BOK kodlarının siyahısı

Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi Olimpiya Oyunlarında iştirak edən ölkələri və həmin ölkələrin hər bir idmançı qruplarını işarə etmək üçün üç hərfli abreviaturadan ibarət ölkə kodlarından[1] istifadə edir. Hər bir kod isə bir Milli Olimpiya Komitəsini müəyyənləşdirir. Ancaq bəzi kodlar var ki, keçmiş Olimpiya Oyunlarında digər xüsusi hallar üçün istifadə olunub. Fərqli ölkələrdən olan idmançılardan ibarət komandalar və ya heç bir milləti təmsil etməyən idmançı qrupları bu xüsusi hallara misal ola bilər.

Beynəlxalq Olimpiya Hərəkatının bayrağı
Beynəlxalq Paralimpiya Hərəkatının bayrağı

BOK kodlarının bir neçəsi standartlaşdırlmış ISO 3166-1 alfa-3 kodlarından fərqlidir. FİFA kimi digər idman təşkilatıları təmsilçi ölkələri işarə etmək üçün oxşar kodlardan istifadə edir, ancaq bəzi fərqliliklər mövcuddur. Birlik Oyunları Federasiyası və ya Peşəkar Tennis Assosiasiyası kimi digər belə təşkilatlar BOK-la eyni siyahını istifadə edir.

Tarixi redaktə

1956 Qış Olimpiya Oyunları1960 Yay Olimpiya Oyunları BOK tərəfindən dərc olunmuş məlumata görə hər bir Milli Olimpiya Komitəsini işarələmək üçün ölkələrin başlanğıc qısaltmalarından istifadə olunmuş ilk Olimpiyadalar idi.[2] Lakin, kod kimi növbəti bir neçə il ərzində tez-tez təşkilatçı ölkənin dilinə uyğun olan qısaltmalardan (İtaliyanın ev sahibliyi etdiyi 1956 Qış Olimpiya Oyunları və 1960 Yay Olimpiya Oyunlarında Yaponiya üçün GIA qısaltmasından; italyan dilində Yaponiya Giappone kimi yazıldığı üçün) və ya ölkənin fransızca adına uyğun qısaltmalardan (Cənubi Koreya üçün COR; fransızca Corée yazıldığı üçün) istifadə olundu. 1972 Qış Olimpiya Oyunlarına yaxın əksər kodlar hazırkı standart hallarına gətirildilər, lakin sonrakı illərdə bir neçə dəyişikliklər olub. Bütün bunlardan əlavə, SSRİ-nin parçalanması, Almaniyanın birləşməsi, Yuqoslaviyanın dağılması, Çexoslovakiyanın parçalanması və bir neçə coğrafi adların yenidən adlandırılması kodlardakı dəyişikliklərə səbəb olub.

200-dən çox Milli Olimpiya Komitəsinin bu siyahısından əlavə Paralimpiya Oyunlarında Milli Paralimpiya Komitələrinin iştirakı ilə standartlaşdırılmış BOK kodları tələb olundu. Belə ki, müvafiq olaraq Makao üçün MAC, Farer adaları üçün FRO qısaltmalarından istifadə edilir.[3]

Hazırkı Milli Olimpiya Komitələri redaktə

Olimpiya Hərəkatının tərkibində hazırda 205 Milli Olimpiya Komitəsi var. Aşağıdakı cədvəllərdə hər bir MOK üçün hazırda istifadə olunan kodlar və keçmiş Olimpiyadalarda həmin Olimpiya Oyunlarının rəsmi məlumatına görə istifadə olunmuş müxtəlif kodlar göstərilir. İstifadə olunan keçmiş kodların bəziləri əlavə olaraq aşağıdakı bölmələrdə izah olunur. Əgər bir kod qısaltması eyni bir ildə həm Yay Olimpiya Oyunları, həm də Qış Olimpiya Oyunları üçün istifadə olunubsa, cədvəldə uyğun olaraq "S" və "W" ilə göstərilib.

Mündəricat: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V Y Z

A redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
AFG [1]   Əfqanıstan
ALB [2]   Albaniya
ALG [3]   Əlcəzair AGR (1964), AGL (1968 S)
AND [4]   Andorra
ANG [5]   Anqola
ANT [6]   Antiqua və Barbuda
ARG [7]   Argentina
ARM [8]   Ermənistan
ARU [9]   Aruba
ASA [10]   Amerika Samoası
AUS [11]   Avstraliya
AUT [12]   Avstriya
AZE [13]   Azərbaycan

B redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
BAH [14]   Baham adaları
BAN [15]   Banqladeş
BAR [16]   Barbados BAD (1964)
BDI [17]   Burundi
BEL [18]   Belçika
BEN [19]   Benin DAY (1964), DAH (1968–1976)
BER [20]   Bermud adaları
BHU [21]   Butan
BIH [22]   Bosniya və Herseqovina BSH (1992 S)
BIZ [23]   Beliz HBR (1968–1972)
BLR [24]   Belarus
BOL [25]   Boliviya
BOT [26]   Bostvana
BRA [27]   Braziliya
BRN [28]   Bəhreyn
BRU [29]   Bruney
BUL [30]   Bolqarıstan
BUR [31]   Burkina-Faso VOL (1972–1984)

C redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
CAF [32]   Mərkəzi Afrika Respublikası AFC (1968)
CAM [33]   Kamboca CAB (1964), KHM (1972–1976)
CAN [34]   Kanada
CAY [35]   Kayman adaları
CGO [36]   Konqo Demokratik Respublikası
CHA [37]   Çad CHD (1964)
CHI [38]   Çili CIL (1956 W, 1960 S)
CHN [39]   Çin
CIV [40]   Kot-d’İvuar IVC (1964), CML (1968)
CMR [41]   Kamerun
COD [42]   Konqo Demokratik Respublikası COK (1968), ZAI (1972–1996)
COK [43]   Kuk adaları
COL [44]   Kolumbiya
COM [45]   Komor adaları
CPV [46]   Kabo-Verde
CRC [47]   Kosta-Rika COS (1964)
CRO [48]   Xorvatiya
CUB [49]   Kuba
CYP [50]   Kipr
CZE [51]   Çexiya TCH (1984)

D redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
DEN [52]   Danimarka DAN (1960 S, 1968 W), DIN (1968 S)
DJI [53]   Cibuti
DMA [54]   Dominika
DOM [55]   Dominikan Respublikası

E redaktə

Code Link Nation (NOC) Other codes used
ECU [56]   Ekvador
EGY [57]   Misir RAU (1960, 1968), UAR (1964)
ERI [58]   Eritreya
ESA [59]   Salvador SAL (1964–1976)
ESP [60]   İspaniya SPA (1956–1964, 1968 W)
EST [61]   Estoniya
ETH [62]   Efiopiya ETI (1960, 1968)

F redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
FIJ [63]   Fici FIG (1960)
FIN [64]   Finlandiya
FRA [65]   Fransa
FSM [66]   Mikroneziya Federativ Ştatları

G redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
GAB [67]   Qabon
GAM [68]   Qambiya
GBR [69]   Böyük Britaniya GRB (1956 W–1960), GBI (1964)
GBS [70]   Qvineya-Bisau
GEO [71]   Gürcüstan
GEQ [72]   Ekvatorial Qvineya
GER [73]   Almaniya ALL (1968 W), ALE (1968 S)
GHA [74]   Qana
GRE [75]   Yunanıstan
GRN [76]   Qrenada
GUA [77]   Qvatemala GUT (1964)
GUI [78]   Qvineya
GUM [79]   Quam
GUY [80]   Qayana GUA (1960), GUI (1964)

H redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
HAI [81]   Haiti
HKG [82]   Honkonq HOK (1960–1968)
HON [83]   Honduras
HUN [84]   Macarıstan UNG (1956 W, 1960 S)

I redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
INA [85]   İndoneziya INS (1960)
IND [86]   Hindistan
IRI [87]   İran IRN (1956–1988), IRA (1968 W)
IRL [88]   İrlandiya
IRQ [89]   İraq IRK (1960, 1968)
ISL [90]   İslandiya ICE (1960 W, 1964 S)
ISR [91]   İsrail ISL
ISV [92]   Amerika Virgin adaları
ITA [93]   İtaliya
IVB [94]   Britaniya Virgin adaları

J redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
JAM [95]   Yamayka
JOR [96]   İordaniya
JPN [97]   Yaponiya GIA (1956 W, 1960 S), JAP (1960 W)

K redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
KAZ [98]   Qazaxıstan
KEN [99]   Keniya
KGZ [100]   Qırğızıstan
KIR [101]   Kiribati
KOR [102]   Cənubi Koreya COR (1956 W, 1960 S, 1968 S, 1972 S)
KOS [103]   Kosovo
KSA [104]   Səudiyyə Ərəbistanı ARS (1968–1976), SAU (1980–1984)
KUW [105]   Küveyt

L redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
LAO [106]   Laos
LAT [107]   Latviya
LBA [108]   Liviya LYA (1964), LBY (1968 W)
LBR [109]   Liberiya
LCA [110]   Sent-Lüsiya
LES [111]   Lesoto
LIB [112]   Livan LEB (1960 W, 1964 S)
LIE [113]   Lixtenşteyn LIC (1956 W, 1964 S, 1968 W)
LTU [114]   Litva LIT (1992 W)
LUX [115]   Lüksemburq

M redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
MAD [116]   Madaqaskar MAG (1964)
MAR [117]   Mərakeş MRC (1964)
MAS [118]   Malayziya MAL (1964–1988)
MAW [119]   Malavi
MDA [120]   Moldova MLD (1994)
MDV [121]   Maldiv adaları
MEX [122]   Meksika
MGL [123]   Monqolustan MON (1968 W)
MHL [124]   Marşal adaları
MKD [125]   Şimali Makedoniya
MLI [126]   Mali
MLT [127]   Malta MAT (1960–1964)
MNE [128]   Monteneqro
MON [129]   Monako
MOZ [130]   Mozambik
MRI [131]   Mavriki
MTN [132]   Mavritaniya
MYA [133]   Myanma BIR (1960, 1968–1988), BUR (1964)

N redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
NAM [134]   Namibiya
NCA [135]   Nikaraqua NCG (1964), NIC (1968)
NED [136]   Niderland OLA (1956 W), NET (1960 W), PBA (1960 S), NLD (1964 S), HOL (1968–1988)
NEP [137]   Nepal
NGR [138]   Nigeriya NGA (1964)
NIG [139]   Niger NGR (1964)
NOR [140]   Norveç
NRU [141]   Nauru
NZL [142]   Yeni Zelandiya NZE (1960, 1968 W)

O redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
OMA [143]   Oman

P redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
PAK [144]   Pakistan
PAN [145]   Panama
PAR [146]   Paraqvay
PER [147]   Peru
PHI [148]   Filippin FIL (1960, 1968)
PLE [149]   Fələstin
PLW [150]   Palau
PNG [151]   Papua-Yeni Qvineya NGY (1976–1980), NGU (1984–1988)
POL [152]   Polşa
POR [153]   Portuqaliya
PRK [154]   Şimali Koreya NKO (1964 S, 1968 W), CDN (1968)
PUR [155]   Puerto-Riko PRI (1960), PRO (1968)

Q redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
QAT [156]   Qətər

R redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
ROU [157]   Rumıniya ROM (1956–1960, 1972–2006), RUM (1964–1968)
RSA [158]   Cənubi Afrika SAF (1960–1972)
RUS [159]   Rusiya
RWA [160]   Ruanda

S redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
SAM [161]   Samoa
SEN [162]   Seneqal SGL (1964)
SEY [163]   Seyşel adaları
SIN [164]   Sinqapur
SKN [165]   Sent-Kits və Nevis
SLE [166]   Syerra-Leone SLA (1968)
SLO [167]   Sloveniya
SMR [168]   San Marino SMA (1960–1964)
SOL [169]   Solomon adaları
SOM [170]   Somali
SRB [171]   Serbiya
SRI [172]   Şri-Lanka CEY (1960-1964, 1972), CEI (1968 S)
STP [173]   San-Tome və Prinsipi
SUD [174]   Sudan
SUI [175]   İsveçrə SVI (1956 W, 1960 S), SWI (1960 W, 1964 S)
SUR [176]   Surinam
SVK [177]   Slovakiya
SWE [178]   İsveç SVE (1956 W, 1960 S), SUE (1968 S)
SWZ [179]   Esvatini
SYR [180]   Suriya RAU (1960), SIR (1968)

T redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
TAN [181]   Tanzaniya
TGA [182]   Tonqa TON (1984)
THA [183]   Tailand
TJK [184]   Tacikistan
TKM [185]   Türkmənistan
TLS [186]   Şərqi Timor IOA (Olimpiya Oyunlarında müstəqil olimpiyaçılar[en], 2000)
TOG [187]   Toqo
TPE [188]   Tayvan RCF (1960), TWN (1964–1968), ROC (1972–1976)
TTO [189]   Trinidad Tobaqo TRT (1964–1968) TRI (1972–2012)
TUN [190]   Tunis
TUR [191]   Türkiyə
TUV [192]   Tuvalu

U redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
UAE [193]   Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
UGA [194]   Uqanda
UKR [195]   Ukrayna
URU [196]   Uruqvay URG (1968)
USA [197]   ABŞ SUA (1960 S), EUA (1968 S)
UZB [198]   Özbəkistan

V redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
VAN [199]   Vanuatu
VEN [200]   Venesuela
VIE [201]   Vyetnam VET (1964), VNM (1968–1976)
VIN [202]   Sent-Vinsent və Qrenadina

Y redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
YEM [203]   Yəmən

Z redaktə

Kod Keçid Ölkə (MOK) İstifadə olunmuş digər kodlar
ZAM [204]   Zambiya NRH (1964)
ZIM [205]   Zimbabve RHO (1960–1972)

Tarixi BOKlar və komandalar redaktə

Hələ də istifadə də olan kodlar redaktə

On dörd tarixi Milli Olimpiya Komitəsi və ya komandaların keçmiş Olimpiyadalarda medal qazanan idmançılarını göstərmək üçün BOK –un nəticələr bazasında[4] hələ də istifadə olunan kodları var.

Kod Ölkə/Komanda İstifadə olunmuş digər kodlar
AHO   Niderland Antil adaları
ANZ   Avstralaziya
BOH   Bohemiya krallığı
BWI   Qərbi Hind adaları federasiyası ANT (1960, 1968), WID (1964)
EUA   Birləşmiş Almaniya komandası GER (1956–1964)
EUN   Birləşmiş komanda
FRG   Qərbi Almaniya ALL (1968 W), ALE (1968 S), GER (1972–1976)
GDR   Almaniya Demokratik Respublikası ADE (1968)
RU1   Rusiya İmperiyası
SCG   Serbiya və Monteneqro YUG (1996 S-2002 W)
TCH   Çexoslovakiya CSL (1956 W), CZE (1960 W), CSV (1960 S), CZS (1964 S), CHE (1968 S)
URS   SSRİ SOV (1968 W)
YUG   Yuqoslaviya JUG (1956–1960, 1968 W), YUS (1964 S)
ZZX   Qarışıq komandalar

İstifadədən çıxmış kodlar redaktə

Kod Ölkə (MOK) İllər Qeydlər
BIR   Birma 1948–1988 İndi   Myanma (MYA)
CEY   Seylon 1948–1972 İndi   Şri-Lanka (SRI)
DAH   Daqomeya 1964–1976 İndi   Benin (BEN)
HBR   Britaniya Hondurası 1968–1972 İndi   Beliz (BIZ)
KHM   Kxmer Respublikası 1972–1976 İndi   Kamboca (CAM)
MAL   Malaya 1956–1960 1963-cü ildə Malayziyanın formalaşmasına qədər bu adda yarışlarda iştirak edib.
İndi   Malayziya (MAS)
NBO   Şimali Borneo 1956
NRH   Şimali Rodeziya 1964 İndi   Zambiya (ZAM)
RAU   Birləşmiş Ərəb Respublikası 1960 İndi   Misir (EGY)
and   Suriya (SYR)
RHO   Cənubi Rodeziya 1960–1972 İndi   Zimbabve (ZIM)
ROC   Çin Respublikası 1932–1976 İndi '  Tayvan (TPE)' adı altında çıxış edir
SAA   Saar 1952 1957-ci ildə   Qərbi Almaniya (FRG)nın yenidən birləşdirilməsinə qədər bu adda çıxış edib.
UAR   Birləşmiş Ərəb Respublikası 1964–1968 İndi   Misir (EGY)
VOL   Yuxarı Volta 1972–1984 İndi   Burkina-Faso (BUR)
YAR   Şimali Yəmən 1984–1988 1990-cı ildə Yəmənin birləşməsi[en]nə qədər bu adda çıxış edib.
İndi   Yəmən (YEM)
YMD   Cənubi Yəmən 1988
ZAI   Zair 1972–1996 İndi   Konqo Demokratik Respublikası (COD)
 —   Britaniya Qvianası 1948–1964 İndi   Qayana (GUY)
 —   Qızıl Sahil 1952 İndi   Qana (GHA)

BOK tərəfindən ölkələrin işarələnməsindəki dəyişikliyə görə iki əhəmiyyətli kod dəyişikliyi baş verib:

  • Hollandiyanın işarələnməsindəki dəyişikliyi əks etdirən HOL kodu 1992 Olimpiya Oyunlarında Niderlandiya üçün NED kodu ilə dəyişdirilmişdir.
  • İran İslam Respublikasının işarələnməsindəki dəyişikliyi əks etdirən İRN kodu 1992 Olimpiya Oyunlarında İran üçün IRI kodu ilə dəyişdirildi.

Xüsusi kodlar redaktə

  • ANZ kodu 1908 və 1912 Olimpiya Oyunlarında Yeni ZelandiyaAvstraliyadan olan atletlərin qoşulmasından yaranan Avstralaziya komandasını müəyyən etmək üçün BOK–un medal məlumat bazasında[4] indi istifadə olunur. 1920-ci ildən etibarən hər iki ölkə ayrı-ayrılıqda mübarizə aparıb.
  • EUA kodu 1956-1964 Olimpiya Oyunları müddətində Şərqi AlmaniyaQərbi Almaniya Milli Olimpiya Komitəsini təmsil edən idmançıların qoşulmasına görə birləşmiş Almaniya komandasını müəyyən etmək üçün BOK–un medal məlumat bazasında[4] indi istifadə olunur. Bu zamanlarda komanda altı Olimpiya Oyunları müddətində rəsmi məlumata görə sadəcə olaraq Almaniya kimi tanınırdı.
  • EUN kodu keçmiş Sovet sosialist respublikalarının çoxundan olan idmançıların qoşulmasıdan yaranan birləşmiş komanda üçün 1992-ci ildə (Yay və Qış Olimpiya Oyunlarının hər ikisində) istifadə olunub. Yalnız Baltikyanı ölkələr 1992-ci ildə müstəqil komanda kimi yarışlarda iştirak edib. Digər yeni yaranmış on iki ölkə müstəqil olaraq birinci dəfə 1994 və ya 1996 Olimpiyadalarında iştirak edib.
  • IOP kodu BMT-nin sanksiyalarına görə komanda kimi yarışlarda iştirak edə bilməyən Yuqoslaviyadan olan idmançılar üçün 1992-ci ildə müstəqil Olimpiya iştirakçıları üçün istifadə olunub. IOP həmçinin Hindistan Olimpiya Assosiasiyasının müvəqqəti olaraq fəaliyyətinin dayandırılmasına görə Hindinstan idmançıları üçün 2014-cü il Soçi Olimpiya oyunlarında istifadə olunub.
  • IOA kodu Şərqi Timordan olan idmançılar üçün həmin ölkənin Milli Olimpiya Komitəsi yaranmamışdan əvvəl 2000-ci ildə fərdi olimpiya idmançıları üçün istifadə olunub. IOA keçmiş Niderland Antil adalarından olan idmançılar və Cənubi Sudandan olan atletlər üçün 2012 Olimpiyadasında yenidən istifadə olunub. Niderland Antil adalarının Milli Olimpiya Komitəsi 2011-ci ildə BOK üzvlüyündən çıxarılıb. Cənubi Sudanın Milli Olimpiya Komitəsi isə formalaşmayıb.
  • IOC kodu 2010-cu ildə Küveyt Olimpiya Komitəsinin fəaliyyətinin dayandırılmasına görə Küveyt idmançıları üçün 2010 Asiya Oyunlarında ölkə kodu kimi istifadə olunub.
  • MIX kodu Yeniyetmələrin Olimpiya Oyunlarında qarışıq Milli Olimpiya Komitələri üçün ölkə kodu kimi istifadə olunub.
  • ZZX kodu çoxlu ölkələrdən olan idmançıların qarışıq komandalarının qazandığı medalları müəyyən etmək üçün istifadə olunub. Bu vəziyyət 1896, 1900 və 1904 Olimpiya oyunlarında bir neçə dəfə baş verib.

İstinadlar redaktə

  1. "2011 report Moving Forward" (PDF) (ingilis). olympic.org. 2015-11-29 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2015-06-03.
  2. Mallon, Bill; Ove Karlsson. "IOC and OCOG Abbreviations for NOCs" (PDF). Journal of Olympic History. 12 (2). May 2004: 25–28. 2010-08-08 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 iyun 2015.
  3. "CODE SIGNATORIES". 2019-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-08.
  4. 4,0 4,1 4,2 "Olympic Medal Winners". Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi. 2011-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2015.

Xarici keçidlər redaktə