Ərəb ölkələrində internet

Dünyanın bir çox yerlərində olduğu kimi Ərəblər də kifayət qədət internetə vaxt sərf edirlər.

Tarixi

Ərəb ölkələri başqa ölkələrlə müqayisədə internetdən çox istifadə etmirlər. Bunun bir sıra səbəbləri var, onlardan biri internetə dövlət tərəfindən nəzarət olunması idi. Digər səbəb Ərəb dünyasına internetdən daha gec istifadə etməyə başlaması idi, beləki internetin dünyada istifadəsindən 10 il sonra ərəblər internetdən istifadəyə başlayır. Problemin digər tərəfi ərəb hərflərinin kompüter istifadəsinin asan olmaması idi. Nəticədə regiondan internet bağlantısı olan az sayda insan var idi. Əsasən də internetdən istifadə edənlər ingilis dilli idilər. Lakin Ərəb simvollarından kompüterdə istifadə problemi qismən də aradan qalxan kimi, bu insanların internetdən istifadə bir addım atması üçün kifayət etmişdir.İnternetin Ərəb ölkələrində gec istifadə verilməsinin səbəblərindən biri də onun çox baha olması idi. Bunun səbəbi də bir çox ölkələrdə telekommunikasiya xidmətlərində monopoliya vardır ki, bu da onlara yüksək qiymətlər qoyulurdu. Getdikcə insanların daha yaxşı və ucuz internet tələbi ilə qiymət aşağı salınmış, lakin yenə də ərəb dünyasının bir sıra regionlarında internetin qiyməti yenə də yüksəkdir. Lakin müasir dövrdə əksəriyyət regionlarda insanların internetə çıxışı vardır.

İnternet provayderləri

Kuveyt,Misir və Birləşmiş Ərəb Əmirliyi 90-cı illərin əvvəlləri öz İnternet Xidmət Provayderlərini yaratmışlar. Bunun ardınca digər ərəb ölkələri də beş il müddətində bu təcrübəni həyata keçirmişlər. Bu gün Ərəb Liqasının əksər üzvlərinin öz İXP vardır. Bu gün Ərəb liqasının əksəriyyət üzvləri öz yerli İXP yaratmışlar. (Komoros,Djibuti, İraq, Liviya, Mavritaniya, Somali, Sudan və Suriya həm iqtisadi, həm də siyasi səbəblərə görə hələ də yerli internet qovşaqlarına malik deyil; Fələstin İsrail vasitəsilə əlaqə qurur).İnternet istifadəcilərinin bir göstəricisi Network Wizards tərəfindən keçirilən sorğudur. (http://www.nw.com/zone/WWW/top.html) Bu Domen sorğusu Domen Ad Sistemində tam axtarış etməklə internetdə hər bir host tapmaq üçün çalışır. Hostların sayı Ərəb Liqasından olan ölkələr tərəfindən 1996-cı ilin yanvar ayında 2797-dən 1997-ci il iyul ayında 11209-a qədər qalxmışdır. Bu 300% artım 3 dəfə artım demək idi.

Əlcəzair

Ərəb ölkələrində internetin yaranması və inkishafı da fərqli olmuşdur. Məsələn, Əlcəzairdə internet çox yavaş inkişaf edirdi. Davam edən siyasi qarışıqlıq yerli internetin inkişafına mənfi təsir göstərmişdir. Lakin kompüterlər üçün cari bazar çox böyükdür.

Bəhreyn

Bəhreyndə internet 1995-ci ildən inkişaf etməyə başlamış və internet istehlakçıları da bu dövrdən bəri internetdən istifadəyə başlayır. 1997-ci ilin ortalarına şirkət saytlarının sayı 80-dən çox idi. Bəzi şirkətlər hətta yerli İT xidmətlərinin olmasına baxmayaraq, veb dizaynı üçün beynəlxalq bazara müraciət etmişdir.

Misir

Misirdə internet xidməti 1993-cü ilin oktyabr ayında başlamış və istifadəçilərin sayl-2000-3000 arası təşkil edirdi . Misir Telekom: Misir Ərəb Respublikasının Milli Telekommunikasiya Təşkilatı əsas infastrukturu təmin edirdi.1994-cü ildə Misir domeni 4 böyük yarım domenlərə ayrılır: universitetlər və məktəblər üçün xidməti təmin edən Misir Universitetlər Şəbəkəsi (eun domeni), Elmi Tədqiqatlar Akademiyası və Milli Telekommunikasiya İnstitutu kimi digər tədqiqat mərkəzlərində elmi tədqiqatlar institutları üçün xidmət edən .sci domeni, dövlət orqanları və təşkilatları üçün nəzərdə tutulan xidmətlər və özəl sektor və fiziki şəxslər üçün kommersiya domeni. Bu gün Misir internet şəbəkəsi regiondan ən mühüm və böyük internet şəbəkəsi olaraq qalır .

İordaniya

İnternetin inkişaf etdiyi digər Ərəb ölkəsi İordaniyadır. Şah Huseyn regiondan internet mühitinin yaranmasına yardım etmiş və bununla İordaniya internetin inkişaf etməsi üçün regiondan vacib mərkəzlərdən biri olmuşdur. Lakin internetin istifadəsində bəzi məhdudiyyətlər də qoyulmuşdur . İordaniya ərəb dünyasının ən demokratik ölkələri arasında olmasına baxmayaraq, şahı tənqid etmək qanunsuz hesab olunurdu.Beləki hökumət onlayn forumlarda iştirak edir və “Ask the government” kimi forumda istifadəçilər birbaşa baş nazirə müraciət etməklə suallar verə bilərlər. Eyni zamanda 1993-cü ildə Liviya da internet yaranmışdır, sonra Tunis, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Səudiyyə Ərəbistanı və digər ərəb dünyasının ölkələri internet təcrübəsindən istifadə edir .

Statistik göstəricilər

28% ərəb internet istifadəçiləri sosial mediadan əsas xəbər mənbəsi kimi istifadə edirlər. Bu gün Ərəb ölkələrində mobil qurğu laptop və digər personal kompüterlər kimi internetə daxil olmaq üçün istifadə olunur. 61% Ərəb istifadəçiləri internetdən laptop və personal kompüterlər vasitəsilə istifadə edir. 16% internetə daxil olmaq üçün smartfonlardan, 11% tablet və 12% müntəzəm mobil telefonlarından istifadə edir. Ərəb regionlarında insanların 49% internetdən əsasən iş günləri saat 6-dan sonra, 16% iş günləri saat səhər 8-dən 12 axshama qədər, 13% isə 12-dən 6-ya qədər internetdən istifadə edirlər. 43% istifadəçilər qeyd edir ki, onlar iş vaxtı sosial şəbəkələrdən istifadə edir, 17% insanlar qeyd edir ki, sosial şəbəkələrdən istifadəyə icazə yoxdur və ya bağlıdır, 33% görə isə onların sosial şəbəkələrdən istifadə etməyə vaxtı yoxdur.Ərəb internet istifadəçilərinin 54% Facebook-dan gündə ən azı bir dəfə istifadə edir, bundan sonra 30% Google və 14% Tvitterdən istifadə edir.85% Ərəb internet istifadəçiləri hesab edir ki, sosial media onlar üçün sosial fəaliyyət göstərmək üçün faydalıdır. 88% istifadəçilər zənn edir ki, internet onları daha yaxşı tədris imkanları ilə təmin edir. Ərəb istifadəçilərinin 27% hesab edir ki, internet onların şəxsi həyatına müdaxilə etmir, lakin 34% bu mövzuda neytral olduqlarını bildirmişlər.

Həmçinin bax

Misirdə internet

İordaniyada internet

Əlcəzairdə İnternet

Bəhreyndə internet