moskva Şərqşünaslıq İnstitutunda fars dili müəllimi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Həmçinin yenə təhsilini davam etdirdiyi illərdə Moskva Dövlət Universitetinin Şərq Dilləri kafedrasının müdiri vəzifəsini icra etmişdir. O, 1958-1971-ci illərdə Böyük Sovet Ensiklopediyasında Şərq ədəbiyyatları sektoruna rəhbərlik etmişdir.[1]
1971-1986-ci illərdə isə SSRİ Elmlər Akademiyası Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunun Folklor şöbəsində aparıcı elmi işçi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Xalıq Koroğlu 1986-cı ildən Moskva Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin professoru kimi çalışmışdır.[1]
Elmi fəaliyyəti
redaktəXalıq Koroğlu 1955-ci ildə şərqşünas Yevgeni Bertelsin elmi rəhbərliyi ilə "Xalq dastanı "Şahsənəm və Qərib" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək elmlər namizədi, 1969-cu ildə isə Şərqşünaslıq İnstitutunda "Oğuz qəhrəmanlıq eposu ("Oğuznamə"nin qəhrəmanlıq dastanları)" mövzusunda dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.[1]
Xalıq Koroğlu yaradıcılığını bütünlüklə türk xalqlarının folklorunu öyrənməyə həsr etmişdir. O, uzun müddət "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanın üzərində çalışmışdır. 1976-cı ildə çap olunan "Oğuz qəhrəmanlıq eposu" kitabıyla qorqudşünaslığın fundamental əsərlərindən birini yaratmışdır.[1]
Xalıq Koroğlu eyni zamanda irandilli xalqların dastanlarının da araşdırmaçısı idi. Onun 1983-cü ildə "Orta Asiya, İran və Azərbaycan eposlarının qarşılıqlı əlaqələri" əsəri çap olunmuşdur.[1]
Professor 1954-cü ildən başlayaraq bir müddət Orta Asiya respublikalarının universitetlərində mühazirələr oxumuşdur. Daha sonra onun oxuduğu həmin bu mühazirələr əsasında 1972-ci ildə "Türkmən ədəbiyyatı", 1976-cı ildə "Özbək ədəbiyyatı" adlı əsərlər işıq üzü görmüşdür. Bunlarla yanaşı, Xalıq Koroğlu 150-dən çox məqalənin müəllifidir.[1]
Vəfatı
redaktəXalıq Koroğlu 2001-ci ilin oktyabr ayında 82 yaşında Moskvada vəfat etmişdir.[1]
Əsərləri
redaktə- Müasir fars nəsri (rus. Современная персидская проза). Moskva, 1958.
- Fars atalar sözləri və məsəlləri (rus. Персидские пословицы и поговорки). Moskva, 1961; 1973 (ikinci nəşri).
- Özbək ədəbiyyatı (rus. Узбекская литература). Moskva, 1968; 1976 (ikinci nəşri).
- Türkmən ədəbiyyatı (rus. Туркменская литература). Moskva, 1972.
- Oğuz qəhrəmanlıq dastanı (rus. Огузский героический эпос). Moskva, 1976.
- Əmrah və Selvi, Qaraoğlanın qeyri-adi macəraları və digər türk xalq hekayələri (rus. Эмрах и Сельви, Необыкновенные приключения Караоглана, и другие турецкие народные повести). Moskva, 1979; 1982 (ikinci nəşri).
- Türkmən sovet ədəbiyyatı tarixinə dair oçerk (rus. Очерк истории туркменской советской литературы). Moskva, 1980 (həmmüəlif).
- Orta Asiya, İran və Azərbaycan xalqlarının dastanları arasında əlaqələr (rus. Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии, Ирана и Азербайджана). Bakı, 1983.
- Türk aşıq şeiri (rus. Турецкая ашыкская поэзия). Moskva, 1983.
- Quruqli. Tacik xalq dastanı (rus. Гуругли. Таджикский народный эпос). Moskva, 1987 (həmmüəlif).
- Şahsənəm və Qərib, Qasımoğlan və digər türkmən xalq hekayələri (rus. Шасенем и Гарып, Касым-оглан и другие туркменские народные повести). Moskva, 1991.
- Klassik Şərq poeziyası. Antologiya (rus. Классическая восточная поэзия. Антология). Moskva, 1991.
- Sibir və Uzaq Şərq xalqlarının folklor abidələri (rus. Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока). Moskva, 1997.
- Şor qəhrəmanlıq əfsanələri (rus. Шорские героические сказания). Moskva, 1998.
- İncildə və Quranda peyğəmbərlər haqqında əfsanələr və rəvayətlər (rus. Легенды и предания о пророках в Библии и Коране). Kazan, 2001.