Azərbaycan mübarizə yolunda
Azərbaycan mübarizə yolunda (fr. L'Azerbaïdjan en lutte pour l'indépendance) — Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 1930-cu ildə Parisdə fransız dilində çap edilmiş 13 bölmədən ibarət əsəri. Əsərdə Azərbaycan haqqında ümumi məlumat, ictimai-siyasi, iqtisadi vəziyyət, Cümhuriyyətə gedən yol, rus işğalı, mühacirətdə istiqlal mübarizəsi kimi mövzulardan bəhs edilir.[1][2]
| Azərbaycan mübarizə yolunda | |
|---|---|
| fr. L'Azerbaïdjan en lutte pour l'indépendance | |
.jpg) | |
| Müəllif | Məhəmməd Əmin Rəsulzadə |
| Orijinalın dili | fransız dili |
| Orijinalın nəşr ili | 1930 |
Haqqında redaktə
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin yazdığı “Azərbaycan mübarizə yolunda” kitabı 1930-cu ildə Parisdə fransız dilində çap edilib. 2019-cu ildə kitab ilk dəfə Azərbaycan dilində nəşr olunub. Kitabın tərcüməçisi Tural Mehbaliyevdir. Əsər 13 bölmədən ibarətdir. Kitab Avropa oxucusu üçün nəzərdə tutulduğuna görə, Rəsulzadə Azərbaycan ədəbiyyatından, fəlsəfəsindən bəhs edərkən Füzuli ilə Şekspiri, Axundzadə ilə Molyerin adlarını müqayisəli şəkildə çəkir, Mirzə Şəfinin alman filosof və şairi Bodenştedtin müəllimi olduğunu vurğulayır. Azərbaycan teatrında isə qərb müəlliflərinin əsərlərinin oynanıldığını yazır:
|
Azərbaycan teatrının repertuarında yüksək səviyyədə tərcümə olunmuş xarici tamaşalar da yer alırdı. Belə tamaşaların sırasında Şekspirin “Hamlet” və “Otello”sunu, Şillerin “Qaçaqlar”ını, İbsenin “Doktor Stokman”ını, Qoqolun “Müfəttiş”ini, Molyerin komediyalarını və bir çox başqa əsərlərin adını çəkmək olar. | 
|
1930-cu illərin əvvəllərində Azərbaycanda ruslara qarşı böyük kəndli hərəkatı başlamışdı. Rəsulzadənin əsərinin əsas qayəsi də bu hadisə ilə bağlıdır. Sovet dönəmində bu hərəkat haqqında bilgilər gizlədilsə də, mühacirət mətbuatında, xüsusilə də, “Odlu Yurd” dərgisində və “Bildiriş” qəzetində bu barədə kifayət qədər maraqlı məlumatlar var. Azərbaycanın demək olar ki, bütün bölgələrini bürüyən bu hərəkat qarşısında bolşeviklər bir müddət mübarizə apara bilmədilər. Amma bu fakt işğaldan 10 il ötməsinə baxmayaraq əhalinin mövcud rejimi qəbul etmədiyini göstərirdi. Rəsulzadə haqlı olaraq əsərində yazır:
|
|
Millət inanılmaz əziyyət çəkir, dağlara çəkilən üsyançılar xaricdən heç bir dəstək almadan möhtəşəm şücaət göstərirlər. Gələcəkdə onları daha ağır nəticələr gözləyir. Bəlkə də, məğlub olacaqlar. Lakin bu məğlubiyyət maddi və müvəqqəti xarakter daşıyacaq. Çünki onlar azadlıq, siyasi və hüquqi müstəqillik kimi yüksək ideyalar uğrunda döyüşdükləri üçün artıq mənəvi olaraq qalibdirlər. |
|
Kitab Parisdə fransızca çap olunduğu üçün həm də çağdaş dünyaya ünvanlanıb. Təsadüfi deyil ki, Rəsulzadə Azərbaycan xalqının mübarizəsi haqqında bilgi verdikdən sonra yekunda yazır:
|
|
Sivil dünyanın nümayəndələri, indi söz sizindir. Qana bulanmış Azərbaycan digər Qafqaz xalqları ilə birlikdə sizin maddi olmasa belə, mənəvi dəstəyinizi və bu zülmə qarşı etirazınızı gözləyir. |
|
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Nərmin Əkbərli. "Rəsulzadənin fransızca kitabı tərcümə edildi – İlk dəfə". axar.az. 25 iyun 2019. 28 iyun 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Rəsulzadənin fransızca kitabı tərcümə edildi". afn.az. 25 iyun 2019. 28 iyun 2019 tarixində arxivləşdirilib.