Azov hərbi donanması

Azov hərbi donanması (rus. Азовская военная флотилия/Азовская военно-морская флотилия) — Çar Rusiyası, Rusiyada vətəndaş müharibəsi, sonradan isə SSRİ-nin Azov dənizində əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulmuş donanmasına verilən ad.

Azov hərbi donanması
rus. Азовская военная флотилия
Növü birləşmə
Yaranma tarixi 1768–1774
1917–1918
1919–1920
1920–1921
1941–1944
Ölkə Rusiya Rusiya imperiyası
Rusiya Cənubi Rusiya
Sovet Rusiyası
SSRİ
Vəzifəsi müdafiə
Müharibələr Rusiya–Osmanlı müharibəsi
Rusiyada vətəndaş müharibəsi
İkinci Dünya müharibəsi
Döyüşlər Ulaqay desant əməliyyatı
Kerç-Feodosiya desant əməliyyatı
Kerç-Eltigen desant əməliyyatı
Krım hücum əməliyyatı
Komandanlıq
Məşhur komandirləri Fedot Alekseeviç Klokaçyov
Aleksey Senyavin
İosif Gerşteyn
Stepan Markelov
Yevgeni Gernet
Mixail Berens
Sergey Qorşkov
Georgi Xolostyakov
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çar Rusiyası

redaktə

Rusiya-Osmanlı müharibəsi zamanı çar I Pyotr tərəfindən Azov donanması yaradılmışdır. Bu donanma rus nizami hərbi donanmasının əsasını qoymuşdur.[1]

Vətəndaş müharibəsi

redaktə

Azov hərbi donanması 1920-ci ilin martında Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı yenidən yaradılmışdır. Ağqvardiyaçı və müdaxiləçilərə qarşı vuruşmuşdur. Pyotr Vrangelin qoşunlarının məğlub edilməsində mühüm rolu olmuşdur. 1921-ci ildə ləğv edilmmişdir.[2]

İkinci Dünya müharibəsi

redaktə

Azov hərbi donanması 1941-ci ildə yenidən təşkil olunmuşdur. İkinci Dünya müharibəsi zamanı 1941-1942-ci illərdə baş tutmuş Kerç-Feodosiya desant əməliyyatında, 1943-cü ilin avqust-sentyabr aylarında baş tutmuş Cənub cəbhəsinin hücum əməliyyatında, 1943-cü ilin oktyabrında baş tutmuş Kerç-Eltigen desant əməliyyatında və s. əməliyyatlarda iştirak etmişdir. 1944-cü ildə Azov hərbi donanması əsasında Dunay hərbi donanması yaradılmışdır.

İstinadlar

redaktə
  1. Азов донанмасы // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 184.
  2. Азов һәрби донанмасы // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 184–185.

Əlavə ədəbiyyat

redaktə
  • А — Бюро военных комиссаров / [под общ. ред. А. А. Гречко]. — М. : Военное изд-во М-ва обороны СССР, 1976. — 637 с. — (Советская военная энциклопедия : [в 8 т.] ; 1976—1980, т. 1).
  • Азовская военная флотилия // Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М. : Советская энциклопедия, 1985. — С. 43. — 500 000 экз.
  • Карпов А. Н., Коган В. Г. Азовский флот и флотилии. — Таганрог: Сфинкс, 1994. — С. 296.
  • Лебедев А. А. У истоков Черноморского флота России. Азовская флотилия Екатерины II в борьбе за Крым и в создании Черноморского флота (1768—1783 гг.) — СПб.: Гангут, 2011. — 832 с. — ISBN 978-5-904180-22-5
  • Красная Азовская флотилия. Сборник воспоминаний моряков-азовцев, участников гражданской и Великой отечественной войн. Составитель А. Е. Черцов. — Донецк, Книжное издательство, 1962.
  • Азовская флотилия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.