Əfqanıstan əfqanisi
Əfqanıstan əfqanisi ((simvolu: Afs;[1] puşt. افغانۍ; dəri افغانی; kodu: AFN)) - Əfqanıstan respublikasının pul vahidi. 1 əfqani 100 pula bölünür, baxmayaraq ki, artıq pul dövriyyədə deyil.
| Əfqanıstan əfqanisi | ||||
|---|---|---|---|---|
| puşt. افغانۍ, dəri افغانی | ||||
| ||||
| Kod və simvol | ||||
| ISO 4217 kodu | AFN | |||
| Simvol | Afs, ؋ | |||
| Abreviatura | AFN | |||
| Dövriyyə ərazisi | ||||
| Emitent ölkə | ||||
 Əfqanıstan |
||||
| Əvəzedici və paralel vahidlər | ||||
| Kiçik | Pul (1⁄100) | |||
| Dövriyyədə olan sikkə və əsginaslar | ||||
| Sikkələr | 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000 əfqani | |||
| Əsginas | 1[1], 2, 5 əfqani | |||
| Tarixi | ||||
| Dövriyyəyə buraxılma | 1926 | |||
| Sikkə və əskinasların buraxılması və istehsalı | ||||
| Mərkəzi bank | Də Əfqanıstan Bankı | |||
| centralbank.gov.af | ||||
| İnflyasiya | ||||
| İnflyasiya | 13.8% | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||
Orijinal əfqani (1925-2001)
redaktəİlk əfqani (ISO 4217 kodu: AFA) 1925-ci ildə təqdim olundu. Bir əfqani 100 pula bölünürdü, 20 əfqani isə bir əmaniyə bərabər idi. Bu əfqani 9 qram gümüş tərkibə malik idi.[2]
Birinci Dünya müharibəsi dövrü istisna olmaqla, Əfqanıstanın valyuta məzənnəsi bazar qüvvələri tərəfindən sərbəst şəkildə müəyyən edilmişdir.[3] Ancaq bəzi dövrlərdə Əfqanıstanda iki fərqli məzənnə rejimi mövcud idi: Əfqan Mərkəzi Bankı tərəfindən müəyyən edilmiş rəsmi valyuta məzənnəsi və Kabilin Saraya Şahzadə adlı pul bazarında təklif və tələbkar qüvvələr tərəfindən müəyyən edilmiş sərbəst bazar məzənnəsi.[4] Əfqanıstanın Mərkəzi Bankı olan Də Əfqanıstan Bankının yaradılmasından sonra belə imtiyazlı rəsmi sabit məzənnə tətbiq olunmağa davam etmişdi. Də Əfqanıstan Bankı rəsmi nisbətini Saraya Şahzadənin valyuta məzənnəsinə yaxın tutmağa çalışsa da, 1980-ci illərdə və vətəndaş müharibəsi dövründə rəsmi və sərbəst valyuta məzənnələri arasındakı boşluq genişləndi.
Da Əfqanıstan Bankı 2002-ci ildən etibarən üzən məzənnə rejimini qəbul edib və valyuta məzənnəsinin bazar qüvvələri tərəfindən sərbəst şəkildə müəyyənləşdirilməsinə imkan yaradıb.
Əsginaslar
redaktə1925-1928-ci illərdə xəzinədarlıq 5, 10 və 50 əfqani əsginaslar buraxdı. 1936-cı ildə 2, 20 və 100 əfqani əsginaslar əlavə edildi. Əfqanıstan Bankı 1939-cu ildə kağız pul istehsalını öz üzərinə götürərək, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 500 və 1000 əfqani buraxdı. 1958-ci ildə 2 və 5 əsginaslar sikkə ilə əvəz edildi. 1993-cü ildə 5000 və 10,000 əfqani əsginasları buraxıldı.
Yeni əfqani (2002-indiyədək)
redaktə2 yanvar 2002-ci il - 2 fevral 2003-cü il tarixləri arasında ISO 4217 kodu AFN olan yeni əfqani təqim edildi. Heç bir bölünmə verilməmişdir.
Sikkələr
redaktə11 aprel 2005-ci ildə 1, 2 və 5 əfqani sikkələr təqdim edildi.[5]
Əsginaslar
redaktə2 fevral 2002-ci ildə 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 500 və 1000 əfqani əsginasları təqdim edildi. 2005-ci ildə 1, 2 və 5 əfqani əsginasları sikkə ilə əvəz olundu. 2004 və 2008-ci ildə bəzi əsginasların təhlükəsizlik xüsusiyyətləri inkişaf etdirildi.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Da Afghanistan Bank. "Capital Notes Issuance and Auction Arxiv surəti 13 may 2013 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2013-05-13 at the Wayback Machine." Accessed 26 Feb 2011.
- ↑ Krause Chester L, Mishler Clifford. Standard Catalog of World Coins: 1801–1991. Krause Publications. 1991. ISBN ISBN 0873411501.
- ↑ Fry, Maxwell J. (1976) "A Monetary Approach to Afghanistan's Flexible Exchange Rate", Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 8 (2): 219-225
- ↑ Fry, Maxwell J. (1974) "The Afghan Economy: Money, Finance, and the Critical Constraints to Economic Development", Brill Publications, Leiden, Holland
- ↑ "Coining Hope In Afghanistan" (ingilis). CBS News. 10 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 November 2017.