İrafski rayonu
İrafski rayonu (oset. Ирæфи (Æрæфы) район) — Rusiya Federasiyası, Şimali Osetiyanın tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Çikalo kəndidir.
| İrafski rayonu | |
|---|---|
 | |
|
43°11′29″ şm. e. 43°55′06″ ş. u.HGYO |
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Çikalo[1] |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi sayt | |
.svg) |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
redaktəİrafski rayonu respublikanın cənub-qərb hissəsində yerləşir. Cənubdan Gürcüstan, qərb və şimalda Kabarda-Balkariya Respublikası, şərqdə — Digorski və Alagirski rayonları ilə həmsərhəddir. Ərazinin böyük hissəsi dağlardır. İrafski rayonunun ən böyük çayları: Urux, Xaznidon, Lesken. Rayonun ərazisi 1376 km²-dir[3].
Rayonun öz adını bölgə boyunca axan Urux çayının Osetiya adından — İraf (oset. Ирæф/Æрæф) almışdır.
Tarixi
redaktəOsetiyanın Rusiya imperiyasına daxil olması ilə çar rəhbərliyi müsəlman və xristian osetinlərin ayrıca köçürülməsi siyasətini həyata keçirməyə çalışdı. Beləliklə 1852-ci ildə knyaz M. S. Vorontsovun rəhbərlik etdiyi bir komissiya, Stur-Digor, Axsau, Maxçesk, Galiat, Fasnal və Dur-Dur kəndlərindən müsəlman osetinləri zorla qovdu və eyni yerlərdə olduqları yerlərə köçürdü. il Magometanovskoe (indiki Çikola) kəndini qurdu. İrafski rayonu respublikanın cənub-qərb hissəsində yerləşir. Osetiyanın Rusiya imperiyasına daxil olması ilə çar rəhbərliyi müsəlman osetinlər və xristian osetinlərin ayrıca köçürülməsi siyasətini həyata keçirməyə çalışdı. Beləliklə, 1852-ci ildə Şahzadə M. S. Vorontsovun rəhbərlik etdiyi bir komissiya, Stur-Digor, Axsau, Maxchk, Qaliat, Fasnal və Dur-Dur kəndlərindən müsəlman osetinləri zorla qovdu. Onları ərazi şərtlərinin çətin olduğu bölgəyə yerləşdirdi. Onlar həmin il burada Maqometanovskoe (indiki Çikola) kəndini qururlar.
Əhali
redaktə- Milli tərkib
2010-cu il Ümum-Rusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə kəndin milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[4]:
| Xalq | Say, nəf. |
Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| osetinlər | 14 893 | 94,5 % |
| ruslar | 230 | 1,4 % |
| digərləri | 643 | 4,1 % |
Rayon əhalisinin əksəriyyəti osetin dilinin digor ləhcəsində danışır.
İqtisadiyyat
redaktəRayon ərazisində 5 kolxoz və 4 sovxoz, 4 sənaye müəssisəsi, məişət xidməti kompleksi, mənzil-kommunal təsərrüfatı müəssisələri, mərkəzi rayon xəstəxanası, 14 orta məktəb, yol tikintisi idarəsi və digər qurumlar vardır.
- Sənaye
2009-cu ildən bəri Songutidon çayı üzərində Fasnal kəndi yaxınlığında fəaliyyətə başlayan ümüumi gücü 6.4 MVt olan Fansal su-elektrik stansiyası fəaliyyət göstərir. Bu stansiyadan rayonun 24 milyon kVt/saat elektrik enerjisi təmin edilir.
- Kənd təsərrüfatı
İrafski rayonu əsasən kənd təsərrüfatıdır. Rayon ərazisi 137 618 ha-dır. Bunun 10 970 ha əkin sahələri, 6 347 ha ot əkilən sahələr, 35 691 ha otlaqlar, 4 558 ha buzlaqlar, 43 255 ha isə digər torpaqlar təşkil edir.
Nəqliyyat
redaktəRayon ərazisində avtomobil yollarının uzunluğu 328 km-dir. Bölgədə heç bir dəmir yolu şəbəkəsi yoxdur.
İstinadlar
redaktə- ↑ OKTMO (rus.).
- ↑ https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 (rus.). Росстат, 2023.
- ↑ "Карта PCO-A на сайте электронной газеты «Растдзинад»". 2011-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-15.
- ↑ "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.