Çəmənlik üçyarpaq yoncası

Çəmənlik üçyarpaq yoncası (lat. Trifolium pratense) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin yonca cinsinə aid bitki növü.

Çəmənlik üçyarpaq yoncası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Triba: Trifolieae Cins: Yonca Növ: Çəmənlik üçyarpaq yoncası
Beynəlxalq elmi adı
Trifolium pratense L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   26313 NCBI   57577 EOL   703430

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 15-40 sm, gövdəsi kifayət qədər möhkəm, budaqlı, adətən tüklü olan çoxillik ot bitkisidir. Yalançı zoğları yumurtaşəkilli, dartılısivriləşmiş, kənarları kirpiklidir. Aşağı yarpaqları uzun saplaqlı, yuxarı yarpaqlar isə qısa saplaqlıdır. Yarpaqcıqları iridir, yumurtaşəkilli formadan enli yumurtaşəkilli və elliptik formaya qədər dəyişəndir, uc hissədə küt və ya dayaz oyuqludur, alt tərəfdən adətən daha tüklüdür. Başcıqları 1-2 ədəd olub, qurtaracaqlıdır, dəyirmi yumurtaşəkilli və ya yumurtaşəkillidir, möhkəmdir, uzunluğu 2-3 (4) sm-dir, adətən əsasında təpə yarpaqları ilə əhatə olunmuşdur, oturaq və yaxud qismən uzun saplaqdadır. Çiçəkləri oturaq, çoxsaylı, uzunluğu 11–14 mm-dir. Tac açıq rəngdən, tünd-qırmızı, bəzən, bənövşəyi, nadir halda isə ağ rəngə qədər dəyişir. Paxlası yumurtaşəkilli, yuxarı hissəsi pərdəlidir, birtoxumludur. May ayında çiçəkləyir, may-iyul aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bütün rayonlarında. Ovalıqdan subalp qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Çəmənlikdə, otlu yamaclarda, meşə kənarında, talalarda, meşələrdə, bağlarda, çaqıl daşlı yerlərdə, yarımsəhralarda rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Bütün növ mal-qara üçün yem əhəmiyyəti vardır, həmçinin tənəffüs orqanları xəstəliklərində dərman kimi istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Lagopus pratensis (L.) Bernh.

Yarımnövləri

• Trifolium pratense subsp. baeticum (Boiss.) C.Vicioso
• Trifolium pratense subsp. kotulae (Pawł.) Soják
• Trifolium pratense subsp. pratense