Ağcabədi

Ağcabədi
	Şəhər
Ağcabədi
	40°02′56″ şm. e. 47°27′00″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1593
Mərkəzin hündürlüyü	16 ± 1 m
Saat qurşağı	UTC+04:00;
Əhalisi
Əhalisi	136 000 nəfər (2020)
Rəsmi dili	Azərbaycan dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Nəqliyyat kodları	04, 99
Digər
	agcabedi-ih.gov.az
	Xəritəni göstər/gizlə Ağcabədi
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bu məqalə Ağcabədi şəhəri haqqındadır. Ağcabədi rayonu üçün Ağcabədi rayonu səhifəsinə baxın.

Ağcabədi — Azərbaycan Respublikasının Ağcabədi rayonunun inzibati mərkəzi.

Tarixi redaktə

Ağcabədi yaşayış məntəqəsinin adı mənbələrdə ilk dəfə 1593-cü ildən çəkilir. Ağcabədi bir müddət mənbələrdə Ağcabədi Xəlfərəddin adı ilə qeyd olunmuşdur. Şəhərin mərkəzindəki çökəkliyin bir hissəsi keçmişdə Xəlfərəddin adlanırdı. XIX əsrin əvvəllərində ərazidəki xəlfərəddinlilər 88 ailədən ibarət bir icma olmuşdur.

Ağcabədi rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Bu qədimliyi sübut edən maddi əlamətlərdən olan eneolit, tunc, antik dövrünə və orta əsrlərə aid yaşayış yerlərinin qalıqları – Kamiltəpə, Nərgiztəpə, Qaraköbərli, Yantəpə, Qalatəpə və Gavur arxı diqqəti cəlb edir. Tarixçilər bu təpələri Misir ehramları ilə müqayisə edərək qeyd edirlər ki, hətta Gavur arxının Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən təmir olunması güman olunduğu halda, XVI əsrdə Teymurləng tərəfindən tam təmir olunması tarixi faktdır. Rayonda orta əsrlərə aid daşdan yonulmuş formalı başdaşlarına qəbirstanlıqlarda rast gəlmək olur. Ağcabədi rayonu 1930-cu ildə təşkil edilmiş, 1963-cü ildə ləğv olunub Ağdam rayonunun tabeliyinə verilmiş, 1965-ci ildə isə yenidən müstəqil rayon olmuşdur.

Etimologiyası redaktə

Ağcabədi toponimi bəzi mənbələrdə ağca (burada "ağımtıl", "bozumtul", "boz") və bədi (ərəbcə, badiyə sözünün təhrif forması olub, "düzənlik", "düzən" deməkdir) sözlərindən ibarət olub, "bozumtul yer", "ağca düz" kimi açıqlanır. 1933-cü ildə Cəlilabad rayonunun ərazisində Ağcabədi adlı kənd qeydə alınmışdır. Əslində ağca (bozumtul, əkilməmiş) və bədi (türk dillərində bət/bet/bəd "dağ yamacı" mənasını ifadə edir) sözlərindən düzəlib, "əkilməmiş dağ yamacı" deməkdir. Ərazinin coğrafi mövqeyi bunu bir daha sübut edir.

Foto məlumat redaktə

Ağcabədi şəhəri 2012 ^{[ölü keçid]}

Mədəniyyəti redaktə

Muğanlı kəndində eramızdan əvvələ aid tarixi abidələr aşkar edilmişdir.

Əhalisi redaktə

İl	Sayı
1959	13.985	^[2]
1970	17.036	^[3]

İl	Sayı
1979	20.296	^[4]
1989	25.162	^[5]

İl	Sayı
2011	39.200
2020	136.000	^[6]

Tanınmış şəxsləri redaktə

Üzeyir Hacıbəyov — tanınmış bəstəkar.
Vilayət Quliyev — 1999–2004-cü illərdə Azərbaycanın Xarici İşlər Naziri.
Tofiq Bəhramov — Azərbaycanlı futbol hakimi.
İslam Fərzəliyev — jurnalist, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı
Aqil Abbas — Milli Məclisin Deputatı.
Mansur Piriyev — Jurnalist, Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin İnformasiya Təminatı və İnnovativ Həllər şöbəsinin müdiri