Şovitsa yemişanı

Şovitsa yemişanı (lat. Crataegus szovitsii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Şovitsa yemişanı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Şovitsa yemişanı
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus szovitsii
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Təbii yayılması

Təbiətdə növün arealı şərqi Zaqafqaziyanı və Kiçik Asiyanın şərq rayonlarını əhatə edir.

Botaniki təsviri

Boz qonur rəngli, kiçik sıx budaqlı ağacdır. Cavan zoğları ağ keçəlidir. Yarpaqları möhkəm, qalın, göyümtüldür. Çiçəkləyən zoğlarda alt yarpaqları əks-yumurtavari, yuxarıda yerləşənlər üç pərlidir, dərin, beş bölümlü, kəsiyində enli əks yumurtavari, rombvari, uzunluğu və eni 3-4,5 sm; orta pəri bünövrəyə daralmış, iti və ya küt, ucuna yaxın az dişli, bəzən kənarları bütövdür. Steril zoğlarda daha iri, 5-9 yerə dəri bölünmüş, ensiz və kəsik pərlidir. Çiçək qrupunun diametri 5 sm-dək, yığcam, 10-12 çıçəkli, sıx-ağ keçəli, çiçək saplağının uzunluğu 1,5-5 mm-dir. Kasayarpaqları enli-üçkünc, ucu biz, çiçəkləmə dövründə düz dayanandır, meyvə verdikdə şaxələnir. Çiçək tacının diametri təxminən 18 mm; erkəkcikləri 20, sütuncuqları 3-4-dür. Meyvələrin diametri 12-15 mm, bir az tükcüklü, yetişdikdə tünd qırmızı, əsasən 3-4, bəzən 2 çəyirdəklidir. İyulda çiçəkləyir. Meyvəsi oktyabrda yetişir.

Ekologiyası

Rütubətə, işığa, istiyə davamı bitkidir. Kolluqlarda, meşələrdə, daşlı yamaclarda, orta dağ qurşaqlarında bitir.

Azərbaycanda yayılması

Kiçik Qafqaz və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Meyvələri çox dekorativdir. Canlı hasarların yaradılmasında əlverişlidir.