Abas — Xəzər tayfalarından birinin adı. Abas tayfa adının abaz forması da vardır.

Q.Qeybullayev Abaslı tipli toponimlərin əsasında abas(abaz) tayfa adının durduğunu qeyd etmişdir(89, 139). Ərəb dilindən olan Abbas antroponimi əsasında yaranmış toponimlər də istisna edilə bilməz. Bir çox hallarda bu iki tip toponimin bir-birindən fərqləndirilməsi müəyyən çətinlik törədir. Göstərilən çətinliyin yaranma səbəblərindən birini belə toponimlərin qeydə alınması və rəsmiləşdirilməsi zamanı orfoqrafik səhv buraxılması ilə əlaqələndirmək mümkündür. Yəni toponim yanlış olaraq Abbas və Abas şəkillərindən birində yazıla bilərdi. Sözdə bir b və ya geminatın olmasını təyin etmək isə mürəkkəbdir və daha çox tarixi faktlar əsasında müəyyənləşdirilə bilər.

Tayfa adının ilkin variantı abaz şəklində olmuş və bu da ab+az formasında parçalana bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, Qarapapaqlarda da bir tayfanın adı abas olmuşdur. Abas əsaslı toponimlər geniş yayılmışdır. Onlara müxtəlif regionlarda rast gəlmək mümkündür[1].

Ermənistanda Abbasabad adlı üç kənd, Abbasdərəsi qışlaq və kənd adları, Abbaskəndi, Abbasgölü, Abbasgöl məzrəsi, Abbaslar kəndləri olmuşdur. R.Əliyevanın tədqiqat işinin əlavəsində verilmiş Azərbaycan toponimləri siyahısında Abbasabad adı qeyd olunmuşdur [2].

Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğətində Neftçala rayonunda Abasalılı, Abasalı, Yardımlı rayonunda Abbasabad, Qazax rayonunda Abbasbəyli, Tovuz rayonunda Abbasqulular, Şəki rayonunda Abbaskənd, Şəmkir rayonunda Abbaslı, Ağsu rayonunda Abbasxanlı toponimlərinin olması göstərilmişdir.

Mənbə redaktə

  1. Qeybullaev Q.A. K gtnoqenezu Azerbaydcanüev. –Baku: Glm, 1991. -549s
  2. Əliyeva R. Azərbaycan toponimləri. –Bakı: Qanun, 2002. -136s

Ədəbiyyat redaktə

Həmçinin bax redaktə