Kür şirbiti

(Barbus lacerta səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)

Kür şirbiti (lat. Barbus lacerta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çəkilər fəsiləsinin şirbit cinsinə aid heyvan növü.

Kür şirbiti
Elmi təsnifat
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Tipüstü:
Yarımtip:
Ranqsız:
Yarımsinif:
Dəstəüstü:
Ranqsız:
Ranqsız:
Fəsiləüstü:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Cins:
Növ:
Kür şirbiti
Beynəlxalq elmi adı

Morfoloji əlamətləri redaktə

Nisbətən kiçik pulcuqları ilə fərqlənir. Bel üzgəcində 8(7), anal üzgəcində 5 şüa var. Udlaq dişləri 2.3.5-5.3.2. Yan xətt pulcuqlarının sayı 55-72-dir. Yan xətdən yuxarı 9-13, aşağı 6-10-dur. Bədəni uzunsovdur, 2 cüt bığcığı var. Uzunluğu 40 sm-dir. Çəkisi 460 q-dır.[2]

Yaşayış yeri və həyat tərzi redaktə

Ömrünün uzunluğu orta hesabla 4-5 il olub, 2-3 yaşında cinsi yetkinliyə çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəklindədir. Həyat sikli kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur. Şirinsu balığıdır. Bu balıq çox dəyişkən növdür. Körpələri heyvani, bitki yemləri ilə qidalanır. Dənizdə isə əsas qidası xərçəngkimilər olur.[3]

Yayılması redaktə

Azərbaycanda yarımnövlə (Lusibarbus laserta cyri) təmsil olunmuşdur. Kür çayının orta və yuxarı axarlarında, Araz çayında, Pirsaatçayda yayılmışdır. Azərbaycandan kənarda isə Tapavaran, Tuman, Çaldır göllərində, eləcə də Atrek və Dəclə çayları hövzəsində yaşayır. [4]

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri redaktə

Cinsi yetkinliyə 2-3 yaşında çatır. Dağ çaylarında yaşayanlar daha tez çatır. Kürüsünü Kür çayında mayın əvvəllərindən, dağ çaylarında isə iyulun axırlarından etibarən tökür. Yetişmiş kürünün diametri 1,35 mm olur.3500-15600-a qədər kürü tökür. Kürülər sualtı cisimlərə yapışaraq inkişaf edir. Reproduktivliyin forması kürü şəklində olur. Uzunluğu 14.0-20.0 sm olan balıqlar 3.6 mindən 15.6 minə qədər kürü tökür. Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliyə çatdıqdan sonra ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı, ömrün uzunluğundan asılı olaraq 2-3 dəfə olur.

Rasionu redaktə

Əsasən su cücüləri və onların sürfələri ilə qidalanır, özləri isə digər yırtıcıların qidasını təşkil edir. Qidasını detrit, yosunlar, su cücüləri və onların sürfələri təşkil edir.

Düşməni redaktə

Yırtıcı balıqlar, ilanlar, balıqyeyən quşlar və balıq parazitləri.

Limit faktorları redaktə

Su hövzələrinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen faktorlar.

İnsan həyatına təsiri redaktə

Əmtəə keyfiyyətlidir. Az miqdarda həvəskar balıqçılar tərəfindən ovlanır. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri yoxdur.

Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri redaktə

Balıqçılıq haqqında qanun qəbul edilmişdir. Su hövzələrinin çirkləndirilməsinin, çay yataqlarının qazılmasının, dəyişdirilməsinin qarşısı alınmalıdır.

İstinadlar redaktə

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
  2. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004,səh 105
  3. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966,səh 214.
  4. H. S. Abbasov, R. V. Hacıyev İxtiologiya. Bakı, 2007

Həmçinin bax redaktə