Amber şahmat turniri

Amber şahmat turniri (rəsmi adı ilə ing. Amber Rapid and Blindfold Chess Tournament) — 1992-2011-ci illərdə keçirilmiş illik şahmat turniri. Turnirə ancaq dəvət yolu ilə dünyanın ən yaxşı şahmatçıları iştirak edirdilər. 1993-cü ildə keçirilən ikinci turnirdən etibarən gözübağlı şahmat və sürətli şahmat da turnirin proqramına salınmış və turnirin özü Monakonun paytaxtı Monte Karlo şəhərində keçirilməyə başlanmışdır. Turnirin sponsoru qiyabi şahmat üzrə dünya çempionu olmuş holland biznesmen Yup Van Osterom olmuşdur. Onun qızının şərəfinə adlandırılmış bu turnirin ilin mart ayında təşkil olunurdu. Van Osteromun bacısı da öz adını Kristal Kelli şahmat turnirinə vermişdir.

Açılış ili 1992
Bağlanış ili 2011
Region Monako Monako
Son qalib Levon Aronyan

Turniri ən çox Vladimir Kramnik qazanmışdır. (6 dəfə) Vişvanatan Anand yeganə şahmatçıdır ki, eyni turnirdə həm sürətli şahmat, həm də gözübağlı şahmat turnirlərinin qalibi olub. (Bunu iki dəfə etmişdir: 19972005-ci ildə) Sürətli şahmatda ən çox qalib gələn Anand (9 dəfə), gözübağlı şahmatda isə ən çox qalib gələn Kramnikdir. (9 dəfə)

Harri Kasparovdan[1] başqa turnirdə bir çox məşhur sima iştirak etmişdir. Vasili İvançuk bütün mövsümlərdə iştirak etmiş yeganə şahmatçıdır.

Turnirin sonuncu — 20-ci mövsümü 2011-ci ildə baş tutmuşdur.

Qaliblər

redaktə
# İl Qlibi Sürətli şahmat qalibi Gözübağlı şahmat qalibi
1 1992   Vasili İvançuk keçirilmədi
2 1993   Lyubomir Lyuboyeviç Lyubomir Lyuboyeviç Vişvanatan Anand
Anatoli Karpov
3 1994   Vişvanatan Anand Vişvanatan Anand
Vladimir Kramnik
Vişvanatan Anand
4 1995   Anatoli Karpov Anatoli Karpov Vladimir Kramnik
5 1996   Vladimir Kramnik Vişvanatan Anand
Vasili İvançuk
Vladimir Kramnik
6 1997   Vişvanatan Anand Vişvanatan Anand Vişvanatan Anand [2]
7 1998   Aleksey Şirov
  Vladimir Kramnik
Vasili İvançuk
Aleksey Şirov
Vladimir Kramnik
8 1999   Vladimir Kramnik Vişvanatan Anand Vladimir Kramnik
Aleksey Şirov
Veselin Topalov
9 2000   Alexey Şirov Aleksey Şirov Vladimir Kramnik [3]
10 2001   Vladimir Kramnik
  Veselin Topalov
Boris Qelfand
Vladimir Kramnik
Veselin Topalov [4]
11 2002   Aleksandr Morozeviç Boris Gelfand Aleksandr Morozeviç [5]
12 2003   Vişvanatan Anand Yevgeni Bareyev Vladimir Kramnik
13 2004   Aleksandr Morozeviç
  Vladimir Kramnik
Vişvanatan Anand Aleksander Morozeviç [6]
14 2005   Vişvanatan Anand Vişvanatan Anand Vişvanatan Anand
15 2006   Vişvanatan Anand
Aleksander Morozeviç
Vişvanatan Anand Aleksander Morozeviç
16 2007   Vladimir Kramnik Vişvanatan Anand Vladimir Kramnik
17 2008   Levon Aronyan Levon Aronyan Levon Aronyan
Vladimir Kramnik
Aleksander Morozeviç
Veselin Topalov [7]
18 2009   Levon Aronyan Vişvanatan Anand
Levon Aronyan
Qata Kamski
Levon Aronyan
Maqnus Karlsen
Vladimir Kramnik
19 2010   Maqnus Karlsen
Vasili İvançuk
Maqnus Karlsen
Vasili İvançuk
Aleksandr Qrisçuk
20 2011   Levon Aronyan Maqnus Karlsen Levon Aronyan [8]
 
Vasili İvançuk ilk qalibdir.

İlk dəfə turnir 1992-ci ilin 3-13 fevral tarixləri arasında Monakoda, Rokeprun-Kap-Martində dairəvi sistem üzrə keçirilmişdir. Bu zamana gözübağlı şahmat turniri keçirilməmişdir. İlk dövrəni məğlubiyyətsiz Vişvanatan Anand 8/11 xalla udmuşdur. Vasili İvançuk isə 7.5 xalla ikinci olmuşdur. Viktor Karçnoy 7 xal toplamışdır. Anand daha sonra 3 oyun uduzmuş və İvançuk qalib gəlmişdir. İvançuk 14 xalla birinci, Anand 13 xalla ikinci, Anatoli Karpov, Viktor Karçnoy və Lyubomeir Lyuboyeviç isə 12.5 xalla 3-cü olmuşdurlar. 15 yaşında turnirə qatılan Yudit Polqar 10-cu yeri tutmuşdur.

Turnir kitabları

redaktə

Turnirlə əlaqədar ilk kitab 1992-ci ildə çap olunmuşdur.

  • Erik Bouwmans; et al.,Melody Amber Rapid Chess Tournament, Schaaknieuws, 1992, ISBN 90-73216-08-7

1993-1998-ci illərdə hər il turnir kitabçaları çap olunmuşdur.

İstinadlar

redaktə
  1. "Arxivlənmiş surət". 2014-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  2. "Arxivlənmiş surət". 2015-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  3. "Arxivlənmiş surət". 2009-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  4. "Arxivlənmiş surət". 2009-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  5. "Arxivlənmiş surət". 2009-01-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  6. "Arxivlənmiş surət". 2015-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.
  7. http://www.chessvibes.com/tournaments/lang_nlr11-vier-delen-1e-prijs-blindtoernooilang_nllang_enr11-four-share-1st-prize-blindfold-tournamentlang_en/[ölü keçid]
  8. "Arxivlənmiş surət". 2011-03-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-07-10.

Xarici keçidlər

redaktə