İran quşarmudu

İran quşarmudu
İran quşarmudu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Quşarmudu Növ: İran quşarmudu
Beynəlxalq elmi adı
	Sorbus persica Hedl., 1901;
EOL	792575

İran quşarmudu (lat. Sorbus persica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.

Ümumi yayılması redaktə

Azərbaycan, Türkiyə, İran və Orta Asiyada (Türkmənistan, Tyan-Şan, Pamir Alay) təbii arealı vardır.

Azərbaycanda yayılması redaktə

Naxçıvan MR-in dağlıq hissəsində (Ərəci, Batabat, Tilək meşələri) dəniz səviyyəsindən 2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir.

Statusu redaktə

Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU B1ab (ii,iii) +2ab (iii).

Bitdiyi yer redaktə

Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında, qayalıq yerlərdə kolluqlarda yayılmışdır.

Təbii ehtiyatı redaktə

Azərbaycanda arealı geniş deyildir.

Bioloji xüsusiyyətləri redaktə

Təbiətdə hündürlüyü 7-9 m-ə qədər olan ağac və ya koldur. Yarpaqları yumru ellipsvari və ya uzunsov ellipsşəkillidir. Yarpaqlar qaidəsinə yaxın pazşəkilli olub, bir qədər ensizləşir. Yarpaqlarının ucu küt və ya sivri olub 5-8 sm uzunluğunda 4-6 sm enində olur. Yarpaqlarının kənarları 4-6 dilimli və kənarları 24-35 sivridişli olur. Yarpaqları üst hissədə çılpaq alt hissədə isə keçətüklüdür. Çoxçiçəkli çiçək qrupuna malikdir. Çiçək saplağı az keçətüklüdür. Çiçəkləri böyüklüyü orta dərəcədədir. Ləçəkləri ağdır və mahmızvarı çıxıntıları var. Meyvələri qırmızımtıl göy rəngdə olur və kürəvi və ya oval olur. May iyun ayında çiçək açır.

Çoxalması redaktə

Generativ yolla çoxalır.

Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri redaktə

Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.

Becərilməsi redaktə

Mədəni şəraitdə becərilir.

Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri redaktə

Xüsusi mühafizə tədbiri görülməmişdir.

Zəruri qoruma tədbirləri redaktə

Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilməsi zəruridir.