Auspisiya

Auspisiya (lat. auspicia, avis — "quş" və speculare — "müşahidə etmək" sözlərindən) — qədim Roma dinində quşların davranışlarının müşahidə edilməsi ilə görünən əlamətləri şərh etmək təcrübəsi. Bunu icra edən avqur adlandırılırdı.

Riççi Sebastyano. "Qoca Tarkvini avqur Attiya Naviyadan sual soruşur" tablosu. Təxminən 1690-cı il. Getti muzeyi.

Tarixi

Avqurlar əlamətləri qəfil və gözlənilən olaraq təsnif etmişdir. Birinci növə hər cür kiçik qəzalar daxildir: bəzi heyvanların görünüşü, duzun tökülməsi, şərabın tökülməsi, büdrəmə, asqırma, gözlənilməz səs və s. Onlar adətən qarşıdan gələn çətinliklərdən xəbər verirdilər. Gözlənilən əlamətlərə şimşək çaxması, kometlər, quşların uçuşu, onların qarıldaması və ötməsi və s. aid idi. Əgər səmada əlamətlər gözlənilsəydi, keşiş bir qülləyə qalxaraq və şərqə dönərək ərazini xüsusi əyri çubuqla təsvir edirdi. Bundan sonra bu ərazinin hüdudlarında baş verən hər şey əlamət sayılırdı. Avqurlar quşları müşahidə edərkən aşağıdakı parametrləri nəzərə almalı idi: uçuş hündürlüyü, sürət, qanad döyüntülərinin tezliyi və səsi, qarıltıların tonallığı və yüksəkliyi və s. Quşlar yaxşı əlamətlər gətirənlərə və fəlakət xəbər verənlərə bölünürdü. Qartalların, şahinlərin uçuşu yaxşı əlamət kimi qarşılanırdı. Qarğaların, bayquşların qar-qar etməsi ilə problem proqnozlaşdırılırdı. Bəzi quşlar, məsələn, ağacdələn və ya çay qaraquşu, müəyyən keyfiyyətlərə malik deyildi. Onlara görə, qarğa avqurun sağında qarıldasa, bu, mənfi, solunda qarıldasa, bu, müsbət əlamət idi. Keşiş praktikasında quşların əhəmiyyəti müxtəlif idi. Qartal qarğadan daha vacib hesab olunurdu.

Əlavə ədəbiyyat

• Мантика // Атеистический словарь (2-е изд., испр. и доп 200000 nüs.). М.: Политиздат. Абдусамедов А. И., Алейник Р. М., Алиева Б. А. и др.; Под общ. ред. Новикова, Михаил Петрович. 1985. 252.
• Ауспиции  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.