Bəm
Bəm — İranın Kirman ostanının şəhərlərindən və Bəm şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 73,823 nəfər və 19,572 ailədən ibarət idi.[3]
| Bəm | |
|---|---|
 | |
| 29°06′22″ şm. e. 58°21′25″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Region | Kirman ostanı |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.061 m[1] |
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +98 344 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Parfiya dövründə (b.e.ə.247- b.e. 224) salındığı təxmin edilən və Sasanilər imperatorluğu dövründə önəmli bir mərkəz olan şəhərə X əsrdə gələn ərəb səyyah İbn-i Həval, Surət-ul Ərz adlı kitabında , şəhərin qalasından və əl işləməli geyimlərin gözəlliyindən danışır. Bu şəhərin əl toxumalı geyimləri o qədər məşhur olub ki hədda onu Mərkəzi Asiya və Misirdən də alarmışlar.Farsların qurduğu bu şəhər Səfəvi xanədanlığı zamanında yüksək inkişaf dövrü yaşadı. Bəm səhralıqda olmağına baxmayaraq bu gün olduğu kimi qədim zamanlarda da ənkinçilik mərkəzi olmuşdu. Tarixən güclü bir qalaya sahib olması isə onun hərbi bir mərkəz rolunda da iştirak etməsini şərtləndirmişdi .
Bəm qalasının tikililərindən bu günə qədər qalan hissələri əsas etibarı ilə 12-ci əsrdə tikilmiş və 6 km2 sahəyə malikdir. Kərpicdən tikilmiş qala 13000 insanın yaşaya biləcəyi bir qaladır. Burada 1850-ci ilə qədər yaşayış olmuşdur.
2000 illik bir tarixə malik olan Bəm qalası dünyanın ən böyük kərpicdən tikilmiş kompleksi hesab olunur. Qalanın Sasanilər dönəmində (224-651) qurulduğu təxmin edilir. Qalanın günümüzə qədər qalan bir qismi 12-ci əsrə digər qismi isə Səfəvi dövrünə aiddir. Bu qalıntılar arasında bəzi bölümləri sağlam qalmış və ya sonradan restavrasiya edilmiş karvansara, mədrəsə, məscid, sinaqoq, hamam, əlliyə yaxın dükanın olduğu örtülü bazar və bir çox ev var.
Səfəvi dövründə şəhəri 36 müdafiə qülləsi əhatə edirdi. Əhalinin 70%-i yəni təxminən 9-13 min nəfəri qalanın içində yaşayırdı. Bəm şəhəri zərdüşt, xristiyan, yəhudi və müsəlmanların yaşadığı çoxmədəniyyətli bir yer idi. Bəm erkən Sasanilər dövründə, zərdüşti ziyarətçilərin önəmli müqəddəs məkanlarından idi. Eyni zamanda o, İpək yolu üzərində yerləşdiyi üçün böyük ticarət və alış-veriş mərkəzi idi.
Əhalisi XIX əsrə qədər şəhəri tərk etsə də 1932-ci ilə qədər burada hərbi qərargah mövcud olmuşdu. Bəm qalası 1993 ildə UNESCO tərəfindən Dünya Mirasları siyahısına daxil edilib və qorunma altındadı.
İstinadlar redaktə
- ↑ GeoNames (ing.). 2005.
- ↑ جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (fars.).
- ↑ ""Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)"". 2011-11-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-03.
Həmçinin bax redaktə
