Adi kərtənkələ

Adi kərtənkələ (lat. Lacerta agilis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin yaşıl kərtənkələ cinsinə aid heyvan növü.

Adi kərtənkələ
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Demək olar ki, bütün Avropa ərazisində, Rusiyanın avropa hissəsindən Monqolustanın şimal-qərb hissəsinə qədər yayılıb. Avropanın Pireney yarımadası, Türkiyənin avropa hissəsi, Böyük Britaniya ərazisi isə istisna olaraq yayılmamışdır. Onun şərq yayılmasının şərq sərhəddi Baykal önü, və Mərkəzi Asiyaya qədər gedib çıxır. Şimalda isə 60° yuxarıda demək olar ki, yayılmamışdır.

Xüsusiyyətləri

redaktə

Çütləşmə zamanı adi kərtənkələlər yaşıl rəngdə olur. Onların uzunluğu 25 sm, bəzi hallarda isə 35 sm uzunluğa malik olanlarınada rast gəlinir. Çütləşmə ərəfəsində erkəklər uca səsli fit verirlər. Təklükə zamanı quyruğunu atırlar. 3–4 həftədən sonra quyruq bərpa edirlər. Cücülər, puplar və bəzi hallarda öz törəmələrini də yeyirlər.

Sistematika

redaktə

Bu növün elmə 10 tatınmış yarımnövü vardır. Qərb yarımnövləri Lacerta agilis agilis, Lacerta agilis argus bel hissələri qırmızı və ya qəhvəyi qırmızı rəngdə olur. Şərq yarımnövləri lat. Lacerta agilis exigua kiçik olur və erkəklər çütləşmə vaxtı bütünlüklə yaşıl olur.

Qorunma statusu

redaktə

Adi kərtənkələ növü Avropanın bir çox ərazilərdə qorunur. Rusiya ərazisində isə sayı kifayət qədər çoxdur. Estoniya (1998) və Latviyanın (2003) qırmızı kitabına daxil edilmişdir.

İstinadlar

redaktə
  1. The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
  2. Linnaei C. Systema Naturae: Per Regna Tria Naturae, Secundum Classes, Ordines, Genera, Species, Cum Characteribus, Differentiis, Synonymis, Locis. Holmiae: Laurentii Salvii, 1758. C. 1. S. 203.

Həmçinin bax

redaktə