Çin sabunağacı

Drummonda sabunağacı (lat. Sapindus drummondii) — Quraqlığa davamlı, isti və günəş sevən bitkidir.

Çin sabunağacı
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Təbii yayılması

redaktə

Şimali Amerikada, Arkanzas, Luiziana, Texas, Missuri, Kanzas, Nyu-Meksika, Arizoniya, Şimali Meksikada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

redaktə

Hündürlüyü 15 m, diametri isə 30 sm-ə çatan, gövdəsinin qabığı qırmızı-qonur rəngli olmaqla lövhəciklər şəklində pulcuqlanan ağacdır. Budaqları bozumtul rəngdə olub, çoxlu mərcilərlə örtülüdür. Yarpağın saplağı tükcüklərlə örtülü olur, sonradan çılpaqlaşır, Yarpaqcıqlar demək olar ki, oturaqdır, növbəli və ya qarşılıqlı düzülüşə malikdir, üstdən parlaq, çılpaq yaşıl rəngli, altdan ağımtıl olub, tükcüklərlə örtülüdür. Yumurtavarı-lanset, bəzən uzunsov-lansetşəkilli olub, 6 sm uzunluğunda, 1,5–2,5 sm enindədir. Budaqlarında yarpaqcıqlar 14 sm enində olur. Çiçəkləri sarımtıl-ağ rəngdə, çiçək qrupu seyrək, 15–25 sm uzunluqda süpürgəyə toplanaraq tükcüklərlə örtülü budağa malikdir. Kasayarpaqları iti, kirpikciklidir. Ləçəklər tərs yumurtavarı, kasa yarpaqlarından uzundur. Erkəkciklər tükcüklü saplağa malikdir. Dişicik çılpaq və qısa sütuncuqludur. May-iyun aylarında çiçəkləyir, sentyabr-oktyabrda meyvəsi yetişir. Meyvəsi 1,2 sm diametrdə olub, şarvaridır. Qabaqca sarı, sonradan qar rəngdə olub, yapışqanlı ətli hissəyə malikdir.

Torpağa tələbkar deyildir.

Azərbaycanda yayılması

redaktə

Böyük Qafqazda və Talışda təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

redaktə

Talış zonasında və Kür-Araz düzənliyində yaşıllaşdırmada istifadə olunur.

İstinadlar

redaktə
  1. Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 367.

Mənbə

redaktə
  • Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorasi" V cild, Baki, "Elm", 2019, 370 səh.