Abbas Dabılov
Abbas Dabılov (1898–1970) — XX əsr Özbəkistanın və Qaraqalpaqstanın xalq şairi və qissəxan.[1]
| Abbas Dabılov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Taxtakupır rayonu |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | şair |
Həyatı redaktə
Abbas Dabılov 1898-ci ildə Taxtakupır rayonunda anadan olub. O, yaradıcılığında qaraqalpaq klassik poeziyasının ən yetərli ənənələri əksini tapmış və o, XX əsrdə bu ədəbiyyatın ənənələrini özünəməxsus şəkildə davam və inkişaf etdirmişdir. A. Dabılovun uşaqlığı böyük ehtiyac içərisində keçmiş, gənclik dövründə o, Ural ətrafı qazaxların içində olmuşdur. Eyni zamanda o, qissəxanlıq sənətinə yiyənlənməklə istedadlı qiraət ustası kimi tanınmışdı. Abbas Dabılov qədim xalq dastanlarını çox böyük məharətlə ifa etmiş və nəticədə onun yaradıcılığı həm də ona uzun illər ərzində "Bahadır" (1945-1966) poema-dastanını yazmağa təsir etmişdir. Bu, elə bir epik əsərdir ki, burada doğma xalqın milli xüsusiyyətləri və Qaraqalpaqstanın XIX əsrdəki həyatının realist hadisələri əks olunmuşdur. Abbas Dabılovun "Bahadır" poema-dastanı qaraqalpaq ədəbiyyatının özünəməxsus hadisəsi hesab olunur. Yüksək poetik ənənələrə söykənən bu əsərə görə Abbas Dabılov Berdax adına Qaraqalpaqstan Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. O, Özbəkistanın və Qaraqalpaqstanın xalq şairi olmuşdur. A. Dabılovun ehtiyac içində keçirdiyi illər onun "Arzu" şeirində öz realist təsvirini tapmışdır. A. Dabılovun XX əsrin 30-cu illərində qələmə aldığı "Yoldaşlar", "Artellərdə birləşin" şeirləri də mövzu və məzmun baxımdan maraq kəsb edir. Bu nümunələrdə qaraqalpaq xalqının yeni təfəkkür tərzi öz əksini tapmışdır. Burada Qaraqalpaqstanda gedən yeniliklər qələmə alınır, kollektivləşmə təqdir edilir. Həmin dövrdə hətta Abbas Dabılovun kolxoz sədri də işləmişdir.
Böyük Vətən Müharibəsi illərində Abbas Dabılov vətənpərvərlik pafosu ilə fərqlənən şeirlər yazmışdır. Bu baxımdan onun "Qorxaq cigit nəyə lazımdır?" şeiri səciyyəvidir. Xalq arasında A. Dabılovun "Berdağa", "Bizim Nökis", "Yaz", "Öyrən", "Bibis ənəm" kimi şeirləri daha populyar olmuşdur. Xalq nəğmələrinin və dastan ənənələrinin, yazılı ədəbiyyatın – Nəvai və Məhdumqulu, Berdax və Haciniyaz ənənələrinin davamçısı olan A. Dabılov şeirlərində qaraqalpaq dilinin bütün zəngin obrazlı xüsusiyyətlərindən yetərincə istifadə etməyə çalışırdı. A. Dabılovun əsərlərinin əksər hissəsi özbək, qazax, rus və digər dillərə tərcümə olunmuşdur. Rus dilinə tərcümə olunan əsərlərin mütərcimlərı sırasında A. Qolemba, S. Severtsev, A. Xaustov, P. Kobrakov və digərlərinin adlarını çəkmək olar.
Abbas Dabılov 1970-ci ildə vəfat etmişdir.[1]