Adi qlobulariya

Adi qlobulariya (lat. Globularia vulgaris) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin qlobulariya cinsinə aid bitki növü.

Adi qlobulariya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Lamiids Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Bağayarpağıkimilər Triba: Globularieae Cins: Qlobulariya Növ: Adi qlobulariya
Beynəlxalq elmi adı
Globularia vulgaris L., 1753
Şəkil axtarışı NCBI   1533089 EOL   5680813

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu: "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Kökyanı rozet yarpaqları dərivari, uzunsov, tərs–yumurtavari, 3-5 damarlı, tamkənarlı, üts tərəfdən oyuqlu və ya 3 dişciklidir. Gövdə yarpaqları xırda, ellipsvari-lansetvari, itidir. Çiçək daşıyan gövdələr 2-3, sonuncu başcıqlı; 10-35 sm hündürlükdədir. Başcıqlar 7-8 mm diametrdə, düz dairəvi, sıxdırlar. Kasacıq 4-4,5 mm uzunluqda, üçkünclü – lansetvari dişciklidir. Tac mavi rəngli, 2 1/2 dəfə kasacıqdan uzundur.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəklənmə may-iyul, meyvə əmələgətirmə dövrü iyul-avqust aylarına təsadüf edir. Kserofit bitkidir. Orta dağ qurşağında daşlı, əhəngli yerlərdə bitir.

Yayılması

Kiçik Qafqazın şimal hissəsidir (Göygöl rayonu).

Sayı və tendensiyası

İtmə təhlükəsi altında olan yeganə lokaliteti mövcuddur, populyasiyanın sayı sürətlə azalır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

İqlim dəyişilməsi, otarılma və tapdalanmadır.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.