Zülfü Adıgözəlov

Zülfüqar (Zülfü) Səməd oğlu Adıgözəlov (1898, Şuşa, Yelizavetpol quberniyası – 30 may 1963(1963-05-30), Bakı) — Azərbaycan xanəndəsi, muğam bilicisi, təsnif və xalq mahnılarının təfsirçisi və təbliğatçısı, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1943).

Zülfü Adıgözəlov
Zülfüqar Səməd oğlu Adıgözəlov
Ümumi məlumatlar
Doğum adı	Zülfüqar Adıgözəlov
Doğum tarixi	1898
Doğum yeri	Şuşa, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	31 may 1963
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası→ AXC→ SSRİ
Uşağı	Vasif Adıgözəlov Rauf Adıgözəlov
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti	xanəndə
Janr	muğam
Musiqi aləti	qaval
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Zülfü Adıgözəlov 1898-ci ildə Şuşanın Qaradolaq kəndində anadan olmuşdur. Şuşada muğam axşamlarından birində Zülfü Adıgözəlovun ifasını dinləyən Cabbar Qaryağdıoğlu onu Bakıya dəvət edir. 1927-ci ildə Bakıya köçərək "Müdafiə evi"ndə işləmək üçün Ü.Hacıbəyov, Q,Pirimov, M.Maqomayev və b. qarşısında imtahan vermiş, eyni zamanda radio verilişləri komitəsinə işə qəbul olunmuşdu. Zülfü Adıgözəlov 1963-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir.

• Bəstəkar Vasif Adıgözəlovun atasıdır.
• Bəstəkar Yalçın Adıgözəlovun babasıdır.

Yaradıcılığı

Zülfü Adıgözəlov pəsxan xanəndə idi. O, muğam dəstgahını tam şəkildə, bəm və orta tessiturada özünəməxsus oxuma məktəbini yaratmışdır. Tanınmış xanəndələrdən Əbülfət Əliyev, Sahib Şükürov, Hacıbaba Hüseynov, Əlibaba Məmmədov, İldırım Həsənov, Ağaxan Abdullayev, Tələt Qasımov və s. onun məktəbinin davamçılarıdırlar.

Zülfü Adıgözəlovun xatirə lövhəsi (Bakı)

Xanəndənin ifa etdiyi və lentə, qrammafon vallarına yazdırdığı "Rast", "Mahur-hindi", "Segah-Zabul", "Bayatı-Şiraz", "Humayun" muğam dəstgahları, bir sıra təsniflər, "Nəbi", "Mən gedirəm Zəngilana", "Dedim bir busə ver", "Kəklik" və b. bu kimi xalq mahnıları Azərbaycan musiqi xəzinəsinin inciləridirlər. Məhz qədim klassik muğamlarımızı, təsnif və xalq mahnılarını oxuyarkən onların ənənəvi forma və quruluşunu saxlamaqla xanəndə özünəməxsus nəfəsləri, dəst-xətti ilə ifaçılıq sənətinə yeniliklər gətirmişdir.

Heç də təsadüfi deyil ki, Zülfü Adıgözəlovun xanəndə kimi ifaçılığının xüsusiyyətlərindən söz açarkən görkəmli şərqşünas alim, jurnalist Rafael Hüseynov yazır: "O muğamların labirintlərinə kamil bələd idi, bir muğamın qapısından girib bu muğamın ruhunu incitmədən, səslənmiş rəvanlığına xələl gətirmədən asudəcə sonra elə gəldiyi rəvanlıqla əvvəlki muğama qayıdıb yolunu davam etdirə bilirdi".

Zülfü Adıgözəlov muğam dəstgahların ayrı-ayrı uyğun şöbələrini birləşdirərək mikrosilsilə kimi müstəqil şəkildə təfsir etmişdir. Bu baxımdan "əraq-Pəncgah", "Hasar-müxalif", "Vilayəti-Dilkeş" muğamları gözəl örnəklərdir.

Filmoqrafiya

• Bakılılar (film, 1938)
• Səbuhi (film, 1941)

Mənbə

• Üzeyir Hacıbəyov Ensiklopediyası, Bakı, 2007. səh. 19
• Zülfü Adıgözəlov xatirələrdə

Xarici keçidlər

• Ялчын Адыгезалов: "Когда звучала эта оратория, все генералы плакали"
• Əməkdar incəsənət xadimi: "Atam o mahnını bir gecədə Aygün Bəylər üçün yazıb" Arxivləşdirilib 2012-04-14 at the Wayback Machine
• Zülfü Adıgözəlov — Mən gedirəm Zəngilana (xalq mahnısı)