Azərbaycanda intihar

Azərbaycanda intihar

Arxa plan

redaktə

Ölkə qanunvericiliyi

redaktə
İntihar Köməkli intihar Evtanaziya Cəza
qanuni
qeyri-qanuni
qeyri-qanuni
Maddə 125. Özünü öldürmə həddinə çatdırma

Təqsirkardan maddi, xidməti və ya sair cəhətdən asılı olmuş zərərçəkmiş şəxsi onunla amansız rəftar etmə, onun ləyaqətini mütəmadi olaraq alçaltma, ona hədə-qorxu gəlmə yolu ilə özünü öldürmə və ya özünü öldürməyə cəhd həddinə çatdırma— üç ildən yeddi ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.[1]

Dini fikirlər

redaktə

VIII əsrdən Azərbaycanda yayılmış İslam dinin müqəddəs kitabında qeyd edilir:

"Ey iman gətirənlər! Qarşılıqlı razılıqla edilən alış-veriş müstəsna olmaqla, bir-birinizin mallarını haqsız bəhanələrlə (haqsız yerə) yeməyin və özünüzü öldürməyin! Həqiqətən, Allah sizə qarşı mərhəmətlidir!" (Ən-Nisa surəsi)

Əbu Hüreyrə başqa bir rəvayətlə Məhəmməd peyğəmbərin belə dediyini nəql edib:

"Özünü boğub intihar edən Cəhənnəmdə də boğar. Özünə bir şey batırmaqla intihar edən həmin şeyi Cəhənnəm atəşində də özünə batırar. Özünü hündür bir yerdən atıb intihar edən Cəhənnəmdə də özünü atar".

Şərqi pravoslav kilsəsinə görə intihar Tanrının fiziki həyat hədiyyəsinin rəddi hesab edilir. Roma-Katolik kilsəsi teologiyasına görə intihar "Öldürməyin" əmrinə zidd olan günahdır.

Statistika

redaktə

Ölkə statistikası

redaktə
Azərbaycanın
intihar statistikası
İl Say
2008[2] 138
2009 165
2010 289
2011[3] 414
2012 482
2013[4] 436 (43-ü intihara cəhd)
2014[5] 490
2015 499
2016 507
2017 498
2018 521
2019 316 (ilk 7 ay)

Ölkədə kəndlərə nisbətən şəhərlərin, əsasən də Bakının intihar payı digər yerlərdən daha çoxdur (2013-cü il məlumatı). Mütəxəssislərə görə rəsmi statistikada qeyd edilən rəqəmlər əslində “daha yüksək” olmalıdır, çünki intihar hadisələri adətən ailələrin açıqlamaq istəmədiyi mövzulardandır.[2]

Psixoloq Elnur Rüstəmova görə insanlar daha çox diqqət cəlb etmək üçün “göstərişli intiharlara” əl atır. Səbəblər ailədaxili konfliktlər, sosial qayğılar və psixoloji xəstəliklərdir. "Sevgi məsələləri"nə görə intihar edənlər barədə psixoloq deyir ki, milli ədəbiyyatda sevgi dastanlarının əksəri “əzablar üzərində qurulub”.[2]

Bakıda "intihar məkanları"na Qız qalası, Xəzər dənizi, Koroğlu körpüsü misal göstərilə bilər. Yevgeni Paxomovun Qız qalası haqqında dediyi əfsanəyə görə şahın qızı özünü qaladan Xəzər dənizinə ataraq intihar edir.[6] İntiharların qarşısını almaq məqsədilə Qız qalasının müşahidə hissəsinə şüşə divarlar bərkidilib. Belə ki, İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq İdarəsinin sifarişi ilə Qız qalası abidəsinin baxış meydançasında şəffaf şüşə konstruksiyası quraşdırılıb. Kənardan görünməyən, eyni zamanda tarixi abidənin xarici görünüşünə xələl gətirməyən konstruksiya 1,4 metr hündürlükdə olmaqla baxış meydançasının kənarları boyu yerləşdirilib və ziyarətçilərə şəhərin mənzərəsini seyr etməyə heç bir maneə yaratmır.[7]

Beynəlxalq siyahılarda

redaktə

2016-cı il məlumatlarına görə Azərbaycan 183 ölkə arasında 100 min nəfərə düşən intihar hallarına görı 175-ci yerdədir (bir neçə ölkə eyni yeri tuta bilər).

100 min nəfərə düşən ölüm halları (2016-cı il)[8]
Ölkələr
siyahısında
yeri
Ölkə Hər iki cins Kişilər Qadınlar Kişi-qadın nisbəti
3   Rusiya 26.5 48.3 7.5 6.44
116   Türkiyə 7.2 11.3 3.2 3.53
123   Gürcüstan 6.7 12.3 1.9 6.47
138   Ermənistan 5.7 10.1 2.0 5.05
155   İran 4.0 4.9 3.1 1.58
175   Azərbaycan 2.6 4.3 1.0 4.3

İntihar edənlər və ya cəhd edənlər

redaktə

Məşhurlar

redaktə
 
“Fiqaronun toyu”nda Süzanna rolunda Fatma Qədri

Şübhəli hallar

redaktə

Ölkədə rezonans doğuranlar

redaktə

Terror aktları

redaktə

Populyar mədəniyyətdə

redaktə

Kinematoqrafiyada

redaktə
  • Bir addım. Qarabağ müharibəsində gözlərini itirmiş Yusif intihar etmək qərarına gəlir.

İstinadlar

redaktə
  1. "Criminal Code Article 125" (PDF). Government of Azerbaijan. 2019-09-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-13.
  2. 1 2 3 "Azərbaycanda intihar halları niyə artıb?". 2021-08-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
  3. "2011-ci ilin intihar statistikası". 2019-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
  4. "Azərbaycanda niyə intihar edirlər?". 2021-02-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
  5. "İntiharların əsl səbəbləri və çıxış yolları - TƏHLİL". 2021-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-26.
  6. Bakı şəhərinin tarixi. Sara Aşurbəyli. Bakı, 2006. səh 145-146
  7. "Bakının intihar "məkanları"". 2019-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-27.
  8. "Suicide rates Data by country". World Health Organization. 2016. 14 April 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2018.