Amerika Samoası
Amerikan Samoası (Samoaca: Amerika Sāmoa və ya Sāmoa Amelika) — Sakit okeanın cənubunda yerləşən ada ölkəsidir. Paytaxtı Paqo Paqo şəhəridir. Ən böyük və inkişaf etmiş adası isə Tutuila adasıdır.
American Samoa | |
|---|---|
 Gerb
| |
 | |
| Paytaxtı və ən böyük şəhəri | Paqo Paqo |
| Rəsmi dilləri | ingilis dili |
| Etnik qrupları | samoalılar - 90%, çinlilər - 3%, amerikalılar - 2% |
| İdarəetmə forması | |
• prezident | Co Bayden |
• qubernator | Lolo Matalasi Moliqa [3.I.2013 ~] |
| Tarixi | |
• Yaranması | 1899 |
| Ərazisi | |
• Ümumi | 199 (214-cü) |
| Əhalisi | |
• 2015 təxmini | 55 min (206 yer) |
• 1.IV.2010 siyahıya alma | 55 519 |
• Sıxlıq | 275/km2 (712.2/kv. mil) |
| ÜDM (AQP) | 2007 təxmini |
• Ümumi | 575 million (214) |
• Adam başına | 8 000 (133) |
| Valyutası | ABŞ dolları (UCD) |
| Telefon kodu | 1 684 |
| İnternet domeni | .as |
== Adın etimologiyası ==Samoa xalqinin adi ile resmlewmiwdir.
TarixRedaktə
Avropalılar buranı kəşf etməzdən əvvəl Manua Adaları yerli tayfalar tərəfindən idarə edilirdi. 1722-ci ildə hollandiyalı dənizçi Yakob Roqqeveen Manua Adalarını kəşf edir. 1768 və 1787-ci illərdə bu adalara səyahət etmiş fransalı səyyahlardan 11-i öldürüldü. Sonralar bu adalar qaçaq dənizçilər və məhkumlar üçün sığınacaq olur. London Missioner Cəmiyyətinin missionerləri 1830-cu ildə bu adalara gəldilər. Missionerlərin təsiri artdıqca Tatuila ve Manua adalarına gələn xristian missionerlərin sayı da artır.
1889-cu ildə ABŞ, İngiltərə və Almaniya Samoanın bitərəf zona olması barədə birgə müqavilə imzalayır və adalar bu üç dövlətin protektoratına verilir.
Fiziki-coğrafi xarakteristikaRedaktə
== İnzibati ərazi bölgüsü ==Tatuila ve Manula erazi idareetme merkezlerinden ibaretdir.
== İqtisadiyyat ==Bolgenin fiziki cografi ve siyasi xarakterine uygun ada dovletinin iqtisadiyyati leng inkiwaf edir.ABS dovletinin iqtisadiyyatindan asilidir.
ƏhaliRedaktə
== Dil ==esas dovlet dili ingilis dilidir.yerli xalq samoa dilindede ve hemcinin adada chin dilindede daniwilir.
DinRedaktə
== Mədəniyyət ==Xristianliq,yerli enenevi dinler,qismen buddizm dinleri var.
İdmanRedaktə
11 aprel 2001-ci ildə Avstraliyaya 31–0 hesabı ilə məğlub olan Amerikan Samoasının Millî Futbol Komandası, dünya futbol tarixinə bir maçda ən çox qol yeyən komanda kimi daxil olmuşdur.
ElmRedaktə
== Təhsil ==ABS dovletinin merkezi tehsil sistemine uygun inkiwaf etmekdedir.
== Səhiyyə ==sistemi ABS dovletinin sehiyye sistemine merkezlewdirilmiw wekilde inkiwaf etmekdedir.
== Mətbəx ==yerli leziz kelamlarla dolu metbexi var.turistleri bu baximdanda celb edir.
KİVRedaktə
== Nəqliyyat ==da avtomobillerden cox istifade edilmir.daha cox motosiklet ve velosipetlerden istifade olunur.az sayda mawin surene rast gelmek olar adada.
SiyasətRedaktə
Amerikan Samoasının idarəetmə forması (icraedici, qanunverici və məhkəmə orqanları) ABŞ-ın idarə etmə sisteminə çox oxşardır. Hökumətin başçısı seçki ilə müəyyən edilir. 1977-ci ilə kimi başçı ABŞ-ın Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən təyin olunurdu. Qanunverici orqanı Senat və Nümayəndələr Palatasından ibarətdir. Senat 15 ərazi vahidindən dörd il müddətinə Samoa adətlərinə uyğun seçilən 18 deputatdan ibarətdir. Nümayəndələr Palatası seçki ilə seçilən 21 üzvdən ibarətdir. Swains Adası əhalisinin seçki hüququ yoxdur.
Silahlı qüvvələrRedaktə
ŞəkillərRedaktə
silahli quvveleri yoxdur,yerli polis quvveleri ve ABSin herbi deniz quvveleri ve quru qowun desteleri asili dovleti muhafize edir.