Şerenka çubuqlucası

Şerenka çubuqlucası (lat. Philadelphus schrenkii) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü.

Şerenka çubuqlucası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Dəstə: Zoğalçiçəklilər Fəsilə: Hortenziyakimilər Yarımfəsilə: Hydrangeoideae Triba: Philadelpheae Cins: Çubuqluca ???: Şerenka çubuqlucası
Beynəlxalq elmi adı
Philadelphus schrenkii Rupr., 1857
Şəkil axtarışı ITIS   896453 NCBI   979728 EOL   2887098

Təbii yayılması

Yabanı halda Çin və Koreyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 2-4 m, çətiri çox hallarda yumurtaşəkilli, yuxarı hissələrdə düz budaqlanan koldur. Zoğları tükcüklü, qabığı qəhvəyi, çox hallarda xırda, qara ziyilciklərə malikdir. Birillik və çox yaşlı budaqların qabığı qonur və ya sarımtıl-boz, soyulandır. Yarpaqları yumurtavari, enli ellips və ya uzunsov ellips formalı, tam kənarlı və ya bir qədər xırda, bir-birindən aralı dişli, nadir hallarda hər tərəfdən 10-15 dişli, qarşılıqlı və tökülən, üst tərəfdən çılpaq və ya seyrək tükcüklü, alt tərəfdən isə damarlar boyunca tükcüklü olur. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, 3-4 sm diametrində, ətirlidir. Çiçək saplağı sıx tükcüklərlə örtülmüşdür. Bu tükcüklər çox zaman çiçək yatağına və kasayarpağına keçir. Ləçəkləri enlidir. Sütuncuqların qaidəsi tüklüdür. Yumurtalığı aşağı və ya yarımaşağı olub, 3-5 yuvalıdır. May ayında çiçəkləyir. Meyvəsi iyul ayının axırında yetişir. Meyvələri dörd budaqlı, tilli qutucuqdan ibarət olub, çoxlu miqdarda qəhvəyi rəngdə, qoxulu, 2-3 mm uzunluqda toxumlara malikdir. Toxumları ətli endospermaya malikdir. Çubuqluca toxumla, kolları bölməklə, basdırma və qələmlər vasitəsilə çoxaldılır. Toxumları yazda səpilir.

Ekologiyası

Günəşli yerlərdə və yarımkölgəliklərdə bitir. Eyni zamanda kölgəyə davamlıdır, lakin çox kölgəlik şəraitində çiçəkləsə də az meyvə verir. Normal inkişaf etməsi üçün müntəzəm suvarılması lazımdır.

Azərbaycanda yayılması

Abşeronda, İsmayıllıda, Qəbələdə mədəni şəraitdə rast gəlinir.

İstifadəsi

Tək-tək və qrup şəklində yaşıllaşdırmada, canlı çəpərlərin salınmaında geniş istifadə edilir. Ballı bitkidir. Mərkəzi Nəbatat bağında mədəni halda becərilir.

Ədəbiyyat

• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.