Vikipediya

Azov (alay)

Ukrayna Milli Qvardiyasının alayı
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Azov (dəqiqləşdirmə).

"Azov" xüsusi təyinatlılar dəstəsi (ukr. Окремий загін спеціального призначення «Азов») — Ukrayna Milli Qvardiyasının Şərq Əməliyyat-Ərazi Birliyinin 3057 saylı hərbi hissəsinin tərkibində olan bölmə.[6]

"Azov" xüsusi təyinatlı bölməsi, 3057 saylı hərbi hissə
ukr. Окремий загін спеціального призначення «Азов»
Növü könüllü alay
Yaranma tarixi 4 may 2014-cü ildən
Ölkə  Ukrayna
Tabedir Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyi
Daxildir Ukrayna Milli Qvardiya
Qərargah Mariupol, Donetsk vilayəti, Ukrayna
Ləqəbi "Qara adamlar"[1][2][3]
Rəngləri sarı-mavi, qara
Müharibələr Donbass müharibəsi
Rusiyanın Ukraynanı işğalı (2022)
Döyüşlər Mariupolda qarşıdurma (2014)
İlovaisk uğrunda döyüşlər (2014)
Şirokino uğrunda döyüşlər (2014)
Maryinka uğrunda döyüşlər (2015)
Mariupol uğrunda döyüşlər (2022)
Komandanlıq
Komandir Denis Prokopenko[4][5]
Məşhur komandirləri Andrey Biletski
İqor Mixaylenko
Vladimir Şpara
Maksim Jorin
Yaroslav Qonçar
İqor Mosiyçuk
İqor Krivoruçko
Oleq Odnorozhenko
Rodion Dobrodomov (†)
Yaroslav Babiç (†)
azov.org.ua
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bölmə 2014-cü ilin may ayında Mariupolda könüllülərdən, ilkin olaraq Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin Xüsusi Təyinatlı Polis Patrul Xidmətinin batalyonu kimi yaradılıb.[7][8][9] 2014-cü ilin sentyabrında alaya çevrilib. 2014-cü ilin noyabrında Ukrayna Milli Qvardiyasının tərkibinə daxil olub.[10][11] 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra alay Mariupolun mühasirəsi zamanı şəhərin müdafiəsindəki roluna görə yenidən diqqət çəkdi.

Yaradılma tarixi

redaktə

2014-cü il aprelin 13-də Ukraynanın daxili işlər naziri Arsen Avakov Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin patrul xidmətinin “mülki birləşmələr əsasında” xüsusi bölmələrinin yaradılması barədə qərar qəbul edildiyini açıqladı.[12][13]

Batalyonun keçmiş rəhbərlərindən biri Yaroslav Qonçarın sözlərinə görə, Azov batalyonu mayın 4-də Mariupol şəhər şurasının deputatı Aleksandr Yaroşenko, Avromaydan fəalı Yaroslav Qonçar, Ukraynanın xalq deputatı Oleq Lyaşkonun, Sosialist Milli Assambleyasının mətbuat katibi İqor Mosiyçuk və siyasətçi Dmitri Korçinskinin iştirak etdiyi toplantıda fəaliyyətə başlayıb.[14] İclasda iki qrupun - Avromaydan fəalları və Mosiyçukun "qara adamlar"ının (ultramillətçilər) birləşdirilməsi qərara alındı.[15][16] Batalyonun tərkibində Kiyev ultrasları da var idi.[17]

Avakovun himayəsi batalyona qurulandan altı ay sonra öz sayını artırmağa və alay statusu almağa imkan verdi.

Kadr hazırlığı Zaporojye vilayətinin Berdyansk şəhərində baş tutdu.[18] 2014-cü ilin məlumatına görə, bu yaşayış məntəqəsi bölmənin əsasını təşkil etmişdir.[19]. Daha sonra Ukraynanın keçmiş prezidenti Viktor Yanukoviçin Urzufdakı iqamətgahı alayın əsas bazası və qərargahına çevrildi.[20][21] 2014-cü ilin iyun ayının sonunda batalyonun üzvlərinin sayı 500 nəfərə çatdı.[22][23]

Sentyabrın 17-də batalyonun Facebook səhifəsində verilən məlumata görə, Azov Batalyonu Azov Alayına çevrildi.[10]

Oktyabrın 9-da Daxili İşlər Naziri Arsen Avakov elan etdi ki, Daxili İşlər Nazirliyinin “Azov” xüsusi təyinatlı alayının əlavə heyətlə Ukrayna Milli Qvardiyasına təhvil verilməsinə hazırlıq barədə qərar qəbul edilib. Hərbi hissə mütəxəssislər və texnika, o cümlədən artilleriya batalyonu ilə gücləndirildi.[24] Noyabrın 10-da o, bununla bağlı müvafiq əmri imzaladı.

Maliyyə və maddi dəstək

redaktə

2014-cü il avqustun əvvəlinə qədər o vaxt hələ də batalyon olan "Azov" İqor Kolomoyski tərəfindən maliyyələşdirilirdi.[25][26][27]. Avqustun 2-də Dnepropetrovsk Vilayət Dövlət Administrasiyası rəhbərinin müavini Boris Filatov Facebook-da elan etdi ki, “faşist ... Mosiyçuk” və Oleq Lyaşkonun özünün piarı ilə əlaqədar Azov və Şaxtersk batalyonlarının maliyyəsi kəsilib.[28] Nəticədə 2014-cü ilin avqustunda İqor Mosiyçuk batalyonu tərk etdi, bundan sonra maliyyələşmə bərpa olundu.[29]

Alay xidməti silahları Daxili İşlər Nazirliyindən alır, həm də dövlət büdcəsindən maliyyələşir.[30] Həmçinin, alayın maliyyələşdirilməsinin və avadanlıqla təminatının[31] əsas mənbələri şəxsi ianələr,[32][33] könüllülər hərəkatına dəstək, xeyriyyə fondları və iş adamlarının köməyidir.[34][35][36][37][38] Alaya dəstək məqsədilə müntəzəm olaraq Ukrayna şəhərlərində xeyriyyə konsertləri keçirilir.[39][40][41]

Alay komandiri Andrey Biletskinin sözlərinə görə, Azov alayını əvvəlcə Donetsk vilayətinin keçmiş qubernatoru Sergey Taruta dəstəkləyirdi.[42]

HBL.fi nəşrinin jurnalistinin məlumatına görə, Azov alayının əsgərləri cəbhə xəttindən Ukraynanın ən məşhur kurort zonalarından birində yerləşən bazaya qayıdırlar. “Ukraynanın nizami ordusunda şərait çox vaxt daha təvazökar olur” deyə jurnalist qeyd edir.[43]

Heyəti və komplektləşdirilməsi

redaktə
 
Andrey Biletski "Azov" könüllüləri ilə, iyun 2014-cü il. Bu zaman "Azov" tamamilə qara maskalara və geyimə görə "Qara Korpus" kimi tanınırdı.[44]

Əvvəlcə bölmənin əsasını miliyyətçi təşkilatlar olan "Sosial-Milli Assambleya" və "Ukrayna Patriotu"[45] üzvləri, "Avtomaydan" fəalları və müxtəlif Maydan Özünümüdafiəsi dəstələrinin üzvləri təşkil edirdi.[46][47] Daha sonra Dinamo Kiyev FK[48] və Şaxtyor Donetsk FK[49] futbol klublarının ultras nümayəndələri, Dmitri Korçinskinin “Qardaşlıq” partiyasının üzvləri[50] (“İsa Məsihin yüzlüyü”[51]), OUN fəalları,[52] Kazak Atıcılar Qardaşlığının üzvləri alaya daxil oldular.[53][54]

Daxili İşlər Nazirliyinin “Azov” xüsusi alayının komandiri Vladimir Şparının sözlərinə görə, hərbi bölmədə “artıq hərbi xidmət təcrübəsi olan ukraynalı vətənpərvərlər” xidmət edir.[55] Alay komandirinin müavini Yaroslav Qonçarın sözlərinə görə, “hərbi bölmənin əsas sütununu noyabrın 21-də Maydana gedən adamlar təşkil edir. Bunlar müxtəlif "yüzlər"dən,[16] "Avromaydandan olan insanlardır”. "Azov"un mətbuat katibi Anna Senikin sözlərinə görə bölmənin onurğa sütununu İctimai-Milli Assambleyanın fəalları təşkil edir və bölmənin başında Sosial-Milli Assambleya rəhbərliyi dayanır. Onun sözlərinə görə, "Azov"un təxminən 60%-i Ukraynanın şərqində yaşayan sakinlərdən ibarətdir.[56]

Hərbi bölmədə xidmət edənlərin maksimum sayı Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən 500 nəfər müəyyən edilib.[57]

  • 12 may 2014-cü ildə "Azov"da ən azı 70 döyüşçü var idi.[58]
  • Mayın 18-də 20-46 yaşlarında olan 45 nəfərdən ibarət ikinci könüllülər qrupu Donbasa gəldi. Onların arasında Donetsk, Dnepropetrovsk, Xarkov, Luqansk, Kiyev, eləcə də Qərbi Ukrayna nümayəndələri var idi. "Alay"a qəbul edilənlərin bəziləri Dmitri Korçinskinin "Qardaşlar partiyası"ndan və Ukrayna Patriotları hərəkatından idi. Bəziləri isə heç bir siyasi partiya və hərəkatın üzvü deyildi.[50]
  • 2014-cü il iyunun 3-də yaşı 20-30 arasında olan daha 40 könüllü and içdi. Bu vaxt artıq "Azov" üzvləri 250 nəfər təşkil edirdi. Qoşulanlar arasında Ukraynanın müxtəlif bölgələrindən olan insanlar, eləcə də bir İtaliya vətəndaşı var idi. And içənlər arasında Kiyevin “Dinamo” futbol klubunun bir qrup ultrası da olub.[59][60] "Azov"da beynəlxalq sağçı radikal struktur Mizantropik Bölmənin (MD) nümayəndələri var ki, onların tərəfdarlarına Rusiya və Belarusda da rast gəlinir.[61]
  • 2014-cü il iyunun 23-də “Azov”ların sayı 500 nəfərə yüksəldi.[22][62][63].
  • 2014-cü il oktyabrın 9-da “Azov” üzvlərinin sayı 800 nəfər təşkil edirdi.

Silahlanması

redaktə

Yüngül silahlar

redaktə

AKM,[64] AK-74,[19][55][65] Fort-221 avtomatları,[66] SVD snayper tüfəngləri,[19][65] PKM[19][65] və NSV pulemyotları.[67]

Ağır silahlar

redaktə

Ən azı 1 MT-12 topu, 2 D-30 haubitsa, 4 2B11 minaatan,[68] həmçinin ZU-23-2 zenit topları[69] və RPG-7 qumbaraatanları.[67]

Texnika

redaktə

4 sentyabr 2014-cü il tarixinədək alayın avtomobil parkı 2 zirehli maşın və yük maşınları əsasında bir neçə topa malik maşından ibarət idi.[70] Bu texnikanın demək olar ki, hamısı Novoazovsk yaxınlığında gedən döyüşlər zamanı məhv edildi.[71] 2015-ci ilin iyun ayına olan məlumata görə, alayın xidmətində qalan şassisində tank təkəri olan bir Kamaz yük maşını məlumdur.[66]

Sonradan könüllülərdən ən azı 1 ədəd BTR-60 alındı, sonradan bu, Ukrayna xüsusi polisinin (komandir Oleq Viktoroviç Şiryaev)[72] "Vostoçnıy Korpusu" bölümünə verildi. Bundan əlavə, Azov alayının tərkibinə ən azı bir BTR-70[73] və müxtəlif modifikasiyalı bir neçə BRDM-2 daxil idi.[73][74][75]

Nəqliyyat dəstəyi - əsasən könüllülərdən alınan yük maşınları,[76] yolsuzluq[77][78] və xüsusi minik avtomobilləri,[79] mikroavtobuslar,[80] həmçinin müxtəlif markalı motosikletlərdir.[81]

2014-cü ilin sentyabrında Ukrayna Milli Qvardiyasına daxil olmaqla, alay Milli Qvardiyanın qalan hissələri kimi ağır texnika ilə təchiz olunmaq imkanı əldə etdi.

2016-cı ilin yanvarına qədər Azov tərkibində T-64B1M tankları ilə silahlanmış bir tank tabotu var idi və bütün bölmə aşağıdakılarla silahlanmışdı: ZU-23-2 ilə silahlanmış 5 ədəd MT-LB,[82] 2 BTR-3, 2 KrAZ-Şrek, 2 BBM "Kozak-2", 6 KrAZ Spartan, bir neçə KrAZ Cougar, bir neçə KrAZ-5233BE "Spetsnaz", ondan çox Mitsubishi L200 və köməkçi maşınlarla.[83][84]

Qənimət olaraq alayın əsgərləri bir BTR-80[85] və bir zədələnmiş T-64 ələ keçiriblər,[86] lakin onların alay tərəfindən qəbul edilməsi barədə məlumat yoxdur.

Simvolları

redaktə
  •  
    Azov alayında və mülki korpusda istifadə edilən əsas qol şevronu[87]
  •  
    Qalxanın üzərində "Qurd dırnağı" və "Qara Günəş" simvolları
  •  
    “Azov” alayında istifadə edilən “Qara Korpus” şevronu[88]
  •  
    "Azov" xüsusi polis patrul xidməti alayının şevronu

Alayın şevronunun yuxarı hissəsində monoqram var ki, alayın komandiri Andrey Biletski bunu "tarixi işarələrə" anlamında bir-birinin üzərinə qoyulmuş ukrayna hərfləri kimi izah edir: "I" (Ukrayna İdeyası) və "N" (Ukrayna Xalqı).[34][89] Hal-hazırda İctimai-Milli Assambleya və Ukrayna Patriotu kimi Ukrayna milliyyətçi təşkilatları tərəfindən identifikasiya simvolu kimi istifadə olunur. Həmçinin, təşkilatın məlumatına görə, oxşar simvollar Ukrayna heraldikasında, xüsusən də Biletski və Bilikoviçin emblemlərində var. Bu simvolu seçərkən, Andrey Biletskinin sözlərinə görə, “biz müstəsna olaraq onun Ukrayna ənənələrinə uyğun tərtibini istəmişik və bu işdə orta əsr alman heraldikasına və daha çox - Milli Sosialist Almaniyasının simvollarına istinad etmədən fərqli məzmun seçmişik. Bu da onların üslubundan vizual olaraq fərqlənir".[90] Keçmişdə o, Ukrayna Sosial-Milli Partiyasının rəsmi simvolu olub.

Tənqidçilər qeyd edirlər ki, bu simvol həm də Nasist Almaniyası tərəfindən, xüsusən də “Reyx” 2-ci SS Tank Diviziyasının emblemində istifadə edilmiş "Volfsangel"in (“qurd dırmağı”) təsviridir[91][92] və müasir neonasizmdə istifadə olunur.[93][94][95][96] "Reuters" agentliyinin jurnalisti Qabriela Bacinska qeyd edir ki, “simvol sarı fonda qara svastikaya bənzəyir”.[97]

Ukraynanın daxili işlər naziri Arsen Avakov 2014-cü ildə Ukraynanın "Fokus" jurnalına verdiyi müsahibədə işarənin nasist mənsubiyyətini inkar edərək, "Səhv edirsiniz. Bu emblem - Nobel emblemi də daxil olmaqla, əslində Latın N hərfinin oval şəklində olan adi formasıdır.[92] Bir çox Avropa şəhərlərində bu işarəni şəhərlərin emblemlərində görmək olar, onu da vurğulayım ki, mənə kim deyir ki, bu uşaqlar nasist görüşlərini təbliğ edir, svastika taxırlar və sair, açıq şəkildə yalan danışır və axmaqlıq edir. Azov döyüşçüləri ilə çoxlu saatlarla söhbət etmişəm. Orada nə nasizm var, nə də svastika.”

Azov embleminin daha bir variantından da istifadə olunur ki, burdada qalxan üzərində "Qara Günəş" təsviri var.

Fəaliyyəti

redaktə

Azov batalyonu 2014-cü il mayın 6-dan etibarən Ukraynanın şərqindəki silahlı münaqişə ilə bağlı Mariupolda baş verən hadisələrdə fəal iştirak edir.

Rusiyanın Ukraynanı işğalı (2022)

redaktə

24 fevral 2022-ci ildə Rusiya Ukraynaya hücum etdi. Moskva vaxtı ilə saat 06:00-da (UTC+3) Rusiya prezidenti Vladimir Putin Ukraynanın şərqində xüsusi hərbi əməliyyat elan etdi. Daha sonra, paytaxt Kiyev də daxil olmaqla, ölkənin müxtəlif yerlərində raket zərbələri endirildi. Hərbi əməliyyatlar Ukraynanın şərqində daha intensiv hal almağa başladı. Rusiyanın şərqdə əsas hədəfi Mariupol şəhəri oldu. Martın 2-də rus qoşunları şəhəri tamamilə mühasirəyə aldılar, bundan sonra tədricən şəhərə nəzarəti ələ keçirməyə başladılar.[98][99][100]

Mühasirəyə alınmış Mariupolun hərtərəfli müdafiəsində Azov alayı iştirak edirdi. Alayın əsas müdafiə mövqeyi Azovstal metallurgiya zavodudur.[101] Aprelin 13-də alayın dəstəyi ilə 36-cı Əlahiddə Dəniz Briqadası alayın qüvvələri ilə əlaqə qura bildi və şəhəri daha da saxlamağa davam etdi.[102]

Beynəlxalq səviyyədə qəbul edilməsi

redaktə

ABŞ silahları və təlimləri

redaktə

2015-ci ilin martında Ukraynanın daxili işlər naziri Arsen Avakov Azov alayının Qorxmaz Mühafizə əməliyyatı təlim missiyasında Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusunun qoşunları tərəfindən təlim keçəcək ilk bölmələr arasında olacağını açıqlamışdı.[103][104] Bununla belə, ABŞ Nümayəndələr Palatası neo-nasist mənşəli olması səbəbindən batalyona istənilən yardımı (silah və təlim də daxil olmaqla) bloklayan düzəlişi qəbul etdiyinə görə, 12 iyun 2015-ci ildə ABŞ təlimi dayandırıldı.[105][106] Düzəliş daha sonra 2015-ci ilin noyabrında ləğv edildi.[105] Ceyms Karden "The Nation" jurnalındakı məqaləsində yazırdı ki, “Ev Müdafiəsi Təxsisatlar Komitəsi Pentaqonun "Conyers-Yoho" düzəlişini qanun layihəsinin mətnindən çıxarmaq üçün təzyiqə məruz qalıb."[107]

Azov 20 Noyabr 2017-ci il tarixində öz internet saytında media relizini dərc edərək, noyabrın 16-da xarici zabit heyəti olan Birləşmiş Ştatların Silahlı Qüvvələri və Kanada Silahlı Qüvvələrinin nümayəndələri görüşdüyünü bildirmişdir.[108] "Jacobin" jurnalı üçün yazan Branko Marcetic deyir ki, Azov üzvləri ABŞ hərbçiləri və NATO rəsmiləri ilə görüşən yerdə şəkillləri çəkilib.[109]

ABŞ Demokratlar Partiyasından terrorçuların adının verilməsi tələbi

redaktə

2019-cu ilin oktyabrında ABŞ Nümayəndələr Palatasının Demokrat Partiyasından olan üzvləri Azov Batalyonunun və digər iki ifrat sağçı qrupun ABŞ Dövlət Departamenti tərəfindən Xarici Terror Təşkilatı kimi təsnif edilməsini xahiş etmişdilər. Buna səbəb həmin ilin əvvəlində Kraystçerç məscidlərinə hücumda sol sağçıların iştirak etməsi idi. Bu tələb Ukraynada Azov tərəfdarlarının etirazına səbəb oldu.[110][111][112]

2020-ci ilin fevralında Atlantika Şurası Anton Şexovtsovun Azovun Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən verilmiş əmrlə Ukrayna Milli Qvardiyasının alayı olması və buna görə də rəsmi strukturların bir hissəsi olması və əmrlərə əməl etməsi kimi səbəblərə görə xarici terror təşkilatı kimi tanınmamalı olduğunu iddia edən məqaləsini dərc etdi. Həmçinin o, Azovun bəzilərinin dediyi kimi Brenton Tarrant, "Rise Above" Hərəkatı və ümumiyyətlə Amerika sağçı terrorçu, ekstremist təşkilatlarla əlaqələrinin sübutunun yoxluğunu yazmışdır.[113]

Rusiya təbliğatında istifadə

redaktə

Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynanı işğalına haqq qazandırmaqda alay Ukraynanın “denazifikasiyası” iddialarında əsas rol oynayır. Rusiya mediası Azovun Ukraynadakı fəaliyyətini və təsirini şişirdərək bütün Ukrayna hökumətinin və ordusunun nasist nəzarəti altında olması təbliğatını aparır.[114][115]

Mariupolun mühasirəsi zamanı Rusiya Azovun döyüşdə olmasından müharibə cinayətlərinə bəraət qazandırmaqda ittiham olunurdu.[116][117] Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Mariupol xəstəxanasına aviazərbənin endirilməsinə haqq qazandıraraq bildirib ki, Azov xəstəxanadan baza kimi istifadə edib və bundan əvvəl xəstələri və işçiləri qovub. Martın 16-da təxminən 1300 mülki şəxsə sığınan Donetsk Regional Dram Teatrı hava hücumu nəticəsində vuruldu və böyük ölçüdə məhv edildi.[118] Rusiya hücumu təkzib edərək iddia edib ki, Azov alayı mülki vətəndaşları binada girov götürmüş və Rusiyanı ittiham etmək üçün özləri də teatrı bombalayıblar.[118][119]

Yaponiya

redaktə

2022-ci ilin aprelində Yaponiyanın İctimai Təhlükəsizlik Kəşfiyyat İdarəsi Azov Alayının Beynəlxalq Terrorizmlə Mübarizə Kitabçasından çıxardı və onun neonasist təşkilatı statusunu şübhə altına aldı. Yaponiya tərəfi Alayın terror təşkilatları arasına əlavə edilməsi məlumatının şübhəli olduğunu və səhvə görə peşman olduqlarını söyləyib.[120]

Qalereya

redaktə
  •  
    Azov batalyonunun əsgərləri 2014-cü ildə Donbasda müharibə zamanı BMP-2 piyada döyüş maşını yaxınlığında mövqe tuturlar
  •  
    Azov qüvvələri Şirokin döyüşü zamanı
  •  
    Azov alayı zirehli maşında patrul zamaqnı, təxminən 2014-cü il.
  •  
    Azov əsgərləri hərbi paradda, Mariupol, 2021-ci il
  •  
    Azov 2021-ci ildə KrAZ Şrek və MRAP ilə parad keçidində
  •  
    Azov, 2021-ci ildə BTR-80 zirehli transportyor ilə paradda keçid zamanı
  •  
    Andrey Biletski 2014-cü ilin iyulunda Mariupol yaxınlığında patrul zamanı batalyonun bölmələrinə rəhbərlik edir
  •  
    İsveçli Azov könüllüləri Mikael Skillt və "Mikola"
  •  
    Azov alayının küçə sərgisi – Xarkov
  •  
    Mikroavtobus Vauxhall Movano. Yardımçı maşınlar da alayın vahid kamuflyajına bürünüblər. "Azov" alayının taktiki nişanı görünür.
  •  
    Mariupolun Azadlıq meydanında Azov alayının texnikası. Alayın bütün texnikası qırıq xətlərin vahid orijinal kamuflyajına malikdir.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Чёрные человечки ("Il Giornale", Италия)". 2014-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  2. ↑ ""Чёрные человечки" пообещали убивать всех противников украинской власти". 2014-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  3. ↑ "Западные СМИ пытаются узнать, кто такие "чёрные человечки"". 2014-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  4. ↑ "Про АЗОВ // Сайт Азова". 2018-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  5. ↑ "Новобранці поповнили ряди ОЗСП «Азов» Нацгвардії України". 2018-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  6. ↑ "Роз'яснення щодо статусу спецпідрозділу «Азов» // Сайт НГУ, 23 квітня 2015". 2015-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  7. ↑ Pancevski, Bojan. "Kiev lets loose Men in Black; Shadowy bands of paramilitaries are taking over in eastern Ukraine as the regular army falters. Bojan Pancevski meets the leaders in Mariupol". en:The Sunday Times (London). 11 May 2014. 26 May 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 July 2014.
  8. ↑ Калинин, Алексей. Командир батальона «Азов» Владимир Шпара: «Мы пришли не за властью, а защищать свою Родину» Arxivləşdirilib 2014-07-01 at the Wayback Machine // Pro.Berdyansk.Biz.UA, 12 июня 2014
  9. ↑ Полк «Азов» вошёл в состав Нацгвардии[ölü keçid] // «ru:112ua.tv», 12.11.2014
  10. ↑ 1 2 Батальон «Азов» первым из добровольческих формирований стал полком Arxivləşdirilib 2014-09-21 at the Wayback Machine // ru:podrobnosti.ua, 18.09.2014
  11. ↑ "Аваков: Порошенко не розпускав батальйони". 2014-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  12. ↑ МВД Украины создаёт спецподразделения по охране общественного порядка Arxivləşdirilib 2014-05-17 at the Wayback Machine // ru:ИТАР-ТАСС от 15 апреля 2014
  13. ↑ Павел Федосенко. В батальон «Харьков» пришли первые 100 добровольцев Arxivləşdirilib 2014-05-29 at the Wayback Machine // vesti.ua, 13 апреля 2014
  14. ↑  (ing.) Anna Nemtsova. War and Murder in Eastern Ukraine Arxivləşdirilib 2017-02-14 at the Wayback Machine // The Daily Beast, 27 May 2014
  15. ↑ Лилия Рагуцкая. "Замкомандира батальона "Азов": Главная беда сегодня - это отсутствие границ. Их вообще нет!". «Обозреватель». 11.06.2014. 2014-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.06.2014.
  16. ↑ 1 2 "Добровольцы. Надежда Украины и армии. Мысли про «Азов»". ru:Укринформ. 21.05.2014. 2014-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.06.2014.
  17. ↑ Группа ультрас киевского «Динамо» вошла в батальон «Азов» Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine // ru:Росбалт, 04.06.2014
  18. ↑ "В Запорожской области бойцы батальона «Азов» проходят учения". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  19. ↑ 1 2 3 4 Федченко Ф. Национальная Гвардия Украины (2014) // ru:Зарубежное военное обозрение (журнал) (русский). № 8. — 2014. август. — 45—55. ISSN 0134-921X.
  20. ↑ Дачу Януковича передали батальону «Азов» и украсили «петриковкой» Arxivləşdirilib 2016-05-05 at the Wayback Machine // ru:РИА Новости, 27.08.2014]
  21. ↑ "Мониторинг СМИ: Дачу Януковича превратили в базу батальона «Азов»". News-w.com. 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-18.
  22. ↑ 1 2 Батальон «Азов» увеличил численность до 500 бойцов — Новости Украины на 1+1 Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine // ru:ТСН.ua
  23. ↑ "Численность батальона Азов увеличилась на 500 человек | ITERANET.RU". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  24. ↑ Полк «Азов» перейдёт в состав Нацгвардии — Аваков Arxivləşdirilib 2014-10-11 at the Wayback Machine // ИА Интерфакс-Украина
  25. ↑ Марина Магай Нападение на посольство России в Киеве мог устроить батальон «Азов» Arxivləşdirilib 2014-08-26 at the Wayback Machine // ru:РБК, 14.06.2014
  26. ↑ Коломойский прекратил финансирование батальонов «Азов» и «Шахтерск» — заявление Arxivləşdirilib 2014-08-31 at the Wayback Machine // ru:dialog.ua, 02.08.2014
  27. ↑ Коломойский разругался с Ляшко и отказался содержать карателей из батальонов «Азов» и «Шахтерск» Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine // Время, 08.08.2014
  28. ↑ Филатов отказал в финансировании «вонючему нацисту» Arxivləşdirilib 2014-09-03 at the Wayback Machine // Обозреватель
  29. ↑ Тарас Козуб. «Ляшко отказался идти под крыло Коломойского» Arxivləşdirilib 2015-01-28 at the Wayback Machine «Вести», 04.08.2014
  30. ↑ "Украинский полк «Азов» получил шесть бронеавтомобилей, способных сбивать вертолеты". ru:Газета.ру. 2015-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-25.
  31. ↑ У батальона «Азов» появился свой «Укропчик» Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine // mariupol.tv
  32. ↑ "Благотворительный фонд «Нова країна» передал помощь батальону «Азов» и продолжает собирать деньги на спецсредства индивидуальной защиты". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-20.
  33. ↑ "Подяка за 7 планшет від батальйону «Азов» — People's Project.com". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  34. ↑ 1 2 "Андрей Билецкий: Мариуполь готов к обороне". 2014-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  35. ↑ Кто защищает Украину в составе батальонов терробороны[ölü keçid]
  36. ↑ "Заместитель командира «Азова» рассказал о финансировании батальона и поблагодарил ультрас «Динамо»". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  37. ↑ "Бойцы батальона «Азов» получили новое оружие и ждут приказ". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  38. ↑ "АТО: на юг Донбасса отправляют тяжелое вооружение". 2023-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  39. ↑ "Благодійний Концерт На Підтримку Батальйону "Азов". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  40. ↑ "В Харькове собирали деньги для батальона АЗОВ — . Пресса Украины — новости, свежие новости, последние новости. uapress.info". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  41. ↑ "Группа ТНМК передала вырученные от концерта деньги батальону Азов — Звезды и знаменитости шоу бизнеса — Новости из жизни звёзд Шоу бизнеса — IVONA — bigmir)net — IVONA". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  42. ↑ "Андрей Билецкий о оснащении полка "Азов"". 2015-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-08.
  43. ↑ СМИ: националисты «Азова» считают себя опорой украинской армии Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine // ru:РИА Новости
  44. ↑ Pancevski, Bojan. "Kiev lets loose Men in Black". en:The Sunday Times. London. 11 May 2014. 14 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2018.
  45. ↑ Baczynska G. Ultra-nationalist Ukrainian battalion gears up for more fighting // ru:Reuters. 25.05.2015.
  46. ↑ Командир «Азова»: Самая страшная ошибка власти — политические переговоры с сепаратистами Arxivləşdirilib 2019-12-05 at the Wayback Machine // ru:Украинская правда, 17 июня 2014
  47. ↑ Батальоны Донбасса: кто воюет за Украину Arxivləşdirilib 2014-08-08 at the Wayback Machine — Сегодня, 20 Июня 2014
  48. ↑ Группа ультрас «Динамо» вступила в батальон «Азов» (ОБНОВЛЕНО) Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine — LB.ua, 4 июня 2014
  49. ↑ Фанаты «Шахтёра» пополнили ряды батальона «Азов» Arxivləşdirilib 2014-10-25 at the Wayback Machine — Обозреватель, 16 августа 2014
  50. ↑ 1 2 45 «чёрных человечков» отправились вчера из Киева в Донбасс Arxivləşdirilib 2014-05-24 at the Wayback Machine // LB.ua, 19 мая 2014.
  51. ↑ "«Кремль представляет силы зла»". 2015-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  52. ↑ С Майдана Незалежности в Киеве отправляют в зону АТО бойцов батальона ОУН[ölü keçid] — ZiK, 31 июля 2014
  53. ↑ Батальон «Азов» под Мариуполем пополнился новыми бойцами Arxivləşdirilib 2014-10-15 at the Wayback Machine — iPress.ua, 08 09 2014
  54. ↑ "Батальон «Азов»: «Патриоты» или «каратели»? («Радио Свобода», США)". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  55. ↑ 1 2 "Бойцы батальона «Азов» встретились с бердянскими журналистами". 2014-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-24.
  56. ↑ Анна Сеник, батальон «Азов»: Возврат военных из зоны АТО — это аморально Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine, Веб-сайт телеканала 112 Украина, 11 июля 2014.
  57. ↑ "Ещё 60 новобранцев батальона «Азов» приняли присягу на верность и отправились в зону АТО — Видео". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  58. ↑ "Даже в британской прессе уже «не все однозначно»: журналист The Sunday Times Боян Панцевски поделился своими впечатлениями о карательном батальоне «Азов»". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  59. ↑ Ультрас київського ФК «Динамо» вступили в батальйон «Азов» Arxivləşdirilib 2014-06-06 at the Wayback Machine // ТВі, 04 червня 2014.
  60. ↑ Батальону Азов шлют пополнение на Юго-Восток Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine // Правые новости, 3 июня 2014
  61. ↑ "Вологодский националист задержан с арсеналом". www.kommersant.ru (rus). 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-06.
  62. ↑ "МТСБУ выделит из фонда предупредительных мероприятий 5 млн грн. на страхование жизни бойцов добровольческих батальонов в зоне АТО". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  63. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-18.
  64. ↑ Житомирянин из батальона «Азов» рассказал, кто снабжает бойцов и где они берут тяжелое вооружение Arxivləşdirilib 2014-09-22 at the Wayback Machine — Житомир.info, 18 Сентября 2014
  65. ↑ 1 2 3 В Бердянске батальон «Азов» проводит тактические учения (ФОТО) Arxivləşdirilib 2014-05-25 at the Wayback Machine / сайт города Запорожье от 21 мая 2014
  66. ↑ 1 2 "«АЗОВ» — полк особливого призначення". 2021-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  67. ↑ 1 2 "Азовнаш: как в начале лета добровольцы восстановили контроль над Мариуполем". 2023-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  68. ↑ "В ОБСЕ считают, что ВСУ на параде в Мариуполе нарушили Минск-2". 2015-07-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  69. ↑ "МВД: батальон «Азов» получил артиллерийское оружие от минобороны". 2014-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  70. ↑ Батальон «Азов» показал бронетехнику собственного изготовления Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine — 05.07.2014, ЛІГАБізнесІнформ
  71. ↑ Російські війська знищили укріплення й усю техніку батальйону «Азов» Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine — ТВІ, 04 вересня 2014
  72. ↑ "Полк «Азов» передал «Східному корпусу» БТР-60". 2016-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-15.
  73. ↑ 1 2 "ОТРЯД БЫСТРОГО РЕАГИРОВАНИЯ ПОЛКА «АЗОВ» ПРИБЫЛ В ОДЕССУ НА ТРЕНИРОВКУ". 2016-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  74. ↑ "Под Мариуполем полк «Азов» проводит военные учения". 2016-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-15.
  75. ↑ "Мосийчук поздравил добровольческий полк «Азов» с годовщиной создания". 2016-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-15.
  76. ↑ "Очередные новости бронестроения на Украине". 2014-09-27. 2020-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-15.
  77. ↑ "Запорожские волонтёры собирают на автомобиль для полка «Азов»". 2016-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  78. ↑ "13 марта с территории завода АТЕК в Киеве 16 боевых машин отправились в Мариуполь". 2016-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  79. ↑ "Полк «Азов» принял в дар реанимобиль от польских волонтёров (ФОТО)". 2016-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  80. ↑ "Ще один автомобіль для «Азову»". 2016-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
  81. ↑ "Волонтёры из Ивановского района доставили полку «Азов» отремонтированные мотоциклы". 2016-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  82. ↑ "Техническая служба полка Нацгвардии «Азов» презентовала свою новую разработку". 2016-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  83. ↑ Полк «Азов» показав свою техніку Arxivləşdirilib 2016-03-17 at the Wayback Machine//«Військова панорама», 14 січня 2016
  84. ↑ Украинское подразделение специального назначения «Азов» продемонстрировало своё оснащение Arxivləşdirilib 2016-01-19 at the Wayback Machine//«Военный информатор», 15.01.2016
  85. ↑ Бойцы батальона «Азов» захватили БТР боевиков при помощи фугаса Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine — Аргументы и Факты Украина, 27/08/2014
  86. ↑ Батальон «Азов» обзавёлся российским танком (видео) Arxivləşdirilib 2014-09-24 at the Wayback Machine — Сегодня, 7 Вересня 2014
  87. ↑ "«Азов» пройдёт по Одессе маршем в День Независимости". 2016-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  88. ↑ В Мариуполе «чёрные человечки» обещали защищать город (Фоторепортаж) Arxivləşdirilib 2014-11-11 at the Wayback Machine // Новости Мариуполя 0629.com.ua
  89. ↑ Ідея Nації: символіка і традиція // Соціал-Національна Асамблея (ukr.)
  90. ↑ Евгений Швец. Андрей Билецкий: «Половина „Азова“ говорит на русском языке. Но они умирают и убивают за Украину» Arxivləşdirilib 2015-01-19 at the Wayback Machine «LB.ua», 10.12.2014
  91. ↑ Luhn A. Preparing for War with Ukraine's Fascist Defenders of Freedom // en:Foreign Policy. 30.08.2014.
  92. ↑ 1 2 Аваков рассказал о символике на знамени и шевронах подразделения „Азов“ Arxivləşdirilib 2014-10-24 at the Wayback Machine // Диалог.ua, 30.09.2014
  93. ↑ Parry R. Ukraine's 'Romantic' Nazi Storm Troopers // Consortium News. 15.09.2014. (копия Arxivləşdirilib 2014-09-25 at the Wayback Machine)
  94. ↑ «Азов», «Донбасс», «Правый сектор»: символы СС в украинском прочтении // ru:РИА Новости. 13.08.2014.
  95. ↑ В. Шапинов. "Концлагеря для Донбасса". "Ліва". 2014-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-06-18.
  96. ↑ Akinyemi A. Ukrainian Soldiers Filmed Wearing Nazi Helmets Deny Neo-Nazi Links. 13.09.2014.
  97. ↑ Глава МВД Украины встал на защиту символики батальона «Азов» Arxivləşdirilib 2015-06-14 at the Wayback Machine // ru:Lenta.ru, 30.08.2014
  98. ↑ "Russia accused of 'holding 400,000 people hostage' in Mariupol". the Guardian. 9 March 2022. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 March 2022.
  99. ↑ "Photos: Mariupol residents suffer as Russian forces lay siege". www.aljazeera.com. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 March 2022.
  100. ↑ Yuras Karmanau; Adam Schreck; Cara Anna. "Mariupol mayor says siege has killed more than 10K civilians". Associated Press. 12 April 2022. 12 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2022.
  101. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-25.
  102. ↑ "Осада Мариуполя: большая часть морпехов 36-й бригады сумела соединиться с Азовом". nv.ua. 2022-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.04.2022.
  103. ↑ "US forces to hold exercises in Ukraine". HuffPost. 31 March 2015. 20 June 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 June 2015.
  104. ↑ John Conyers, Jr. "U.S. House Passes 3 Amendments By Rep. Conyers To Defense Spending Bill To Protect Civilians From Dangers Of Arming and Training Foreign Forces". US House of Representatives. 11 June 2015. 17 November 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 June 2015.
  105. ↑ 1 2 Sokol, Sam. "US lifts ban on funding 'neo-Nazi' Ukrainian militia". The Jerusalem Post. 18 January 2016. 7 July 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 March 2022.
  106. ↑ "Ukraine's neo-Nazis won't get US money". Bloomberg. 12 June 2015. 14 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 March 2022.
  107. ↑ Carden, James. "Congress Has Removed a Ban on Funding Neo-Nazis From Its Year-End Spending Bill". The Nation (ingilis). 14 January 2016. ISSN 0027-8378. 28 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 January 2020.
  108. ↑ "До полку АЗОВ завітала багатонаціональна інспекційна група". 20 November 2017. 14 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 April 2018.
  109. ↑ Marcetic, Branko. "The CIA May Be Breeding Nazi Terror in Ukraine". Jacobin. 15 January 2022. 11 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2022.
  110. ↑ Owen, Tess. "House Democrats Just Demanded These Neo-Nazi Groups Be Prosecuted as International Terrorists". Vice News. 16 October 2019. 22 April 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 April 2020.
  111. ↑ Nemtsova, Anna; Dickey, Christopher. "Ukraine's Anti-Russia Azov Battalion: 'Minutemen' or Neo-Nazi Terrorists?". The Daily Beast. 15 November 2019. 25 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 April 2020.
  112. ↑ Colborne, Michael. "U.S. Congress Accidentally Boosted Ukraine's Far-Right". Foreign Policy. 1 November 2019. 5 May 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 April 2020.
  113. ↑ "Why Azov should not be designated a foreign terrorist organization". Atlantic Council (ingilis). 24 February 2020. 2 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2022.
  114. ↑ "The Azov Battalion: How Putin built a false premise for a war against "Nazis" in Ukraine" (ingilis). CBS News. 22 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 March 2022.
  115. ↑ "Azov Regiment takes centre stage in Ukraine propaganda war". France 24. 25 March 2022. 25 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 March 2022.
  116. ↑ "Lavrov confirms Russia deliberately bombed maternity hospital in Mariupol". Ukrayinska Pravda (ingilis). 10 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2022.
  117. ↑ "Ukraine war: Russia says claim it bombed children's hospital is 'fake news'" (ingilis). Sky News. 10 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2022.
  118. ↑ 1 2 "Ukraine war: People buried under rubble after Mariupol theatre sheltering hundreds is hit by Russian bomb, officials say" (ingilis). Sky News. 16 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2022.
  119. ↑ "Azov battalion militants blow up Mariupol theater building — Defense Ministry". TASS. 16 March 2022. 25 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2022.
  120. ↑ 「国際テロリズム要覧2021」中の「アゾフ大隊」に関する記載の削除について (yapon). Public Security Intelligence Agency. 8 April 2022. 6 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2022.

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azov_(alay)&oldid=7838520"