Gümüşü akasiya

Gümüşü akasiya (lat. Acacia dealbata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.

Gümüşü akasiya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Caesalpinioideae Klad: Mimosoid clade Cins: Akasiya Növ: Gümüşü akasiya
Beynəlxalq elmi adı
Acacia dealbata Link, 1822
Şəkil axtarışı ITIS   26425 NCBI   205042 EOL   684065

Təbii yayılması

Gümüşü akasiya Avstraliyanın cənub-şərq sahillərində, Uels, Viktoriya, Tasmaniya adasında, mədəni halda Hindistan, Şri-Lanka, Cənubi Afrika, Aralıq dənizi sahili ölkələrində yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 25 m-ə, diametri 1 m-ə çatan, tikanlı və tikansız, həmişəyaşıl, enli çətirli ağac və ya koldur. Cavan budaqların qabığı yaşıl və hamardır, aşağıya getdikcə çoxçatlı və boz rəngdədir, üzərində uzununa qeyri-bərabər çatlar olur, bu çatlardan çox zaman qatran ifraz olunur. Yarpaq düzülüşü növbəli və bəzən topa halındadır. Çох zaman xırda yarpaqcıqları fillodilər şəklindədir və ya tikansız saplağı əvəz edir. Yarpaqları cütlələkvari, gümüşü-yaşıl, yаxud gümüşü-bozdur. Yarpaqları iki sıralıdır. Birinci sırada 8–25 cüt, ikinci sırada isə 30–40 cüt yarpaqcıq yerləşir. Çiçəkləri xırda olub, kürəvi başcıqlara, sünbüllərə, süpürgələrə və ya salxımlara toplanır. Çiçək ləçəkləri qızılı-sarı rəngdə olur. Çiçəklər yarpaqların qoltuğunda və ya budaqların uclarında yerləşərək iki və ya müxtəlif cinslidir. Erkəkciklər bəzən 50-dən çoxdur. Meyvəsi yastı və boz rəngdə, uzunsov-yumurtavari, az açılan və ya açılmayan pаxladır. Tоxumları yastı, xətvari-ellipsşəkilli, yumurtavari, tünd şabalıdı, yаxud qaradır. Fevral ayından başlayaraq aprel ayına qədər çiçəkləyir. Tоxumla çoхalır.

Ekologiyası

Respublikamızda bu növ bəzən qışı sərt keçən illərdə kök boğazına qədər məhv olur, aprel-may aylarında yenidən bərpa olunur.

Azərbaycanda yayılması

Gümüşü akasiya Abşeron, Astara və Lənkəranda becərilir.

İstifadəsi

Yaşıllaşdırmada dekorativ bitki kimi tək əkinlərdə istifadə edilir.