Xorvat qoyun iti
Xorvat qoyun iti[1] (xorv. Hrvatski ovčar) — Xorvatiya ərazisində geniş yayılmış ancaq digər ərazilərdə olduqca az müşahidə edilən cins. Orta ölçülərə malik olan, əsasən qara rəngdə olan cins. Bu cinsin özünə məxsus xüsusiyyəti baş və ayaq nahiyyələrində qısa tükə malik olmalarıdır. Xarici görünüş baxımından Macarıstanda yetişdirilən Mudi cinsinə bənzəyir. Cins XIV əsrdən yetişdirilir.
| Xorvat qoyun iti | |||
|---|---|---|---|
 Xorvat qoyun iti | |||
| Mənşəyi | |||
| Ölkə | Xorvatiya | ||
| Dövr | XIV əsr | ||
| Xarakteristikaları | |||
| Boyu |
|
||
| Çəkisi |
|
||
| BKF təsnifatı | |||
| Qrupu | 1 | ||
| Seksiyası | 1 | ||
| Nömrəsi | 277 | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Qısa məlumat redaktə
Ümumi görünüş redaktə
Xorvat qoyun iti orta ölçülərin ən minimumuna malikdir. Rəngi əsasən qara rəngdə olsada sinə və pəncə nahiyyəsində ağ ləkələr vardır. Baş və ayaq nahiyyələrində tüklərin qısa olması onu tülküyə bənzədir. Bədənin digər nahiyyələrində isə uzun və dalğalıdır. Ölçüləri: hündürlüyü 40-50 sm, çəkisi 13-20 kq arası olurBədənin quruluşu onun görünüş baxımından 10% iri görünməsinə səbəb olur. Son dövrlərdə isə ölçülərinin artması müşahidə edilir. Bu isə onların əziyyətsiz həyat sürməsi və yaxşı qidalası ilə əlaqədardırlar. Onların quyruqlarını adətən qısa olaraq kəsirlər.
Yetkin fərdlər əmrlərə tabe olan, enerjili, insanla dosluq quran və ona sədaqətlə tabe olan canlıdır. Xəstəliyə davamlı və sağlam olurlar. Saxlamaqlarına çoxlu məsrəf sərf olunmur. Sürünün qorunması üçün istifadə olunsada, həyətyanı sahələrin qorunmasında belə,istifadə oluna bilir.
Təlimi redaktə
Xorvat qoyun itinin saxlanması üçün aktiv həyat sürməsi vacibdir. Bu itlər təlimləri baxımdan istənilər it idmanı yarışlarında iştirak edə bilirlər. Diqqətə layiq hərəkətlər sayəsində sahibinə daha çox tabe olur. İt ləqəbləri asanlıqla yaddında saxlıya bilirlər.
Əvvəllər bu itlər əsasən donuzların palıd meşələrində otarılmasına xidmət göstərirdi. Sənədlərdə göstərilir ki, itlər bəzən at arabalarının dartılmasında istifadə edilirdi. Onlar sürünün önündə onu istiqamətləndirirlər. Onların dişləməsi nadir hallarda müşahidə edilir. Təlim görmüş itlər insanların əmrinə tabe olaraq aqressiv və səs-küylü ola bilir. 3-4 aylığında sürünü otaran itlərə qoşulur. 6 aylığında isə tamamən sərbəstləşir.
Hər zaman sahibinin ardınca gedərək əmr gözləyir. Onlar sanki sabinin gözlərinə baxaraq demək istəyirlər ki, Sonra nə?. Onların qədimdən Sloveniyada istifadə edildiyi ehtimal edilir. Sonradan isə onların əkinçiliyə keçmələri ilə Xorvatlar tərəfindən istifadə edilmişdir.
Tarixi redaktə
Xorvat qoyun iti ilk əvvələr xalq seleksiyası sayəsində Sloveniyada yetişdirilmişdir. Onlar haqqında ilk yazılı məlumat «Canis pastoralis croaticus»[2] adı ilə 1374-cü ildə xatırlanır.
Sistematik seleksiya isə Stepan Romiçev tərəfindən 1935-ci ildə Coyakov şəhərində aparılır. 1969-cu ildə isə Beynəlxalq Kinoloji Cəmiyyət tərəfindən müstəqil növ olaraq qəbul olunur.
İstinadlar redaktə
- ↑ Standart № 277 (Xorvat qoyun iti) от 04.06.1996 Arxivləşdirilib 2012-09-14 at the Wayback Machine (rus.)
- ↑ Hrvatski Ovčar Homepage Arxivləşdirilib 2009-04-15 at the Wayback Machine (xorv.)