Yaqub Məhərrəm oğlu Babayev (tam adı: Babayev Yaqub Məhərrəm oğlu) — Azərbaycan ədəbiyyatşünası, pedaqoq, filologiya elmləri doktoru, professor (2017),[1] Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.

Yaqub Babayev
Yaqub Məhərrəm oğlu Babayev
Təxəllüsü Yaqub Babayev
Doğum tarixi (65 yaş)
Doğum yeri Dəyəqarabulaq, Gədəbəy rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ
Azərbaycan Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Təhsili Gəncə Dövlət Pedaqoji Universiteti
Fəaliyyəti ədəbiyyatşünas,
pedaqoq,
publisist
Fəaliyyət illəri 1978-ci ildən
Əsərlərinin dili Azərbaycanca
İstiqamət ədəbiyyat tarixi
Janrlar monoqrafiya, problematik məqalə, publisistika

Həyatı redaktə

Yaqub Məhərrəm oğlu Babayev 12 oktyabr 1958-ci ildə Gədəbəy rayonunun Dəyəqarabulaq kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. Dəyəqarabulaq kənd səkkizillik məktəbini bitirmiş (1965-1973), Rüstəm Əliyev (indiki Miskinli) kənd orta məktəbində orta təhsilini tamamlamışdır (1973-1975).

1976-1980-ci illərdə Həsən bəy Zərdabi adına Kirovabad Dövlət Pedaqoji İnstitutunun (indiki Gəncə Dövlət Pedaqoji Universiteti) Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.

Ali məktəbi bitirdikdən sonra təyinatla göndərildiyi İsmayıllı rayonunun Qalacıq və Qələyə kənd məktəbində (1980-1985) ixtisası üzrə müəllim işləmişdir. 1981-1983-cü illərdə ordu sıralarında xidmət etmişdir. V.İ. lenin adına ADPİ-nin (indiki ADPU-nun) Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasının əyani aspiranturasını bitirmişdir (1985-1988). “Azərbaycan uşaq nəsrinin inkişafı tarixindən (1905-1920)” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsi almışdır (1989).

Yaqub Babayevin əmək fəaliyyəti 1990-cı ildən etibarən ADPU ilə bağlıdır. O, həmin universitetin “Folklorşünaslıq” laboratoriyasında kiçik elmi işçi (1990-1992) və baş elmi işçi (1992-1994) vəzifələrində çalışmış, Azərbaycan ədəbiyyatı tarxı kafedrasında müəllim (1994-1998) işləmişdir. Daha sonra həmin kafedrada dosent (1998-2003) vəzifəsini tutmuş, 2003-cü ildən universitetdə Folklor və qədim ədəbiyyat kafedrasında dosent vəzifəsini tutmuşdur (2003-2011). İki kafedra birləşdiyi üçün yenidən Azərbaycan ədəbiyyatı tarixı kafedrasında (2011-2015) calışmışdır. 2015-ci ildən Ədəbiyyat və onun tədrisi metodikası (indiki ədəbiyyatın tədrisi texnologiyası) kafedrasında işləyir.

Yaqub Babayev 2012-ci ildə “Anadilli Azərbaycan şeirinin poetikası (XIII-XIV əsrlər)” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 2019-ci ildə şəkildə professor elmi adını almışdır.

Uzun illərdir ki, Mədəniyyət TV-də efirə çıxan “Məclisi-üns” verlişində mütəxəssis kimi çıxış edir.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Ədəbiyyatşünaslıq sahəsindəki səmərəli fəaliyyətinə görə 2015-2016-cı illərdə AYB xətti ilə Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.

Yaradıcılığı redaktə

Yaqub Babayevin elmi araşdırmaları əsasən Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi, qismən isə uşaq ədəbiyyatı və folklorla bağlıdır. Onun uşaq ədəbiyyatı ilə əlaqəli tədqiqatları, əsasən, XIX əsrin II yarısı və XX əsrin əvvəllərini əhatə edir. Həmmüəllifi olduğu (M.Məmmədov və T.Cavadovla birlikdə) “Pedaqoji mühit və uşaq ədəbiyyatı” (1992) adlı dərs vəsaiti də həmin dövrün uşaq ədəbiyyatının araşdırılmasına həsr edilmişdir. Eyni həmmüəlliflərlə birlikdə tərtib etdiyi “Azərbaycan klassik uşaq ədəbiyyatı antologiyası” (1998) da eyni dövrün mətbu uşaq ədəbiyyatı nümunələrini əhatə edir.

Yaqub Babayev Azərbaycan folkloru ilə bağlı aşağıdakı toplama və tərtib kitab-larını ərsəyə gətirmişdir: “İki ustad: Miskin Vəli, Növrəs İman” (1996), “Üç el şairi” (1999), “Miskin Vəli: Şeirlər, dastanlar” (2016).

Yaqub Babayev daha çox orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatının tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. Bu həm də onunla əlaqədardır ki, o, uzun illər (1994-cü ildən) ali məktəbdə “XIII-XVIII əsrlər (Orta əsrlər) Azərbaycan ədəbiyyatı” fənnini tədris etmiş, həmin fənnin dərsliyini də yazmışdır (“Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: XIII-XVIII əsrlər (2014, 2018). Onun “Anadilli Azərbaycan ədəbiyyatının təşəkkülü və epik şeirin inkişafı: XIII-XIV əsrlər” (2008), “XIII-XIV əsrlər anadilli lirik şeirimizin inkişaf yolu” (2009) adlı monoqrafiyaları da klassik Azəraycan ədəbiyyatının araşdırılması ilə bağlıdır. Alim uzun illər ərzində islam şərqində və Azərbaycan ədəbiyyatında təriqət ədəbiyyatının öyrənilməsi istiqamətində də səmərəli işlər görmüşdür. Müəllifin “Təriqət ədəbiyyatı: sufizm, hürufizm” (2007) adlı dərs vəsaiti, nüfuzlu mətbuat orqanlarında dərc olunan bir sıra məqalələri də bu istiqamətdə apardığı araşdırmaların nəticəsində meydana gəlmişdir.

Bütövlükdə Yaqub Babayev bir dərslik, iki dərs vəsaiti, iki monoqrafiya, dörd toplama və tərtib kitabı, yüzdən cox elmi, qırxdan artıq yaxın publisistik məqalənin müəllifidir. Onun Rusiya, İran, Türkiyə, Qazaxıstan, Türkmənistan, Ukrayna və başqa ölkələrdə Azərbaycan ədəbiyyatının müxtəlif problemlrinə və şəxsiyyətlərinə həsr olunmuş xeyli elmi məqaləsi dərc olunmuşdur.

Mükafatları redaktə

  • 2014. ADPU-da ilin müəllimi seçilmişdir.
  • 2017. Türksoyun M.P.Vaqif medalını almışdır.
  • 2018. “Qızıl kəlmə” mükafatı[2]
  • 2021. "Əməkdar müəllim" fəxri adı almışdır.

Kitablar redaktə

Monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitləri redaktə

  • Pedaqoji mühit və uşaq ədəbiyyatı (dərs vəsaiti). Bakı: «Maarif» nəşriyyatı, 1992. (M.Məmmədov və T.Cavadovla birlikdə)
  • Miskin Vəli, Növrəs İman. İki ustad (toplama və tərtib). Bakı: Azərnəşr, 1996
  • Azərbaycan klassik uşaq ədəbiyyatı antologiyası (tərtib). Bakı: «Елм» nəşriyyatı, 1998 (M.Məmmədov, T.Cavadovla birlikdə)
  • Üç el şairi (toplama və tərtib). Bakı: «Dipolmat» nəşriyyatı, 1999.
  • Təriqət ədəbiyyatı: sufizm, hürufizm (dərs vəsaiti). Bakı: «Nurlan» nəşriyyatı, 2007; 2011
  • Ana dilli Azərbaycan ədəbiyyatının təşəkkülü və epik şeirin inkişafı (ХIII-ХIV əsrlər). (monoqrafiya). Bakı: ADPU, 2008
  • ХIII-ХIV əsrlər anadilli lirik şeirimizin inkişaf yolu. (monoqrafiya). Bakı: «Elm və təhsil» nəşriyyatı, 2009
  • Miskin Vəli. Şeirlər, dastanlar (toplama və tərtib). Bakı: «Elm və təhsil» nəşriyyatı, 2016
  • Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi (XIII-XVIII əsrlər) – (dərslik), Bakı: «Elm və təhsil nəşriyyatı», 2014; 2018

Proqramlar redaktə

  • Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı (magistr hazırlığı üçün proqram). Bakı: ADPU, 2005
  • Füzulinin poetikası (magistr hazırlığı üçün програм). Bakı: ADPU, 2015
  • ХIII-ХVIII əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi (proqram). Bakalavr hazırlığı üçün Bakı: ADPU, 2018

İstinadlar redaktə

  1. "Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti Filologiya Fakültəsi​". 2021-04-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-23.
  2. "Universitetimizin professoru Yaqub Babayev Mədəniyyət Nazirliyinin "Qızıl kəlmə" mükafatına layiq görülüb". 2021-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-23.