Çətirvari quşarmudu

Çətirvari quşarmudu (lat. Sorbus umbellata) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.

Çətirvari quşarmudu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Quşarmudu Növ: Çətirvari quşarmudu
Beynəlxalq elmi adı
Sorbus umbellata Fritsch, 1896
Şəklin VikiAnbarda axtarışı EOL   11169074

Təbii yayılması

Kiçik Asiya, Cənubi Avropada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 5-7 m olan, yarpağı tökülən ağacdır. Çətiri enli, şaxələnmiş, sıxdır. Yarpaqları sadə, uzunluğu 3,5-6 sm, təxminən yumru və ya enli, ellipsvari, bünövrəsində pazşəkilli daralmış,üstü küttəhər-yumru, çoxsaylı, qısa, iti pərli, kənarları xırda oyuqvari-dişli, 6-9 damarcıqlı, dərilidir. Açıldıqda hər tərəfdən tükcüklü, sonra üstü tünd yaşıl, alt tərəfi tükcüklü, ağdır. Çiçəkləri xırda, ağdır, qonur, tükcüklü, diametri 12 sm-dək olan çətirvari qalxanlara yığılmışdır. Meyvələri xırda, hamartəhər-şarşəkilli, narıncı-qırmızı, gec yetişəndir. Mayda çiçəkləyir.

Ekologiyası

-230C-dək şaxtaya dözür. İşıq və nəmişlik sevəndir. Qara torpaqlarda becərilməlidir. Qışda üstü örtülmədən qışlayır.

Azərbaycanda yayılması

1830-cu ildən mədəni şəraitdə becərilir. Seyrək halda yayılmışdır.

İstifadəsi

Meyvələrində flovonoidlər, C və P vitaminləri, karotinlər tapılmışdır. Təbabətdə istifadə edilir.