Yeni Türk Əlifbası Komitəsi (Azərbaycan SSR)

Yeni Türk Əlifbası Komitəsi
Yeni Türk Əlifbası Komitəsi
Yaranma tarixi	21 sentyabr 1922
Mərkəzi	Bakı;
Sədr	Səməd ağa Ağamalıoğlu

Yeni Türk Əlifbası Komitəsi^[1]^[2]^[3] və ya Yeni Türk Əlifbasının Tətbiqi Komitəsi^[4] — 21 sentyabr 1922-ci ildə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında əlifba-yazı qrafikasının dəyişdirilməsi, yeni əlifbanın yaradılması və tətbiqi üçün Səmədağa Ağamalıoğlu rəhbərliyində yaradılmış orqan.

Tarixi

Azərbaycanda əlifba islahatının rellaşdırılması sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonrakı dövrə təsadüf etmişdir. Bununla bağlı 11 noyabr 1920-ci ildə Xalq Maarif Komissarlığı nəzdində ərəb əlifbasının islahatı üzrə yaradılmış komissiya özünü doğrulda bilməmişdi.^[5] Bundan sonra, 21 sentyabr 1922-ci ildə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında əlifba-yazı qrafikasının dəyişdirilməsi,yeni əlifbanın yaradılması və tətbiqi üçün Səmədağa Ağamalıoğlu rəhbərliyində Yeni Türk Əlifbasının Tətbiqi Komitəsi təsis edilmişdir.^[3]

Müxtəlif təklif və müzakirələrdən sonra, 20 oktyabr 1923-cü ildə Azərbaycanda ilk dəfə olaraq latın qrafikasına əsaslanan türk əlifbasına hökumət əlifbası statusunun verilməsi haqqında Xalq Komissarları Sovetinin (XKS) və Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinın (MİK) dekreti mətbuatda dərc edilmişdir. Dekret Azərbaycanda dövlət səviyyəsində ərəb əlifbası ilə yanaşı, yeni latın qrafikalı türk əlifbasının da rəsmi istifadəsinə qərar vermişdir. Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyasının "Yeni türk əlifbasına keçidin vacibliyi haqqında" 21 iyul 1928-ci il tarixli qərarına əsasən isə 1 yanvar 1929-cü il tarixindən etibarən Azərbaycan tamamilə yeni əlifbaya keçmişdir.^[5]

İstinadlar

↑ https://anl.az/down/meqale/azerbaycan/2019/fevral/636805.htm
↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-27.
↑ ¹ ² [1] Arxivləşdirilib 2022-03-06 at the Wayback Machine Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası səh 112
↑ e.'V./>, <meta name='author' content='Ourbaku; e.V'/>, <meta name='author' content='Ourbaku. "Первый Всесоюзный тюркологический съезд (Баку, 1926) — OurBaku". ourbaku.com. 2022-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-27.
↑ ¹ ² "DİLİMİZ VƏ ƏLİFBAMIZ: MİLLİ QÜRUR MƏNBƏYİMİZ, GÜVƏNC YERİMİZ… 1 AVQUST - AZƏRBAYCAN ƏLİFBASI VƏ AZƏRBAYCAN DİLİ GÜNÜDÜR". azertag.az.

[1] ttps://anl.az/down/meqale/azerbaycan/2019/fevral/636805.htm

[2] "Arxivlənmiş surət". 2022-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-27.

[:0-3] ¹ ² [1] Arxivləşdirilib 2022-03-06 at the Wayback Machine Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası səh 112

[4] e.'V./>, <meta name='author' content='Ourbaku; e.V'/>, <meta name='author' content='Ourbaku. "Первый Всесоюзный тюркологический съезд (Баку, 1926) — OurBaku". ourbaku.com. 2022-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-27.

[azertag-5] ¹ ² "DİLİMİZ VƏ ƏLİFBAMIZ: MİLLİ QÜRUR MƏNBƏYİMİZ, GÜVƏNC YERİMİZ… 1 AVQUST - AZƏRBAYCAN ƏLİFBASI VƏ AZƏRBAYCAN DİLİ GÜNÜDÜR". azertag.az.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]