Ağa xan İrəvanski
Ağa xan Abbasqulu xan oğlu İrəvanski (4 yanvar 1865, İrəvan, Rusiya imperiyası – 19 avqust 1920, Tiflis, Gürcüstan SSR) — Rusiya imperiyası I Dövlət Duması üzvü, hərbçi. 1919-cu ildə İrəvan Müsəlman Milli Şurasının sədri olub.[1]
| Ağa xan İrəvanski | |
|---|---|
| 16 may 1906 – 9 iyul 1906 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İrəvan, Rusiya İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | Tiflis, Gürcüstan SSR |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Abbasqulu xan İrəvanski |
| Dini | İslam |
Həyatı
redaktəAğa xan Abbasqulu oğlu İrəvanski 4 yanvar 1865-ci ildə İrəvan şəhərində zadəgan ailəsində dünyaya gəlmişdir.[2] Atası Abbasqulu xan İrəvanski İrəvan şəhər dumasının üzvü, şəhərdəki rus-tatar məktəblərindən birinin fəxri rəhbəri və Qacarların İrəvan qolunun nümayəndəsi, yəni İrəvan xanları nəslindən idi. Anası Tərlan xanım Kəngərli Naxçıvan xanları nəslindən gəlirdi və Rus-Osmanlı müharibəsi zamanı baş vermiş Bəyazit döyüşünün qəhrəmanlarından biri olan İsmayıl xan Naxçıvanksinin qızı idi.
İrəvan Şəhər Gimnaziyasında oxusa da, oranı bitirməmişdir. Məktəbdən ayrıldıqdan qısa müddət sonra imtahan vermiş və III dərəcəli dövlət qulluqçusu olmuşdur. Daha sonra İrəvan qubernatorunun xüsusi tapşırıqlar üzrə əsas köməkçisi olmuşdur. 1878-ci ildə atası ilə birlikdı İrəvan quberniyasına aid məsələlərin müzakirə edildiyi quberniya kollegiyasına qatılmışdır. 1904-cü ildə Ağa xan İrəvan şəhər dumasının üzvü olmuşdur. 13 fevral 1906-cı ildə Azərbaycan türkləri icmasının adından ermənilərlə toqquşmanın dayandırılmasını və quberniayda nizam-intizamın bərpa edilməsini nəzərdə tutan razılaşmanı imzalayanlardan biri olmuşdur.[3][4]
16 may 1906-cı ildə İrəvan quberniyasından Rusiya birinci dumasına deputat seçilmişdir. 1907-1908-ci illərdə bir neçə Azərbaycan türkü ilə birlikdə İrəvan şəhər dumasının üzvü seçilmişdir. 1919-cu ilin fevralında İrəvan Müsəlmanları Milli Şurasının rəhbəri olaraq çalışmağa başlamışdır.[3][4]
1920-ci ilin 28 aprelində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Tiflisə köçməyə məcbur olur. Elə həmin ilin 19 avqustunda burada vəfat edir və Tiflis müsəlman qəbiristanlığında dəfn olunur. Lakin sonralar İrəvanskinin məzarı müəmmalı şəkildə itirilir.
Ailəsi
redaktəQızı Bülbül xanım İrəvan gimnaziyasını bitirmiş və mükəmməl səviyyədə rus dilini bilmişdir. 1917-ci ildə İrəvanda və 1920-ci ildə isə Gədəbəydə rus dili dərsi demişdir. Dəllər, Naxçıvan və İrəvanda qadın klubları açmışdı.[3]
Ədəbiyyat
redaktə- Боиович М. М. Члены Государственной думы (Портреты и биографии). Первый созыв. М, 1906] С. 475;
- Мусульманские депутаты Государственной думы России. 1906—1917 годы: Сборник документов и материалов. Уфа, 1998;
- Усманова Д. М. Мусульманские представители в Российском парламенте. 1906—1917. Казань, 2005.
İstinadlar
redaktə- ↑ Азербайджанская Демократическая Республика: 1918-1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920: qanunvericilik aktları (PDF). Bakı: Azərnəşr. 1998. səh. 452. 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- ↑ Б. Ю. Иванов, А. А. Комзолова, И. С. Ряховская. Государственная дума Российской империи: 1906—1917. Moskva: РОССПЭН. 2008.
- ↑ 1 2 3 "Аскер Зейналов. Эриванская интеллигенция. Баку: МУТАРДЖИМ. 2011" (PDF). 2016-11-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-04-06.
- ↑ 1 2 "«Договор»". 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-24.