Akrilamid (CH2=CHC(O)NH2) — praktiki əhəmiyyətə malik monomerdir.

Akrilamid
Ümumi
Kimyəvi formulu C₃H₅NO[1]
Molyar kütlə 0 kq[1]
Fiziki xassələri
Sıxlıq 1,12 ± 0,01 q/sm³[2]
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi 184 ± 1 ℉[2], 84 °C[3], 84,5 °C[4]
Öz-özünə yanma temperaturu 424 ± 1 °C[5]
Buxarın təzyiqi 0,007 ± 0,001 mm Hg[2]
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm. 79-06-1
PubChem
RTECS AS3325000
ChEBI 28619
BMT nömrəsi 2074
ChemSpider

Fiziki xassələri

redaktə

Akrilamid ağ kristallik maddədir, 357.5K əriyir. Spirtdə, asetonda və suda yaxşı həll olur.

Alınması

redaktə

Akrilamid ilk dəfə 1893-cü ildə Mure tərəfindən akril turşusunun xloranhidridinin benzolda məhluluna quru ammonyak daxil etmək yolu ilə alınmışdır:

H2C=CH-C(O)-Cl +2NH3 → H2C=CH-C(O)-NH2 + NH4Cl

Reaksiyadan ammonium xloridi kənarlaşdırdıqdan sonra akrilamid benzolda ağ kristallik şəklində olur.

2. Litium fosfatın iştirakı ilə 2-metoksipropionamid 523–773K-də, titan üzərində isə 498–673K parçalanaraq akrilamidə çevrilir:

H3C-O-CH2-CH2-CO-NH2 → H2C=CH-C(O)-NH2 + CH3OH

Tətbiqi

redaktə

akrilamidin polimerləşməsindən istehsalatda poliakrilamid alınır. Bu polimer sənayedə alınan sellüloza kağızı əvəz edir. Poliakrilamid bir çox sənaye sahələrində, o cümlədədn yeyinti sənayesində, neftçıxartmada tətbiq olunur. Ondan lakların, boyaların, süni dərilərin və sintetik liflərin istehsalında da istifadə edilir.

İstinadlar

redaktə