Bağırsaq amöbü

Bağırsaq amöbü
Bağırsaq amöbü
Elmi təsnifat
	XƏTA: latin parametri doldurulmayıb.
Beynəlxalq elmi adı
	XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT; Bu parametr doldurulmayıb: latin

Bağırsaq amöbü — xəstəliktörətmə xüsusiyyətinə malik deyil. Bağırsaq amöbü iki — kiçik (forma minuta) və iri (forma magna) vegetativ formaya malikdir.

Quruluşu və həyat tərzi

Bədən dairəvi və düzgün olmayan şəkildə olur. Dizenteriya amöbünə nisbətən zəif hərəkətlidir. Şəffaflıq dərəcəsinə görə ektoplazmasını endoplazmadan ayırmaq çətinlik törədir. Sitoplazmanın iri vakuollarında törəməyə təsadüf edilmir. Parazitin qidasını müxtəlif bakteriyalar və leykositlər təşkil edir. Sistada nüvələrin sayı dizenteriya amöbündən fərqli olaraq 8 ədəddir. Nüvənin ölçüsü 2,5–9 mkm-dir. Rənglənmiş preparatda nüvədəki xromatin aydın görünür. Nüvədə xromatinin miqdarı çoxdur. Parazitin sistasının diametri 10–30 və hətta 38 mkm olur. Sista xaricdən qalın qatla örtülür, nüvələrin sayı sistanın yetişmə mərhələsindən asılı olaraq dəyişir. Belə ki, yeni əmələ gəlmiş sistada bir ədəd iri nüvə olur. Sistanın yetişmə mərhələsində nüvə 2, sonra isə 4 yerə bölünür və sista formalaşır. Axırda 4 nüvə yenidən bölünərək 8 nüvə əmələ gətirir ki, bu say bağırsaq amöbü üçün xarakterikdir. Bəzən 12 və 16 nüvəli, təsadüfü hallarda isə 20 və 32 nüvəli sistaya da təsadüf edilir. Sistadakı nüvələrin sayı müəyyən edilərkən çox vaxt tədqiqatçılar bağırsaq amöbü sistasının dördnüvəli inkişaf mərhələsində səhv olaraq onu dizenteriya amöbünün sistası hesab edirlər. Sistada nüvələrin sayı artdıqca onların həcmləri kiçilir. Bağırsaq amöbü adətən dördnüvəli mərhələdə sistalaşır. Parazitin vegetativ formasının qidalandığı yer əsasən yoğun bağırsaq hesab olunur. Sista nəcislə xaricə çıxıb müxtəlif yollarla insana yoluxa bilər.

Qidalanması

Nişasta dənəcikləri, eritrositlər, bakteriyalar, göbələklər və digər hüceyrə elementləri ilə qidalanır.

Ədəbiyyat

C. Ə. Nəcəfov, R. Ə. Əliyev, Ə. P. Əzizov. Tibbi biologiya və genetikanın əsasları. Bakı — 2008, 839 səh.