Adi boğazotu

Adi boğazotu (lat. Prunella vulgaris) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin boğazotu cinsinə aid bitki növü.

Adi boğazotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Pişiknanəsikimilər Triba: Nanəkimilər Cins: Boğazotu Növ: Adi boğazotu
Beynəlxalq elmi adı
Prunella vulgaris L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   32381 NCBI   39358 EOL   579652

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü (3) 8-40 (60) sm, gövdəsi düzduran və yaxud əyilib qalxandır, çılpaq və ya nahamar tüklü, uzun sürünən kökümsovlu çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları saplaq üzərindədir, uzunluğu 2-6 sm, eni 1-3 sm-dir, yumurtaşəkilli və ya yumurtaşəkilli-uzunsov, adətən pazşəkilli olur, uc hissədə küt və ya sivritəhər, kənarları tamkənarlı və ya seyrək dişlidir. Çiçək qrupu başcıq və ya sünbülşəkilli, yumurtaşəkilli və ya uzunsov olub, onun əsasında bir cüt oturaq yarpaq yerləşir. Çiçək qrupunda çiçək köbəsi yığılmışdır. Tac bənövşəyi, bəzən isə ağ rəngdə olur, uzunluğu 8-12 mmdir, 1,5-2 dəfə kasacıqdan uzun və ya ondan az fərqlənir, tacın borucuğu düzdür. Fındıqcalar yumurtaşəkilli və ya ellipsvari, hamar, parlaq, bayır tərəfi yastı və uzunluğu 2 mm-ə qədərdir. May ayında çiçəkləyir, iyun-avqust aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bütün rayonlarında, nadir halda Kür-Araz oval. Ovalıqdan subalp qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Meşələrdə, meşə kənarənda və talalarda, kolluqlarda, çəmənlərdə, bağlarda, arxların kənarında, düyü əkilən sahələrdə, çınqıllı çayların kənarında, bulaqların yanında, yol kənarında rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Yağlı bitki hesab olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Prunella vulgaris subsp. parviflora Ehrh.

Yarımnövləri

• Prunella vulgaris subsp. asiatica (Nakai) H.Hara
• Prunella vulgaris subsp. estremadurensis Franco
• Prunella vulgaris subsp. hispida (Benth.) Hultén
• Prunella vulgaris subsp. lanceolata (W.P.C.Barton) Piper & Beattie
• Prunella vulgaris subsp. vulgaris