Bakı təşəbbüsü

Bakı təşəbbüsü — Avropa İttifaqının beynəlxalq təşəbbüsü.^[1] Bu, İNOQEYT enerji və TRASEKA nəqliyyat proqramlarının bir hissəsi olaraq həyata keçirilən Avropa İttifaqı, Türkiyə və Postsovet ölkələri arasında enerji və nəqliyyat əməkdaşlığına dair siyasi dialoqdur.^[2]

Tarixi redaktə

Bakı təşəbbüsü 2004-cü ildə başladılan Avropa Qonşuluq Siyasətindən irəli gəlir.^[3] 2004-cü il noyabrın 13-də Bakıda Aİ ilə Qara dəniz, Xəzər dənizinin sahilyanı dövlətləri və onların qonşuları arasında enerji sahəsində əməkdaşlıq üzrə Birinci Nazirlər Konfransı keçirilib.^[2]^[4] Bu konfransın yekunları Bakı təşəbbüsü kimi tanınıb.^[3] Eyni zamanda, noyabrın 14-də Aİ-nin TRASEKA proqramının çərçivəsini dəstəkləyən rəsmi açıqlama ilə nəticələnən Nəqliyyat Nazirləri konfransı keçirilib.^[5] 30 noyabr 2006-cı ildə Qazaxıstanın Astana şəhərində Enerji Təşəbbüsündən sonra ikinci Nazirlər Konfransı keçirilib.^[2]^[6]^[7]^[8] ^[9] 2-3 may 2006-cı ildə Bolqarıstanın paytaxtı Sofiyada ikinci Nəqliyyat Nazirləri Konfransı keçirilib.^[10]

Tərəfdaş ölkələr redaktə

Bakı təşəbbüsünün nəqliyyat və enerji aspektləri və məsələləri üzrə tərəfdaş ölkələr aşağıdakılardır. Türkiyədən başqa, üzvlərin əksəriyyəti Postsovet ölkələridir.^[7]^[9]

Strukturu redaktə

Avropa İttifaqı Bakı təşəbbüsünün gedişatını Avropa Komissiyası (Nəqliyyat və Enerji Baş İdarəsi; Xarici Əlaqələr üzrə Baş Direktorluq və EuropeAid Əməkdaşlıq Ofisi) vasitəsilə izləyir. INOGATE Texniki Katibliyi (özü Kiyevdə yerləşir, Qafqazı əhatə edən regional ofisi Tbilisidədir) Komissiya və TRACECA Katibliyi adından enerji aspektlərini əlaqələndirir, nəqliyyat aspektləri üçün eyni funksiyanı yerinə yetirir.^[11]

Tənqidi redaktə

Bəzi ekspertlər, məsələn Avropa Təhlükəsizlik Strategiyaları Mərkəzindən Frank Umbax Bakı təşəbbüsünü və Xəzər regionu ilə bağlı digər siyasəti daha strateji uzunmüddətli əməkdaşlığa can atmaq yerinə texniki əməkdaşlığa həddən artıq diqqət yetirdiyinə görə tənqid edib.^[12]

İstinadlar redaktə

↑ IEA. IEA energy policies review: the European Union – 2008. OECD. 2008. səh. 127. ISBN 978-92-64-04337-4.
↑ ¹ ² ³ Gültekin-Punsmann, Burcu. "Black Sea Regional Policy Approach: A Potential Contributor to European Energy Security" (PDF). Policy Brief. ICBSS (6). may 2008: 9–10. 9 oktyabr 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 avqust 2011.
↑ ¹ ² Henderson, Karen; Weaver, Carol. The Black Sea region and EU policy: the challenge of divergent agendas. Ashgate Publishing. 2010. 144–145. ISBN 978-1-4094-1201-4.
↑ Denison, Michael. "The EU and Central Asia: Commercialising the Energy Relationship" (PDF). EUCAM Working Papers. EUCAM (2). July 2009: 5. ISBN 978-92-9079-901-6. 20 March 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 August 2011.
↑ Humbatov, Mahir; Sari, Kazim. Turkic Council Countries: Infrastructure, Trade, Logistics and Transportation. Mahir Humbatov. 2017. səh. 27.
↑ Amineh, Medhi; Yang, Guang; Guang, Yang. The Globalization of Energy: China and the European Union. International Comparative Social Studies. 21. BRILL. 2010. 85, 87. ISBN 978-90-04-18112-0.
↑ ¹ ² Gheorghe, Adrian; Muresan, Liviu. Energy Security: International and Local Issues, Theoretical Perspectives, and Critical Energy Infrastructures. Springer. 2011. səh. 32. ISBN 978-9400707184.
↑ Youngs, Richard. Energy security: Europe's new foreign policy challenge. Routledge advances in European politics. 53. Taylor & Francis. 2009. 104–105. ISBN 978-0-415-47804-5.
↑ ¹ ² "EU, Caspian, Black Sea States Plan Common Energy Market". Environmental News Service. 30 November 2006. 3 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 August 2011.
↑ European Commission Transport Directorate website, Baku Initiative Arxivləşdirilib 2010-08-07 at the Wayback Machine
↑ Talus, Kim. Vertical Natural Gas Transportation Capacity, Upstream Commodity Contracts and EU Competition Law. Kluwer Law International. 2011. səh. 29. ISBN 978-90-411-3407-3.
↑ Umbach, Frank. Energy security in Eurasia. Clashing interests // Dellecker, Adrian; Gomart, Thomas (redaktorlar ). Russian Energy Security and Foreign Policy. Taylor & Francis. 2011. səh. 27. ISBN 978-1-136-72423-7.

Xarici keçidlər redaktə

[iea-1] IEA. IEA energy policies review: the European Union – 2008. OECD. 2008. səh. 127. ISBN 978-92-64-04337-4.

[icbss-2] ¹ ² ³ Gültekin-Punsmann, Burcu. "Black Sea Regional Policy Approach: A Potential Contributor to European Energy Security" (PDF). Policy Brief. ICBSS (6). may 2008: 9–10. 9 oktyabr 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 avqust 2011.

[henderson-3] ¹ ² Henderson, Karen; Weaver, Carol. The Black Sea region and EU policy: the challenge of divergent agendas. Ashgate Publishing. 2010. 144–145. ISBN 978-1-4094-1201-4.

[denison-4] Denison, Michael. "The EU and Central Asia: Commercialising the Energy Relationship" (PDF). EUCAM Working Papers. EUCAM (2). July 2009: 5. ISBN 978-92-9079-901-6. 20 March 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 August 2011.

[5] Humbatov, Mahir; Sari, Kazim. Turkic Council Countries: Infrastructure, Trade, Logistics and Transportation. Mahir Humbatov. 2017. səh. 27.

[amineh-6] Amineh, Medhi; Yang, Guang; Guang, Yang. The Globalization of Energy: China and the European Union. International Comparative Social Studies. 21. BRILL. 2010. 85, 87. ISBN 978-90-04-18112-0.

[gheorghe-7] ¹ ² Gheorghe, Adrian; Muresan, Liviu. Energy Security: International and Local Issues, Theoretical Perspectives, and Critical Energy Infrastructures. Springer. 2011. səh. 32. ISBN 978-9400707184.

[youngs-8] Youngs, Richard. Energy security: Europe's new foreign policy challenge. Routledge advances in European politics. 53. Taylor & Francis. 2009. 104–105. ISBN 978-0-415-47804-5.

[ens-9] ¹ ² "EU, Caspian, Black Sea States Plan Common Energy Market". Environmental News Service. 30 November 2006. 3 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 August 2011.

[Baku_Initiative-10] European Commission Transport Directorate website, Baku Initiative Arxivləşdirilib 2010-08-07 at the Wayback Machine

[talus-11] Talus, Kim. Vertical Natural Gas Transportation Capacity, Upstream Commodity Contracts and EU Competition Law. Kluwer Law International. 2011. səh. 29. ISBN 978-90-411-3407-3.

[umbach-12] Umbach, Frank. Energy security in Eurasia. Clashing interests // Dellecker, Adrian; Gomart, Thomas (redaktorlar ). Russian Energy Security and Foreign Policy. Taylor & Francis. 2011. səh. 27. ISBN 978-1-136-72423-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]