Ağ jasmin

Ağ jasmin (lat. Jasminum officinale) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin jasmin cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.

Ağ jasmin
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Zeytunkimilər Triba: Jasminkimilər Cins: Jasmin Növ: Ağ jasmin
Beynəlxalq elmi adı
Jasminum officinale L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   503238 NCBI   126433 EOL   487209

Təbii yayılması

Asiya, Aralıq dənizi ölkələri, Çinin şimalı, Zaqafqaziyada geniş yayılmışdır. Pakistanın milli çiçəyidir.

Botaniki təsviri

Ağ jasminin hündürlüyü təxminən 3 m-ə çatır. Uzun gövdələri 5-9 xırda, mürəkkəb yarpaqlardan ibarətdir. Çiçəkləri zoğların uclarında çiçək qruplarına yığılmışdır. Bu növ martdan maya qədər, diametri 5 sm olan gözəl, ağ və ətirli çiçəklərlə örtülü olur. Onun çiçək qruplarının uzunluğu 5-8 sm-dir. Giləmeyvələri qaradır.

Ekologiyası

Parlaq, günəşli yerdə yaxşı bitir. Oduncaqlı gövdələri möhkəmdir, lakin küləkdən qorunan yerə əkmək və soyuqdan qorumaq lazımdır. Yayda bitki 20-240C temperaturda daha yaxşı inkişaf edir. Yazda və yayda bol, qışda isə az suvarılmalıdır. Vegetasiya dövründə bir və ya iki həftədən bir kompleks, universal gübrə verilir. Ağ jasmin qidalı, kompostlu torpağa üstünlük verir. Bitkilər çiçəkləmə qurtardıqdan sonra köçürülür. Xəstəliklərə çox davamlı bitkidir və zərərvericilərlə (mənənə ilə) az yoluxur.

Azərbaycanda yayılması

Dendroloji parkda introduksiya edilmişdir, bir çox rayonda mədəni şəraitdə becərilir. Yabani vəziyyətdə isə Lənkəran dağlarında rast gəlinir.

İstifadəsi

Tərkibində efir yağı vardır, aromaterapiyada, dermotologiyada, antiseptik xüsusiyyətlərinə görə soyuqdəymədə istifadə olunur.

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın ehtiyatı azdır, lakin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilmir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen təsirlərdir (otarılma, tapdalanma).

Mühafizə tədbirləri

Qorunma tədbirləri hazırda aparılmır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Jasminum viminale Salisb.
• Jasminum vulgatius Lam.

Heterotipik sinonimləri

• Jasminum affine Royle ex Lindl.
• Jasminum ochroleucum Bosse
• Jasminum officinale var. acutum Stokes
• Jasminum officinale f. affine (Royle ex Lindl.) Rehder
• Jasminum officinale var. affine (Royle ex Lindl.) G.Nicholson
• Jasminum officinale var. argenteovariegatum Weston
• Jasminum officinale f. aureovariegatum (Weston) Rehder
• Jasminum officinale var. aureovariegatum Weston
• Jasminum officinale var. aureum Bean
• Jasminum officinale var. bosphoricum K.Koch
• Jasminum officinale var. piliferum P.Y.Pai
• Jasminum officinale var. pumilum Stokes
• Jasminum officinale var. tenuifolium Stokes
• Jasminum officinale var. tibeticum C.Y.Wu