İohan Şöner
İohan Şöner (alm. Johannes Schöner; 16 yanvar 1477, Karlştad – 16 yanvar 1547, Nürnberq) — bir çox sahədə iz qoymuş alman alimi. Keşiş, astronom, astroloq, coğrafiyaşünas, kosmoqraf, kartoqraf, riyaziyyatçı, qlobusların və elmi alətlərin istehsalçısı, elmi kitabların redaktoru və naşiri. 1543-cü ildə Nürnberqdə Şöner Kopernikin məşhur "Göy cisimlərinin fırlanması haqqında" kitabının nəşr olunmasında mühüm rol oynamışdır.
| İohan Şöner | |
|---|---|
| alm. Johannes Schöner | |
 | |
| Doğum tarixi | 16 yanvar 1477 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 16 yanvar 1547 (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | astronomiya, riyaziyyat, kartoqrafiya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şönerin adına Marsda krater adlandırılmışdır.
Həyatı
redaktə
O, Erfurt Universitetində ilahiyyat təhsili almış, daha sonra Bamberqdə katolik keşişi olaraq işləmişdir. Orada, öz evində o, çap mağazası yaradaraq astroloji ədəbiyyat çap etməyə başladı. Şöner həm göy, həm də yer qlobuslarının yaradıcısı kimi tanınır[2], həmçinin yeni kəşf edilmiş Amerika materikinin təsvir edildiyi ilk yer qlobusunun. Şönerin qlobusu Nürnberq şəhər kitabxanasında saxlanılır. 1526-cı ildən, Nürnberqdə Melanxton Gimnaziyasının açılışından sonra Şöner orada riyaziyyat müəllimi oldu və 20 il bu vəzifədə qaldı. O lüteranlığı qəbul etdi və 7 avqust 1527-ci ildə Anna Selerinlə evləndi. Şönerin xidmətləri arasında əsas yeri Georq fon Purbax, Bernhard Valter (1430–1504), İohan Regiomontan və Nikolay Kopernikin astroloji və astronomik əsərlərinin nəşri tutur. Bundan əlavə, o efemeridləri və əbədi planet cədvəllərini, həmçinin astrologiya üzrə böyük dərslik sayılan "De judiciis nativitatum"u (1545) nəşr etdirmişdir. Bu kitabların hər ikisi Melnxtonun ön sözü ilə nəşr edilmişdir. Şöner öz dərsliyində astrologiyanın Kopernik astronomik sistemi ilə tam uyğun olduğunu inandırıcı şəkildə müdafiə edirdi. Bundan əlavə o, astrologiya, astronomiya, xronologiya və riyaziyyat mövzusunda bir sıra başqa əsərlər də yazmışdır.
Seçilmiş əsərləri
redaktə
Şöner qlobusları
redaktə- Şöner qlobusu (1515) – 1515-ci ildə yaradılmış bu qlobusda rəsmi olaraq 1520-ci ildə kəşf edilən Magellan boğazı göstərilmişdir. Boğaz 53 dərəcə cənub enliyindədir. Qlobusda isə o, 40-cı paraleldə göstərilib.
- Şönerin 1520-ci ildə yaradılan qlobusunda o dövrdə mövcudluğu sübut olunmamış Antarktika qitəsi göstərilmişdir.
- Şönerin Veymar qlobusu (1533) – 1533-cü ildə yaradılmış bu qlobusda Şimali Amerika Asiyanın bir hissəsi olaraq verilmiş və Antarktika əks olunmuşdur.
İstinadlar
redaktə- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118795341 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
Xarici keçidlər
redaktə
Vikianbarda İohan Şöner ilə əlaqəli mediafayllar var.
Ədəbiyyat
redaktə- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Rosen E. Schoner. / / Elmi tərcümeyi-hal lüğəti
- Becker U. Lexicon der Astrologie / Astroloji İzahlı Lüğət
- Ebertin R. Astroloji Şəfa
- Schöner J. Opusculum Astrologicum
- Poggendorff JC Biographisch-literarisches Handwörterbuch zur geschichte der aniqen Wissenschaften.