Adi quayava

Quayyava (lat. Psidium guajava) — mərsinkimilər fəsiləsinin psidium cinsinə aid bitki] növü.

Adi quayava
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Mərsinçiçəklilər Fəsilə: Mərsinkimilər Yarımfəsilə: Myrtoideae Triba: Myrteae Cins: Psidium ???: Adi quayava
Beynəlxalq elmi adı
Psidium guajava L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   27240 NCBI   120290 EOL   2508593

Təbii yayılması:

Vətəni tropik Amerikadır. Asiya və Afrikada mədəni halda becərilir. Qafqazın Qara dəniz sahillərində yayılmışdır.

Botaniki təsviri:

Hündürlüyü 8-10 m olan həmişəyaşıl ağacdır. Gövdələrin qabığı 2-4 mm, hamar, üstü açıq çəhrayı və ya açıq boz rəngli, bəzən şırımlıdır. Budaqları şaхələnir. Cavan budaqları 4 tillidir. Yarpaqları uzunsov-dairəvi, 7-15 sm uzunluqnda, 3-7 sm enində, üstü çılpaq, alt tərəfi tüklü, damarcıqlıdır. Çiçəkləri tək və ya 2-3 ədəd yarpaqların qoltuğunda yerləşir, ağ rənglidir. İldə 1-2 dəfə çiçəkləyir. Bəzi növləri çarpaz tozlanır. Əsas tozlayıcılar balverən arılardır. Meyvəsi yaşıl, lətli, armudşəkilli və ya yumru, uzunluğu 12 sm-ə qədər, çəhrayı, ağ və ya sarı rənglidir. Müхtəlif üsullarla - zoğ, calaq, toхum və qələmlərlə çoхaldılır.

Ekologiyası:

Günəşli və çoх isti yerlərdə bitir. Quraqlığa dözür.

Azərbaycanda yayılması:

Lənkəran və Astaradamədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi:

Yarpaqları, çiçəkləri və meyvələri bakterisid təsirə malikdir. Bitkinin bütün hissələrində tanninlər vardır, vitaminlərlə zəngin, ətirli, turşa-şirindir. Yarpaqlarından efir yağları alınır. Dekorativ yaşıllaşdırmada müxtəlif kompozisiyaların tərtibatında istifadə olunur.

Ədəbiyyat

• Флoра Азербайджана. т.5. 1954; Флoра Кавказа. т.5. 1954;
• Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
• Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh

Xarici keçidlər

• Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine