İyli bitişikmeyvə

İyli bitişikmeyvə
İyli bitişikmeyvə
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Çətirçiçəklilər Fəsilə: Çətirkimilər Yarımfəsilə: Apioideae Triba: Tordylieae Yarımtriba: Tordyliinae Cins: Symphyoloma ???: İyli bitişikmeyvə
Beynəlxalq elmi adı
	Symphyoloma graveolens C.A.Mey., 1831;
NCBI	327895

İyli bitişikmeyvə (lat. Symphyoloma graveolens) — çətirkimilər fəsiləsinin symphyoloma cinsinə aid bitki növü.

Nadirlik dərəcəsi

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.^[1]^[2]

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Gövdələri inkişafdan qalmışdır. Bütün yarpaqları kökətrafı, 3-9 sm uzunluğunda, sapları enli, parlaq, kənarları zarlı qına geniişlənmişdir. Çətirləri 5-7 şüalıdır. Çiçəkləri çoxsaylıdır. Meyvələri 4 mm uzunluqda, çılpaq, yastılaşmış, enli tərs-yumurtavari, bel hissədə sapvari qabırğalıdır. Sütuncuğu əyilmişdir.^[3]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə iyul-avqust, meyvəvermə avqust aylarına təsadüf edir. Yuxarı dağ qurşağında (dəniz səviyyəsindən 2700–3000 m yüksəklikdə) daşlı töküntülərdə rast gəlinir.^[3]

Yayılması

Daşlı töküntülərdə bitir. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.^[4] Böyük Qafqazın Quba sahəsi və Şərq hissələridir.^[3]^[5]^[6]

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın təbii bərpasının iqlim amillərinin mənfi təsirlərin dəyişilməısində asılılığı müşahidə olunur. Azalma tendensiyasına meyillidir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Ətraf mühitin amillərinə həssaslıq, otarılma və yayıldığı ərazilərin deqradasiyası-eroziyadır.

Mühafizə tədbirləri

populyasiyanın nəzarətə götürülməsi, mütəmadi monitorinqlərin aparılması tələb olunur.

İstinadlar

↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
↑ http://redbook.az/?options=project&id=%C4%B0yli%20biti%C5%9Fikmeyv%C9%99^{[ölü keçid]}
↑ ¹ ² ³ Флора Азербайджана, 1961
↑ Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
↑ Məmmədov. Q., Yusifov E., Xəlilov M., Kərimov V., 2012
↑ Əsgərov A.M., 2006

Symphyoloma graveolens The Plant List saytında

İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[1] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[2] ttp://redbook.az/?options=project&id=%C4%B0yli%20biti%C5%9Fikmeyv%C9%99^{[ölü keçid]}

[:0-3] ¹ ² ³ Флора Азербайджана, 1961

[4] Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019

[5] Məmmədov. Q., Yusifov E., Xəlilov M., Kərimov V., 2012

[6] Əsgərov A.M., 2006

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]