Bərk çoğan

Bərk çoğan
Bərk çoğan
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Dəstə: Qərənfilçiçəklilər Fəsilə: Qərənfilkimilər Cins: Çoğan Növ: Bərk çoğan
Beynəlxalq elmi adı
	Gypsophila robusta;
EOL	5205599

Bərk çoğan (lat. Gypsophila robusta) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinin çoğan cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B1 ab(i, ii, iii) c (iii, iv) + 2b(i, ii). Azərbaycanın nadir növüdür. Qafqaz endemikidir. Regional IUCN Statusu VU B2ab (iii, v).

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik, göyümtül ot bitkisidir. Hündürlüyü 50-70 sm-dir. Yarpaqları oturaq, uzunluğu 1-2 mm olan qısa qına bitişik, enlidir, uzunsov-ellipsivari, uzunsov-lansetşəkilli, yaxud uzunsov, tərs-yumurtaşəkilli, alt tərəfdəkilər küt, sonrakılar isə iti, eni (0,7) 2-3 sm-ə çatır, 3-5 (7) damarlıdır. Çiçək qrupu budaqlıdır. Kasacığın uzunluğu 3,5-4 mm, zınqrovlu, orta hissəyə qədər bölünmüş, kənarları dişlidir. Ləçəkləri ağ və ya çəhrayı, kasacıqdan bir qədər uzundur. Qutucuğun uzunluğu 4 mm, enli yumurtaşəkillidir. Toxumunun uzunluğu 1 mm, tünd rənglidir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

İyun-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir. Ovalıqlarda və dağətəyi qurşaqlarda, quru yerlərdə rast gəlinir.

Yayılması

Kür-Araz ovalığı və Kür düzənliyidir.

Sayı və tendensiyası

Yayılma ərazisinin deqradasiyası, antropogen amillər azalma təhlükəsini yaradır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

İqlim (səhralaşma) və antropogen amillərdir (otarılma, tapdalanma).

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum banklarında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.

Sinonimləri

Gypsophila yorae Woronow.