Zaman budaq cümləsi
Bu məqalə qaralama halındadır. |
Zaman budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin, əlamətin zamanını bildirir və nə vaxt? nə zaman? haçan? suallarından birinə cavab olur.
- Zaman budaq cümləsində də baş cümlə budaq cümlədən əvvəl və sonra gələ bilər. Baş cümlə əvvəl gəldiyi zaman əlaqə vasitəsi ki tabelilik bağlayıcısı olur. Bu zaman baş cümlədə o vaxt, onda, o zaman, o vədə, elə bir vaxtda və s. kimi əvəzlik-qəliblər işlənir. Məs: Mən onda kəndə çatdım ki, qaranlıqlaşırdı. Sadıq o zaman dükana çatdı ki, dükana yeni mallar gəlmişdi.
- Budaq cümlənin baş cümlədən əvvəl gəldiyi cümlələrdə əlaqə vasitəsi o zaman ki, o gün ki, o vaxt ki, nə zaman ki, nə vaxt ki, haçan ki, elə ki və s. bağlayıcı sözlər olur. Bu zaman baş cümlədə əvəzlik-qəlib qarşılıq söz kimi iştirak edir ( işlənməyə də bilər). Məs: O zaman ki qarlı dağlar örtülərdi dumana, onda dənizlərin dalğasından səs düşərdi ormana. Elə ki məclis qurtardı, hamı dağılışdı.
Zaman budaq cümləsi
redaktə- O vaxt ki o, müsahibinin sözlərini eşitdi, əvvəlcə qulaqlarına inanmadı.(M.H.)
- Yolu yarı etmişdik ki, dəniz çalxalanmağa başladı.(İ.Ş.)
- Elə ki məclis qurtardı, hamı dağılışdı.(``Koroğlu``)
- Bakıda haçan xəzri olsa, onda qışdır.
- Nə qədər ki mən sağam, siz çətinliklə qarşılaşmayacaqsınız.
- O günü bədbəxt oldum ki, ərim öldü, oğul ümidinə qaldım.(C.M)
- Az keçməmişdi ki, dəvə səsi eşidildi.
- Sən elə bir vaxtda rast gəldin mənə, ömrümün eşq badəsi içilmiş idi. (C.N)
- Nə qədər ki hava Muğanda xoşdur, Hələ solmamışdı gül də, çiçək də.
- Gün çıxdımı, torpağı təndir kimi qızdıracaq.