Ön şəkilçilər
Ön şəkilçi və ya Prefiks — sözün önünə artırılaraq, sözə yeni bir məna verən şəkilçilər.[1] Ön şəkilçilər, ümumiyyətlə, Azərbaycan dili üçün xarakterik deyil. Lüğət tərkibimizdə olan ön şəkilçilər bütünlüklə alınmadır. Azərbaycan dilində rast gəlinən ön şəkilçilər ərəb-fars və avropa mənşəlidir:[2][3]
NümunələrRedaktə
Ərəb-fars mənşəliRedaktə
- Bi- – inkar mənada işlənir və “-sız”, “olmayan” kimi başa düşülür.
- Na- – “bi” ilə eyni mənada işlənir.
- La- – inkarlıq bildirir.
- Ba- – “na” və “bi” ön şəkilçilərinin antonimidir və dilimizdəki "-li" şəkilçisinin ifadə etdiyi mənada başa düşülür.
- Qeyri- – əkslik bildirir. Bəzi avropa mənşəli sözlərə də qoşula bilir. Məsələn: Qeyri-müəyyən, qeyri – etik
Avropa mənşəliRedaktə
- a- – inkar mənada işlənir. Məsələn: Normal – anormal
- anti- — inkarlıq, “əleyhinə” mənasında işlənir. Məsələn: Türk – antitürk Bu şəkilçilərlə işlənən sözlərin sonuna milli leksik şəkilçilər də əlavə edilə bilir. Məsələn:
biqəm – biqəmlik, biqərar – biqərarlıq
İstinadlarRedaktə
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-11.
- ↑ http://www.academia.edu/8753634/Az%C9%99rbaycan_dilind%C9%99_%C3%B6n_%C5%9F%C9%99kil%C3%A7il%C9%99r_vasit%C9%99sil%C9%99_s%C3%B6zd%C3%BCz%C9%99ltm%C9%99
- ↑ http://kayzen.az/blog/Az%C9%99rbaycan-dili/467/s%C3%B6z%C3%BCn-t%C9%99rkib-hiss%C9%99l%C9%99ri.html