İlirqıtqın gölü
İlirqıtqan (kory. Илир-Гытхын rus. Корякии)[1] — Rusiyada şirin sulu göl. Göl Kamçatka yarımadasının şimal-şərqində, Kamçatka diyarının Olyutorsk rayonu ərazisində yerləşir. Regional əhəmiyyətli landşaft və zooloji təbiət abidəsi hesab olunur. Gölə bu status 9 yanvar 1981-ci ilə verilmişdir. Göl həm də Koryaks qoruğunun ərazisi hesab olunur.
| İlirqıtqın gölü | |
|---|---|
| kory. Илир-Гытхын rus. Корякии | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 108,3 m |
| Eni | 0,94 km |
| Uzunluğu | 7,9 km |
| Sahəsi | 140 km² |
| Həcmi | 0,239 km³ |
| Dərin yeri | 65 m |
| Orta dərinliyi | 30 m |
| Duzluluğu | 50 ‰ |
| Yerləşməsi | |
| 60°35′25″ şm. e. 167°14′50″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
|
|
|
.jpg)
Dəniz səviyyəsindən hündürlük — 108,3 m, sahəsi — 7,97 km². Su toplayıcı hövzənin sahəsi 140 km²[1], digər mənbədə isə 90 km²-dir. Göl suyunun həcmi — 0,239 km³-dir.[2]
Göl Koryaks dağları ərazisində qızılbalıqların qıdalanma və kürüləmə hövzəsi hesab olunur. O üzdən gölə təbiət abidəsi statusu verilmişdir. Gölə tökülən çay Qırqolilirvayam adlanır. Çıxan çay isə artıq başqa ada malikdir — Kultuşnay[3].
Koryak dilindən tərcümədə «ilir» — ada, İlirqıtqan — «ada gölü» deməkdir. Gölə turistik marşrut yoxdur. Vaxtıilə Kultuşnay çayının mənbəyi yaxınlığında İlir kəndi mövcud olmuşdur.[4]
Göl ərazisi Pılqin silsiləsi ilə əhatələnib. Silsilə qayalı və dik yamacları ilə xarakterikdir. Subarktik iqlim qurşağında yerləşən göl suyu çox zəif qızır. Yay aylarında göl suyunun maksimum temperaturu — 11-13 °C olur.[4]
İlirqıtqan gölünün suyu zəif minerallaşıb. Göl suyunda duzun miqdarı 50 mq/l keçmir. Oksigenin səviyyəsi göl suyunda yüksəkdir.[4]
Fitoplanktonlardan Diatom yosunları, zooplanktonlardan isə Cyclops Scutifer, Leptodiaptomus Angustilobus, Daphnia Longiremis üstünlük təşkil edir.[4]
İxtiofauna nümayəndələrindən daha çox kijuç, qızılbalıq, keta, kölgə balığı, uzaq şərq ilanbalığı, arktika qızılbalığı, kunja, sibir siqi, siqi-qızılbalığ, yayın balığı və s qeydə alınıb.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 "Государственный водный реестр: озеро Илир-Гытхын". textual.ru. 2024-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
- ↑ "Администрация Олюторского муниципального района | Паспорт района". xn----8sbwecbgwbbgrejm5q.xn--p1ai. 2023-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
- ↑ "Государственный водный реестр: река Култушная (Илирваям), Гыргол-Илирваям". textual.ru. 2024-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-06.
- ↑ 1 2 3 4 Каразия И. Н. Особо охраняемые природные территории Камчатского края (rus). Петропавловск-Камчатский: Камчатпресс. 2012. 99–152. ISBN 978-5-9610-0201-0..