İran Təyyarə İstehsalı Sənayesi Şirkəti

İran Təyyarə İstehsalı Sənayesi Şirkəti (ing. Iran Aircraft Manufacturing Industrial Company (IAMI); fars. شرکت صنایع هواپیماسازی ایران - هسا‎, Farsca qısaltması — HESA) İranın 1976-cı ildə qurulmuş təyyarə istehsalı müəssisəsidir. İran Aviasiya Sənayesi Təşkilatı tərəfindən idarə olunur və Şahinşəhr (İsfahan) şəhərində yerləşir.

İran Təyyarə İstehsalı Sənayesi Şirkəti
Ümumi məlumatlar
Sənaye	Aviasiya sənayesi, müdafiə sənayesi
Təsis tarixi	1976
Baş qərargahın yeri	İsfahan
hesa.ir
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Şirkətin qurulduğu təxminən 2 milyon kvadratmetr və ya 500 hektarlıq ərazi yerli olaraq tanınan və hörmətli Boroumand ailəsi (qardaşlar: Abdolghaffar, Abdolrahman, Abdolrahim, Abdolkarim, Abdolrashid və Abdollah) tərəfindən hədiyyə edilmişdir. Şirkət minlərlə kvadratmetrlik istifadəyə hazır ərazisi mövcuddur və 250.000 kvadratmetrlik sahəsi mağaza və hanqarlara, həmçinin A/C hissələrinin istehsalı (klima istehsalı), birləşdirilməsi, laboratoriyalar, uçuş sınaq obyektləri və istehsal üçün hazırlıq sexlərinə ayrılmışdır.

Tarix

Şahinşəhr zavodunun inşasına Amerikanın Textron şirkəti başlamışdır. Yeni müəssisə, İranda bir neçə yüz helikopter istehsalı və texnologiyasının ötürülməsini əhatə edən bir müqaviləyə uyğun olaraq müxtəlif konfiqurasiyalı Bell 214 helikopterləri istehsal etməyi planlaşdırırdı. Müqavilənin o qədər böyük olduğu bildirildi ki, Textron, İran proyektini icra etmək üçün general-mayor Delk M. Audenin rəhbərlik etdiyi yeni bir ştat yaratdı. Amerika şirkəti, İran inqilabı və ondan sonrakı İrana qarşı sanksiyalar səbəbiylə layihədən çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Daha sonra İran İslam Respublikasının səlahiyyətliləri zavodun tikintisini başa çatdırdı və 1989-cu ildə bazasında Amerika F-5 qırıcılarının təmirini və modernləşdirilməsini təşkil edərək işə saldı. 1993-cü ildə HESA, AN-1 J “Cobra” helikopterlərinin istehsalına başladı, 1996-cı ildə Şahinşəhrdə pistonlu təyyarə mühərriklərinin istehsalına başladı.

Layihələri

• IrAn-140-100 HESA tərəfindən Ukrayna ilə birlikdə An-140 bazasında inkişaf etdirilən IrAn-140-100 sərnişin təyyarələrinin istehsalı.
• Ghods Ababil (d.) Rus dronları üçün paraşüt sistemlərinin dizaynı və istehsalı...
• Shahed-278 helikopterinin istehsalı (American Bell 206 və İranın Panha Shabaviz 206-1 komponentlərindən istifadə etməklə)
• Zafar 300 helikopterlərinin istehsalı (Bell 206 əsasında)
• Shahed-274 helikopterinin istehsalı (Bell 206 əsasında)
• Shahed-285 helikopterinin istehsalı (Bell 206 və Panha Shabaviz 206-1 komponentlərindən istifadə etməklə)
• Təlimçi HESA Dorna
• Karrar dronlarının istehsalı
• Kompozit pərvanələrin istehsalı
• İran Hərbi Dəniz Qüvvələri üçün təyyarələrin təmiri
• Hissələrin istehsalı
• Azarakhsh qırıcılarının istehsalı (Northrop F-5 bazasında)
• Saeqeh qırıcılarının istehsalı (Northrop F-5 bazasında)
• Stels texnologiyasından istifadə etməklə sualtı səsli HESA Shafaqın inkişafı (M-ATF əsasında)
• Sofreh Mahi adında stels texnologiyasından istifadə edərək bir dronun hazırlanması
• Simorgh layihəsi (Pers. هواپيماي سيمرغ) Northrop F-5A modernizasiyasının F-5B-yə çevrilməsi üçün mövcud olan layihənin bir hissəsidir. İlk dəfə 2005-ci ildə İran Kiş Hava Sərgisində göstərilən iki təyyarə istehsal edilmişdir.